Stanowiska urzędnicze i kierownicze obsadzamy w drodze konkursu

Przepisy nie określają sposobu rekrutacji na stanowiska pracownicze w administracji samorządowej. Szefowie mogą więc przyjmować pracowników w jakimkolwiek trybie, w tym dokonując awansu lub przesunięcia osób już zatrudnionych. Swobody takiej nie ma jednak, gdy chodzi o stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze, których listę zawiera załącznik nr 3 do rozporządzeń Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w:

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178707]jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (DzU nr 146, poz. 1222 ze zm.[/mail]),

- [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178708]urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (DzU nr 146, poz. 1223 ze zm.)[/mail].

[srodtytul]Musi być rywalizacja[/srodtytul]

Dla obsadzenia stanowisk w drodze mianowania lub na podstawie umowy o pracę jest konieczne przeprowadzenie otwartego i konkurencyjnego naboru, czyli konkursu. Taki wymóg stawia art. 3a ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=163435]ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1593 ze zm.)[/mail]. Nie dotyczy to wyłącznie osób nowo zatrudnianych, ale też już pracujących w jednostkach i urzędach samorządowych. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w uzasadnieniu[b] wyroku z 18 czerwca 2008 r. (II SA/Ol 240/08)[/b]. Każdy awans na stanowisko urzędnicze musi zatem poprzedzać postępowanie konkursowe. Takie samo stanowisko w tej sprawie zajął [b]Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w orzeczeniu z 19 czerwca 2008 r. (II OSK 467/08)[/b], stwierdzając:

1. Skoro kierownik urzędu stanu cywilnego należy do osób zatrudnianych w sposób wymieniony w art. 2 pkt 2 i 4 ustawy o pracownikach samorządowych, czyli w drodze mianowania bądź umowy o pracę, to oczywiste jest, że obsadzenie tego stanowiska musi być poprzedzone otwartym konkursem przeprowadzanym w trybie art. 3a – d ustawy o pracownikach samorządowych.

Uchwałę podjętą z naruszeniem tego przepisu trzeba w sposób oczywisty uznać za sprzeczną z prawem w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, a w konsekwencji nieważną.

2. Obowiązek przeprowadzenia konkursu na stanowisko kierownika urzędu stanu cywilnego ma charakter bezwzględny i ustawa w tym zakresie nie przewiduje żadnych wyjątków, które uzasadniałyby odstępstwo od tej zasady. Wymóg przeprowadzenia konkursu będzie więc miał zastosowanie zarówno dla nowo zatrudnianych kandydatów spoza urzędu gminy, jak i dla kandydatów już w tym urzędzie zatrudnionych.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Rada miejska powołała panią Anię, dotychczasowego pracownika urzędu gminy, na posadę zastępcy kierownika urzędu stanu cywilnego. Uczyniła to bez przeprowadzenia konkursu, mimo że stanowisko to ma charakter kierowniczego urzędniczego, a z osobą je zajmującą zawiera się umowę o pracę (por. załącznik nr 3, II tabela stanowisk pracowniczych w urzędach gmin, miast w tym na prawach powiatu, II kierownicze stanowiska urzędnicze, pkt 11 do rozporządzenia w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich). Dlatego wojewoda wniósł do sądu o uchylenie tej uchwały jako niezgodnej z prawem, i tak też się stało.[/ramka]

[srodtytul]Czasem bez[/srodtytul]

Są wyjątki! Bez konkursu można przenieść do pracy w administracji samorządowej na stanowisku urzędniczym członka korpusu służby cywilnej. Wystarczy do tego porozumienie pracodawców. Na taki zabieg pozwala art. 3f ustawy, która nie zabrania też czasowego powierzenia stanowiska urzędniczego bez przeprowadzania konkursu. Jest to w takim razie możliwe, ale tylko do czasu rozstrzygnięcia konkursu - patrz przykład 2.

