Jeden dyrektor szkoły zarabia jak belfer, a drugi jak menedżer

Nie ma jednolitych zasad opłacania szefów placówek oświatowych prowadzonych przez samorządy terytorialne i administrację rządową. Wskutek tego różnice w ich pensjach sięgają nawet kilku tysięcy złotych

Publikacja: 02.07.2008 08:50

Jeden dyrektor szkoły zarabia jak belfer, a drugi jak menedżer

Foto: Rzeczpospolita

Dyrektor szkoły to ważna persona w systemie naszej oświaty. Organizuje pracę w swojej placówce, czuwa nad jej sprawnym przebiegiem, reprezentuje ją na zewnątrz, jest zwykle przewodniczącym rady pedagogicznej oraz przełożonym zatrudnionych w niej nauczycieli i innych pracowników. Tak szerokie kompetencje sugerują, że na dyrektorskich posadach powinni zasiadać sprawni, doceniani i dobrze gratyfikowani zarządcy. Tymczasem nie tylko mają niskie pobory, ale dziwi też bałagan legislacyjny w kwestii ustalenia jednolitych reguł ich wynagradzania.

[srodtytul]Albo ze środowiska...[/srodtytul]

Dyrektorem szkoły może zostać nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który spełnia ustawowe wymagania, czyli m.in.

- ukończył studia wyższe magisterskie i ma przygotowanie pedagogiczne oraz kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej placówce,

- ukończył studia wyższe lub podyplomowe z zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zarządzania oświatą,

- ma przynajmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela bądź dydaktycznej jako nauczyciel akademicki,

- nigdy nie dostał kary dyscyplinarnej wskazanej w art. 76 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182007]Karty nauczyciela z 28 stycznia 1982 r. (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.)[/mail], czyli:

– nagany z ostrzeżeniem,

– zwolnienia z pracy,

– zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania do pracy w zawodzie,

– wydalenie z zawodu.

Wyłonionemu w drodze konkursu kandydatowi stanowisko powierza organ prowadzący, czyli dla jednostki samorządowej wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu lub zarząd województwa, a dla rządowej – właściwy minister. Pod warunkiem że nadzór pedagogiczny nie zgłosi umotywowanego sprzeciwu co do kandydata w ciągu 14 dni od jego przedstawienia. Wybraniec obejmuje posadę zwykle na pięć lat, choć okres ten można skrócić, ale najwyżej do roku.

W takim wypadku, gdy organ prowadzący postawi na nauczyciela, dyrektorowi trzeba obniżyć tygodniowe pensum obowiązkowych zajęć. W grę wchodzą różne redukcje w zależności od wielkości i typu szkoły oraz warunków jego pracy. Jeśli jest obłożony zadaniami menedżerskimi, zwalniamy go w ogóle od realizacji tych obligatoryjnych zajęć.

[srodtytul]...albo sprawny zarządca[/srodtytul]

Wyjątkowo organ prowadzący ma prawo powołać na to stanowisko osobę niebędącą nauczycielem, która m.in.

- ukończyła wyższe studia magisterskie,

- ma co najmniej pięcioletni staż pracy,

- legitymuje się wykształceniem i przygotowaniem zawodowym zgodnym z kierunkiem kształcenia w szkole lub z zakresem jej zadań.

W tej sytuacji również stosujemy opisaną procedurę. Tak pokrótce wygląda proces zatrudnienia dyrektora szkoły, który opisuje kilka artykułów Karty oraz [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169506]rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 6 maja 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach szkół i placówek (DzU nr 89, poz. 826 ze zm.)[/mail]. Problem w tym, że brakuje kompleksowych regulacji na temat opłacania takich menedżerów. Szczątkowe są rozsiane po kilku aktach prawnych, tak że nie dają pełnego obrazu. Po artykule na ten temat [link=http://www.rp.pl/artykul/149734.html]"Szefowie szkół samorządowych i podlegających administracji rządowej są inaczej opłacani"[/mail] czytelnicy prosili o więcej informacji. Oto one. Zastrzegam jednak, że – posługując się pojęciem szkoły – mam też na myśli publiczne przedszkola, placówki oraz zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli działające na podstawie[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175841] ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).[/mail]

[srodtytul]Szef placówki samorządowej dostaje maksymalnie niewiele ponad 7 tysięcy złotych miesięcznie[/srodtytul]

[b]Osoba stojąca na czele jednostki gminnej, powiatowej lub marszałkowskiej jest wynagradzana różnie, w zależności od tego, czy jest nauczycielem, czy nie[/b]

Większość szkół zakładają i prowadzą jednostki samorządu terytorialnego. Ich dyrektorzy są bardzo różnie wynagradzani. Brakuje bowiem jednolitej siatki płac. Inne zasady i przepisy stosujemy do nauczycieli oraz odrębne do tych, którzy nimi nie są.

