Dziki lokator może skarżyć za brak mieszkania socjalnego

Kwestia ta wynikła w sprawie o eksmisję jednej z lubelskich rodzin Grażyny i Marka G. Miejscowy sąd rejonowy wydał wyrok eksmisyjny - z powództwa zarządcy Kamienice Miasta sp. z o.o., nic nie mówiąc w wyroku na temat lokalu socjalnego dla eksmitowanych. A chodzi o małżeństwo z trojgiem małoletnich dzieci, którzy w lokalu tym mieszkali od kilkunastu lat, ale bez żadnego tytułu prawnego do mieszkania.

SR uznał, że nie są oni lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (dalej jako: ustawy), nie mają więc prawa domagać się mieszkania socjalnego na jej podstawie.

Ustawa wyraźnie mówi, że sąd ma obowiązek przyznać prawo do lokalu socjalnego w wyroku eksmisyjnym osobom wymienionym w art. 14 ust. 4. Przepis wymienia: ciężarne, dzieci do 18 lat, niepełnosprawnych, ubezwłasnowolnionych oraz opiekunów (pod warunkiem że z nimi mieszkają). Obejmuje także emerytów, rencistów, bezrobotnych, obłożnie chorych, a także spełniających wymagania uchwał rady gmin (np. mają bardzo niskie dochody).

Dopóki gmina im nie dostarczy mieszkania, dopóty rodzina z wyrokiem eksmisyjnym mieszka w dotychczasowym lokalu.

Ustawa nie obejmuje jednak dzikich lokatorów, czyli mieszkających bez tytułu prawnego.

Grażyna G. zaskarżyła ten wyrok, ale tylko w tej części, w której nie przyznawał jej prawa do lokalu socjalnego (z samą eksmisją się pogodziła).

Jej zdaniem miała tytuł prawny do lokalu (czy to prawda, nie ma teraz znaczenia).

Sąd Okręgowy powziął natomiast wątpliwości, czy od takiego wyroku, który nic nie mówi, w każdym razie wyraźnie, o lokalu socjalnym dopuszczalna jest w ogóle apelacja. Odwoływać się można bowiem generalnie tylko od tego, co jest w wyroku, a nie od tego, czego w nim nie ma.

Sąd Okręgowy nie miał jednak wątpliwości, że zaskarżony wyrok eksmisyjny dotykał fundamentalnych praw eksmitowanych. Dlatego wystąpił do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym, czy skarżący mieli prawo do częściowego zaskarżenia tego wyroku, choć sąd rejonowy zaniechał rozstrzygnięcia tej kwestii. Także referent sprawy przed Sądem Najwyższym sędzia Zbigniew Strus zaczął posiedzenie od zwróceniu uwagi na aspekt społeczny sprawy. Nie było też wątpliwości, że sąd rejonowy pominął kwestię lokalu socjalnego świadomie: uznał bowiem, że rodzina G. nie podlega ochronie przewidzianej w art. 14.

Sąd Najwyższy przesądził w uchwale, że apelacja od wyroku eksmisyjnego, który pomija kwestię lokalu socjalnego, jest dopuszczalna także wtedy, gdy eksmitowany skarży tylko kwestię tego lokalu. Wyrok ten odmawiał eksmitowanemu status lokatora.

Uzasadnienie uchwały będzie na piśmie (sygn. akt III CZP 63/07).