[srodtytul]Umowa nieważna [/srodtytul]

Dlaczego umowa o pracę czy mianowanie stają się nieważne, jeśli są efektem zatrudnienia na stanowisku urzędniczym bez konkursu? Bo po prostu nie było podstawy do ich zawarcia, poprzedzające je działania okazały się sprzeczne z prawem, a konkretnie z art. 3a ustawy. Takie konsekwencje przewiduje art. 58 § [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/mail], który tu stosujemy na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy w związku z art. 300 kodeksu pracy. Według tego pierwszego czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu jej obejście jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Ustawa nie określa konsekwencji zatrudnienia na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym, bez przeprowadzenia konkursu. Nie przewiduje też odpowiedniego stosowania jej przepisów w miejsce nieważnych czynności prawnych. Dlatego umowa o pracę lub mianowanie na stanowisko urzędnicze, w tym kierownicze, zawarte z pominięciem procedury konkursowej są z mocy prawa nieważne.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pani Basia była główną księgową jednostki samorządowej, czyli zajmowała kierownicze stanowisko urzędnicze. Zwolniła to stanowisko 1 lipca, odchodząc na emeryturę, ale tylko formalnie. Dotychczasowy pracodawca zawarł z nią bowiem umowę na czas określony dwóch miesięcy, ponieważ do dnia rozwiązania umowy nie został rozstrzygnięty konkurs na to stanowisko. A dwumiesięczna umowa terminowa pozwoli na zakończenie procedury konkursowej, wyłonienie kandydata i nawiązanie z nim stosunku pracy.[/ramka]

[srodtytul]PROCEDURA KROK PO KROKU[/srodtytul]

[b]KROK 1. Powołanie komisji rekrutacyjnej[/b]

Choć przepisy dotyczące zatrudniania pracowników na stanowiskach urzędniczych nie przewidują obowiązku powoływania komisji rekrutacyjnej, lepiej by było dla czytelności procedury konkursowej, aby taka komisja została powołana. Ilość jej członków zależy od postanowień regulaminu naboru na wolne stanowiska urzędnicze, jeśli jednostka ma taki regulamin. Zwykle członków jest trzech.

[b]KROK 2. Ogłoszenie o wolnym stanowisku[/b]

Kierownik jednostki samorządowej, w której jest wolne stanowisko urzędnicze (nowo utworzone lub zwolnione przez poprzedniego pracownika), musi przygotować ogłoszenie. Ma ono zawierać:

- nazwę i adres jednostki,

- wolne stanowisko urzędnicze,

- wymagania związane z tym stanowiskiem urzędniczym zgodnie z jego opisem ze wskazaniem, które z nich są niezbędne, a które dodatkowe,

- zakres zadań wykonywanych na stanowisku urzędniczym,

- wymagane dokumenty,

- termin nie krótszy niż 14 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej i miejsce składania dokumentów (ich rodzaj powinien wynikać z obsadzanego stanowiska).

Gdy ogłoszenie jest gotowe, należy je opublikować w BIP jednostki oraz wywiesić na tablicy informacyjnej jednostki. Nie ma też przeciwwskazań, by je opublikować w prasie czy umieścić w urzędzie pracy albo w biurach pośrednictwa pracy.

[b]KROK 3. Upowszechnienie listy chętnych [/b]

Po upływie terminu składania dokumentów komisja rekrutacyjna powinna ocenić dokumenty złożone przez kandydatów pod kątem formalnym (czy są kompletne i czy kandydat spełnia wymogi). Lista kandydatów, którzy przejdą ten etap konkursu, powinna zostać opublikowana w BIP. Lista będzie zawierać imiona i nazwiska kandydatów oraz ich miejsce zamieszkania. Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami związanymi ze stanowiskiem urzędniczym, określonymi w ogłoszeniu o naborze.

[b]KROK 4. Wybór kandydata i jego zatrudnienie[/b]

Z ogłoszonej listy kandydatów komisja rekrutacyjna wybiera osobę, która w najwyższym stopniu spełnia wymagania. Decyduje według wcześniej ustalonych metod i technik, np. po teście sprawdzającym wiedzę merytoryczną kandydatów i rozmowie kwalifikacyjnej. Zwycięzcę trzeba zatrudnić albo na podstawie umowy o pracę, albo mianowania. Jeżeli stosunek pracy osoby wyłonionej w drodze naboru ustanie w ciągu trzech miesięcy od dnia nawiązania stosunku pracy, jest możliwy angaż na tym samym stanowisku kolejnej osoby spośród najlepszych kandydatów wymienionych w protokole tego naboru. W takiej sytuacji konieczne jest ponowne upowszechnienie informacji o zatrudnieniu konkretnej osoby – patrz krok 5.