Małżonkowie złożą wspólny wniosek

Umorzenie zobowiązań podatkowych przez gminę polega na ostatecznym odstąpieniu przez wierzyciela od poboru zaległych danin po upływie terminu ich płatności. Umorzenie zaległości podatkowej pociąga za sobą umorzenie odsetek za zwłokę. Mogą być one umorzone w całości lub w części, w zależności od tego, czy zaległość została umorzona w całości czy w części.

[srodtytul]Wysokość zobowiązania jest znana[/srodtytul]

Zastosować tę instytucję można jedynie wtedy, gdy wysokość zobowiązania nie jest sporna. Dlatego w niektórych przypadkach kwota zaległości podatkowej powinna zostać określona w odrębnym postępowaniu. Dlaczego? Jej wysokość może mieć bowiem wpływ na decyzję w przedmiocie umorzenia.

Konsekwencją tego jest również to, że podatnik występujący do gminy o umorzenie długu nie może w trakcie postępowania w tej sprawie kwestionować wysokości swojego zobowiązania.

Gminne organy podatkowe pamiętać również powinny o tym, że decyzja umarzająca zaległości podatkowe w kwocie wyższej od rzeczywistego długu podatnika rażąco narusza prawo. Natomiast w sytuacji, gdy nastąpiła zapłata zaległości podatkowej (odsetek za zwłokę) objętej umorzeniem, to wówczas powstaje nadpłata w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 ordynacji.

[srodtytul]Na prośbę podatnika[/srodtytul]

Przepisy ordynacji podatkowej nie określają w sposób szczegółowy, jaką treść powinien mieć wniosek o umorzenie zaległości w opłacaniu danin publicznych. Należy jednak pamiętać o treści art. 168 tej ustawy, zgodnie z którym wnioski podatnika mogą być wnoszone na piśmie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, środków komunikacji elektronicznej oraz za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej organu podatkowego umożliwiającego wprowadzanie danych do systemu informatycznego tego organu. Wniosek taki można złożyć także ustnie, do protokołu.

Podanie powinno zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adres. W przypadku gdy wniosek składany jest w formie pisemnej albo ustnie do protokołu, powinien być podpisany przez wnoszącego, a protokół również przez pracownika, który go sporządził.

Jeżeli wniosek o umorzenie nie zawiera któregoś z istotnych elementów, organ podatkowy ma obowiązek wezwać podatnika do usunięcia braków, wyznaczając termin i konsekwencje jego niezachowania. Jeżeli podatnik nie uzupełni wniosku w terminie siedmiu dni, wniosek zawierający braki pozostawia się bez rozpatrzenia. O pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia organ podatkowy orzeka w drodze postanowienia. Uzasadnienie wniosku o umorzenie błędami merytorycznymi decyzji wymiarowej stanowi o braku merytorycznym, a nie formalnym, wniosku i skutkuje wydaniem decyzji odmownej.

Postępowanie w sprawie umorzenia długu podatkowego wszczyna się na umotywowany wniosek podatnika – osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej – podlegającej z mocy prawa obowiązkowi podatkowemu. Ma to swoje konsekwencje zwłaszcza w sytuacji, gdy obowiązek podatkowy ciąży na dwóch podmiotach, np. współwłaścicielach gruntu czy mieszkania (np. małżonkowie objęci wspólnością majątkową małżeńską.

[srodtytul]Zobowiązanie solidarne[/srodtytul]

W takiej sytuacji podatnikiem podatku od nieruchomości (a także rolnego) jest każdy z małżonków. Fakt istnienia wspólności majątkowej między nimi nie powoduje bowiem, że podatnikiem staje się małżeństwo. Co prawda w ordynacji podatkowej znajduje się art. 92 § 3, zgodnie z którym małżonkowie wspólnie opodatkowani na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe oraz solidarna jest ich wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku, ale przepis ten ma zastosowanie jedynie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

Oznacza to, że aby decyzja o umorzenie podatku od nieruchomości miała skutek wobec obydwu małżonków, to wniosek powinien zostać złożony w ich wspólnym imieniu, a nie tylko przez jednego (męża lub żonę).

Przedstawiona sytuacja ma również zastosowanie do innych zobowiązań solidarnych, np. współwłaścicieli środka transportowego, którzy niekoniecznie muszą być małżonkami.

[srodtytul]Gdy współdłużnik zapłaci[/srodtytul]

Z przedstawionych rozważań można wysnuć wniosek, że zapłata podatku przez jednego ze współdłużników nie powoduje wygaśnięcia tego zobowiązania w stosunku do drugiego (skoro umorzenie wobec jednego nie ma skutku dla drugiego). Wniosek taki jest oczywiście błędny.

W rzeczywistości zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części na skutek jego zapłaty.