[srodtytul]BĘDĄCY NAUCZYCIELEM[/srodtytul]

Dyrektor szkoły samorządowej o statusie nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego podlega reżimowi wynagradzania określonemu w art. 30 i następnych Karty. Wynika tak z art. 1a [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163435]ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1593 ze zm.)[/mail], w świetle którego ustawy tej nie stosujemy do pracowników jednostek samorządowych, których status prawny określają odmienne przepisy. A tak właśnie jest z nauczycielami, których pozycję i zasady opłacania wyznacza Karta. Menedżera tego wynagradzamy więc w zasadzie tak jak nauczyciela minowanego lub dyplomowanego. Na jego pensję składają się:

1) wynagrodzenie zasadnicze,

2) dodatki,

3) ewentualnie wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw, nagrody i inne świadczenia ze stosunku pracy.

[srodtytul]Stawki zasadnicze[/srodtytul]

Zgodnie z art. 30 ust. 5 Karty ich minimalną wysokość określa corocznie w rozporządzeniu minister edukacji narodowej w porozumieniu z szefem resortu pracy oraz po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Biorą przy tym pod uwagę stopnie awansu zawodowego, poziom wykształcenia i wymiar obowiązkowych zajęć.

Efektem tej delegacji jest [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176682]rozporządzenie z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym (DzU nr 22, poz. 181 ze zm.)[/mail]. Jego [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=262322]tegoroczna nowelizacja z 11 marca 2008 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 42, pod poz. 257 [/mail]>patrz tabelka obok.

Rozporządzenie podaje wyłącznie stawki minimalne wynagrodzenia zasadniczego. Konkretną stawkę negocjuje z dyrektorem organ go zatrudniający.

[srodtytul]Dodatki[/srodtytul]

Oprócz tego dyrektorowi szkoły samorządowej przysługują różne dodatki do wynagrodzenia zasadniczego. Ogólne warunki ich przyznawania ustala rozporządzenie z 31 stycznia 2005 r., a konkretną wysokość stawek i dokładne warunki nabycia – organy prowadzące, czyli odpowiednio, w zależności od rodzaju placówki, rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa. Czynią to w uchwalanym corocznie regulaminie, uwzględniając:

- stopień awansu zawodowego nauczyciela,

- posiadane wykształcenie,

- wymiar zajęć obowiązkowych,

- stanowiska kierownicze w szkole i sprawowane funkcje,

- zaangażowanie w pracę.

Regulamin taki obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia. Jeśli rada lub sejmik nie zdążą go uchwalić do końca roku, wiąże zeszłoroczny, ale najdłużej przez dwa miesiąca od dnia uchwalenia ustawy budżetowej. Stawki dodatków organ prowadzący wskazuje jako odpowiedni odsetek stawki zasadniczej lub średniego wynagrodzenia.

Dyrektorowi szkoły samorządowej należy się zwłaszcza dodatek funkcyjny. Może on też dostawać dodatek motywacyjny, który przysługuje w szczególności m.in. za:

- wprowadzanie innowacji pedagogicznych skutkujących efektami w procesie kształcenia i wychowania,

- szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem,

- realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej.

Ma również szanse na dodatek za wysługę lat (1 – 20 proc. pobieranego wynagrodzenia zasadniczego począwszy od czwartego roku pracy), rzadziej za trudne warunki pracy. W tym samym regulaminie organy prowadzące określają szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw oraz wysokość i warunki wypłaty ewentualnych nagród i innych świadczeń. Ale uwaga! Organ prowadzący tak ustala parametry dodatków, by wraz ze stawką zasadniczą i innymi składnikami średnie wynagrodzenie ogólne nauczyciela w danej jednostce samorządu terytorialnego nie było niższe od średniego z art. 30 ust. 3 i 4 Karty (patrz niżej).

[srodtytul]Średnie wynagrodzenie[/srodtytul]

Karta dodatkowo jeszcze limituje płacę dyrektora będącego nauczycielem. Otóż rada gminy, rada powiatu czy sejmik województwa mają tak określić kwestie zarobkowe w wymienionym regulaminie, by średnie pensje nauczycieli na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego nie były niższe od średniego wynagrodzenia ustalonego w art. 30 ust. 3 i 4 Karty. Zgodnie z tymi przepisami średnie wynagrodzenie nauczyciela stażysty to 82 proc. kwoty bazowej określonej dla nauczycieli co roku w ustawie budżetowej. Obecnie kwota bazowa to 2074,15 zł, zatem owa mediana to 1701 zł (82 proc. z 2074,15 zł). Wobec tego średnie wynagrodzenie dla dyrektora będącego nauczycielem:

- mianowanym wynosi 2977 zł (175 proc. wynagrodzenia stażysty, czyli 175 proc. z 1701 zł),

- dyplomowanym – 3827 zł (225 proc. wynagrodzenia stażysty, czyli 175 proc. z 1701 zł).

Podwyżka średnich płac następuje nie później niż w ciągu trzech miesięcy od ogłoszenia ustawy budżetowej, z wyrównaniem od 1 stycznia danego roku.

Reasumując, nie sposób na podstawie tych wynagrodzeń wskazać, ile konkretnie zarabia dyrektor szkoły gminnej czy powiatowej.

Przeciętnie dostają oni w sumie od 3 do 4 tys. zł.

[srodtytul]NIEBĘDĄCY PEDAGOGIEM[/srodtytul]

Wyjątkowo dyrektorem może zostać osoba niebędąca nauczycielem. Tu okazuje się pomocny art. 5d ustawy o pracownikach samorządowych, wedle którego status prawny osób niebędących nauczycielami zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają przepisy o pracownikach samorządowych. A więc m.in. rozporządzenie Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 146, poz. 1222 ze zm.). Pobory takiego menedżera określa tabela I zamieszczona w załączniku nr 3 tego rozporządzenia. Zgodnie z tabelą ich wynagrodzenie zasadnicze to najwyżej 5 tys. zł, a dodatek funkcyjny 2 tys. zł. Oprócz tego przysługują im inne składniki wymienione w tym akcie wykonawczym. Mają więc jeszcze szanse na dodatki:

- specjalny – należy się m.in. z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków, powierzenia kolejnych zadań lub warunków pracy,

- za wieloletnią pracę.

Może jeszcze otrzymać nagrodę jubileuszową, ale poza tym na inne nagrody nie ma co liczyć. Odbiera mu je bowiem art. 20 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych. Tak mniej więcej przedstawiają się składniki standardowej pensji miesięcznej dyrektora szkoły prowadzonej przez organ samorządu terytorialnego, który nie jest nauczycielem. Pamiętać jednak musimy, że łącznie jego pobory miesięczne nie mogą w żadnym wypadku przekroczyć 7065,84 zł, czyli czterokrotności kwoty bazowej z ustawy budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Taki limit narzuca bowiem art. 20 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych.

Ale uwaga! Choć są wątpliwości, większość ekspertów uważa, że pułap ten ogranicza również pensje dyrektorów szkół gminnych, powiatowych i marszałkowskich będących nauczycielami.

[ramka][b]Co bierzemy do średniej [/b]

Ustalając średnie wynagrodzenie dyrektora szkoły samorządowej będącego nauczycielem, uwzględniamy:

- jego pensję zasadniczą,

- przysługujące mu dodatki spośród wymienionych,

- ewentualne wynagrodzenia za godziny wymiarowe i doraźnych zastępstw,

- ewentualnie nagrody i inne świadczenia ze stosunku pracy.

Pomijamy natomiast świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatki socjalne (wiejski i mieszkaniowy).[/ramka]

[srodtytul]Administracja rządowa jest hojniejsza[/srodtytul]

[b]Osoba zarządzająca szkołą państwową dostanie nawet o 2 tys. zł wyższą pensję niż kolega kierujący jednostką gminną, powiatową czy marszałkowską[/b]

Znacznie mniej szkół prowadzą organy administracji rządowej,czyli ministrowie. Wynagrodzenie dyrektora takiej szkoły też jest uwarunkowane tym, czy ma on status nauczyciela, czy nie.

[srodtytul]Z UPRAWNIENIAMI BELFRA...[/srodtytul]

I tak, jeśli szef placówki rządowej jest jednocześnie nauczycielem, ustalamy jego:

-stawkę zasadniczą według cytowanego już rozporządzenia z 31 stycznia 2005 r.,

- dodatki i inne składniki na podstawie [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176683]rozporządzeniaministra edukacji narodowej i sportu z 2 lutego 2005 r.w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (DzU nr 22, poz.182ze zm.). [/mail]

[srodtytul]Płaca podstawowa[/srodtytul]

Wysokość stawki zasadniczej szefa szkoły prowadzonej przez ministra zależy od tego, jaki posiada stopień awansu zawodowego (nauczyciel mianowany lub dyplomowany), poziom wykształcenia i jaki ma wymiar zajęć obowiązkowych (jeśli je w ogóle prowadzi). Decyduje ostatecznie minister, ale nie może zejść poniżej [link=http://grafik.rp.pl/grafika2/164972]wartości minimalnych wskazanych w tabeli[/mail].

Dla przykładu: dla dyrektora będącego nauczycielem mianowanym owe minima wynoszą odpowiednio 2014zł,1755 zł, 1540 zł i 1311 zł. Która konkretnie kwota wchodzi w grę, rozstrzyga to, jakim tytułem zawodowym i przygotowaniem wykazuje się menedżer.Obowiązują tu również ograniczenia wynikające ze średniego wynagrodzenia opisanego wyżej.

[srodtytul]Kolejne składniki[/srodtytul]

Oprócz tego dyrektor takiej szkoły może dostawać po spełnieniu warunków dodatki:

- funkcyjny, który wynosi 5 – 70 proc. otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego,

- motywacyjny przyznawany na czas określony 2 – 6 miesięcy w wysokości do 20 proc.uzyskiwanej pensji zasadniczej, m.in. za:

– udokumentowane osiągnięcia naukowe, – skuteczne przeciwdziała

- nie agresji, patologiom i uzależnieniom,

– inicjowanie i organizowanie imprez i uroczystości szkolnych,

– skuteczne zarządzanie szkołą zapewniające ciągły rozwój i doskonalenie jakości pracy,

–realizację zadań i podejmowanie inicjatyw istotnie zwiększających udział i rolę szkoły w środowisku lokalnym,

- za wysługę lat – wypłacany począwszy od czwartego roku pracy na poziomie 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, ale nie może przewyższać 20 proc. tego wynagrodzenia.

Mniejsze szanse ma za tona dodatek z tytułu pracy w warunkach trudnych lub uciążliwych, który równa się najwyżej 50 proc. wynagrodzenia zasadniczego, jakie menedżer pobiera. Otrzymuje za to jeszcze ewentualnie pieniądze za godziny ponadwymiarowe oraz za godziny doraźnych zastępstw i ewentualnie nagrody.

[srodtytul] ...I BEZ KWALIFIKACJI[/srodtytul]

Zdarza się, że dyrektorem szkoły podlegającej ministrowi zostaje osoba niebędąca nauczycielem.I tu jest problem, bo właściwie brakuje przepisów regulujących zasady wynagradzania takich zarządców. Stąd należy przyjąć, że minister wyznacza im sam wynagrodzenia, ich wysokość i poszczególne składniki,a ogranicza go limit wynikający z ustawy kominowej: trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, w czwartym kwartale poprzedniego roku ogłoszonego przez prezesa GUS. Owa średnia płaca to 3102,92 zł, a zatem dyrektorowi szkoły rządowej (będący lub niebędący nauczycielem) wolno płacić miesięcznie maksymalnie 9308,76zł.

[ramka][b]Gdzie szukać przepisów[/b]

O wynagradzaniu dyrektorów szkół mówią ustawy:

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175841]z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182007]Karta nauczyciela z 26 stycznia 1982 r. (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163435]z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 142 poz. 1593 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80668]z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (DzU nr 26, poz. 306 ze zm.)[/mail]

oraz rozporządzenia:

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178707]Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 146, poz. 1222 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176683]ministra edukacji narodowej i sportu z 2 lutego 2005 r.w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (DzU nr 22, poz. 182 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176682]ministra edukacji i sportu z 31 stycznia 2005 r.w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym (DzU nr 22, poz. 181 ze zm.)[/mail]

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=270421]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 30 kwietnia 2008 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej oraz w niektórych innych jednostkach organizacyjnych (DzU nr 82, poz. 493)[/mail]. [/ramka]

Dyrektor szkoły to ważna persona w systemie naszej oświaty. Organizuje pracę w swojej placówce, czuwa nad jej sprawnym przebiegiem, reprezentuje ją na zewnątrz, jest zwykle przewodniczącym rady pedagogicznej oraz przełożonym zatrudnionych w niej nauczycieli i innych pracowników. Tak szerokie kompetencje sugerują, że na dyrektorskich posadach powinni zasiadać sprawni, doceniani i dobrze gratyfikowani zarządcy. Tymczasem nie tylko mają niskie pobory, ale dziwi też bałagan legislacyjny w kwestii ustalenia jednolitych reguł ich wynagradzania.

Pozostało 97% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów