Samorzady mocniej oszczędzają

– W tym roku musieliśmy zmniejszyć budżet na funkcjonowanie urzędu o 10 proc. – mówi Jacek Protas, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego. – Ograniczamy wydatki bieżące, bo jak największą część środków chcemy przeznaczyć na inwestycje. Nie zwiększamy zatem zatrudnienia, a płace pozostawiamy na tym samym poziomie co w 2010 r.

Samorządowcy oszczędzają, gdyż 2011 r. to kolejny dla nich trudny rok. Po stronie dochodów wciąż widać skutki spowolnienia gospodarczego i ulg w podatku PIT, które zmniejszyły wpływy z tego tytułu. Dodatkowo minister finansów naciska, by jak najszybciej rozpocząć ograniczanie deficytów, czyli de facto wydatków.

Choć wydatki na administrację stanowią tylko ok. 5 – 10 proc. rocznych budżetów samorządów, większość miast, gmin i województw, podobnie jak urząd warmińsko-mazurski, wprowadza programy oszczędnościowe w tej dziedzinie – wynika z informacji „Rz” zebranych w kilkunastu jednostkach.

[srodtytul]Obowiązków przybywa[/srodtytul]

Co ciekawe jednak, jeśli chodzi o zatrudnienie, to lokalni włodarze starają się chronić pracowników. O zwolnieniach nie ma mowy. W wielu przypadkach planuje się nawet lekkie zwiększenie kadr ze względu na zmiany w prawie (np. konieczność wchłonięcia w struktury urzędów zakładów budżetowych) czy nowe zadania. Jeśli już mówi się o zmniejszeniu kadr, to w wyniku naturalnych odejść.

– Na miejsce odchodzących pracowników nie są zatrudniane nowe osoby. Nabory prowadzi się tylko na stanowiska specjalistyczne – mówi Kinga Sadowska z krakowskiego magistratu. W 2011 r. Kraków na pensje urzędników wyda 134 mln zł, tylko o 0,5 proc. więcej niż w ubiegłym roku. W Rzeszowie w tym roku nie będzie podwyżek i wypłaty nagród.

– Ze względu na stale rosnącą liczbę spraw, którymi muszą się zajmować urzędnicy, należałoby zwiększyć zatrudnienie. Ale w 2011 r. nie przewidujemy wzrostu liczby etatów – mówi Maja Lamorska-Gorgol z urzędu w Gliwicach. W 2008 r. liczba załatwionych tu spraw wynosiła 67,2 tys., w 2010 r. – już 71,5 tys.

Szeroko zakrojony program oszczędnościowy obejmujący m.in. kadry prowadzi od 2010 r. woj. małopolskie. Wolne stanowiska i zadania obsadzane są osobami już pracującymi w urzędzie, z funduszy UE pokrywane jest wynagrodzenie większej liczby pracowników, zrezygnowano z dwóch nagród kwartalnych, nie są wypłacana ekwiwalenty za urlopy ani godziny nadliczbowe, zatrudniono więcej osób starszych (nie trzeba płacić składek na Fundusz Pracy) itp. Dzięki tym działaniom w roku ubiegłym udało się uniknąć zwolnień pracowników.

Za to płace urzędników w Gdańsku wzrosną w tym roku o ok. 4 proc. – Od 2009 r. nie było wzrostu przeciętnego wynagrodzenia ani zatrudnienia – wyjaśnia Teresa Blacharska, skarbnik Gdańska.

Woj. podlaskie planuje lekki wzrost zatrudnienia w departamentach obsługujących programy i fundusze unijne. – Ale przez ostatnie trzy lata postępowaliśmy bardzo oszczędnie. Przykładowo w 2010 r. udało się należycie wykonać wszystkie przy 598 osobach, choć plan mówił o 35 osobach więcej – informuje Jarosław Dworzański, marszałek województwa podlaskiego.

[srodtytul]Gdzie oszczędności[/srodtytul]

Samorządy chętniej oszczędzają na wydatkach rzeczowych związanych z utrzymaniem urzędu. Cięcia dotyczą – prenumeraty prasy, zakupu artykułów spożywczych, zużycia tonerów czy papieru w drukarkach, ryczałtów samochodowych itp.

Powszechne stało też się ograniczanie służbowych wyjazdów i szkoleń. Np. w woj. pomorskim wydatki na szkolenia mają być w tym roku o 33 proc. mniejsze niż plan na 2010 r., na podróże służbowe krajowe – o 17 proc., a na zakup usług – o 33 proc.

Administracja stara się także uzyskać oszczędności na zużyciu prądu i ciepła oraz wynajmie biur, obiegu dokumentacji, zmienia umowy z telekomami, serwisantami sprzętu IT, ubezpieczycielami itp. Kompleksowy program w Krakowie przyniósł np. w 2009 r. 4 mln zł oszczędności. Szczecin chce w tym roku oszczędzić ok. 3 mln zł.

Gliwice chwalą się, że dobre efekty przyniosła współpraca ze wszystkimi jednostkami budżetowymi w działaniach, które wcześniej każdy podejmował na własną rękę. Wspólne ubezpieczenie zmniejszyło jego koszty o 64 proc., zmiana taryfy telefonii komórkowej o 31 proc.

[ramka][srodtytul]Trudne negocjacje o wydatkach[/srodtytul]

Według ostatnich danych GUS za 2009 r. w administracji samorządowej zatrudnionych było ok. 245 tys. osób (w 2007 r. – 206 tys.). Taki skok wynika m.in. z przejęcia przez władze regionalne obsługi części programów unijnych na lata 2007 – 2013. Według danych województw od 30 do 50 proc. pracujących w urzędach marszałkowskich zajmuje się wykorzystaniem funduszy z UE. Ich płace w większość pokrywane są z europomocy.Budżet na płace (razem ze składkami na ubezpieczenia społeczne i nagrody) dla urzędników wszystkich szczebli samorządu, jak wynika z analizy Związku Miast Polskich, w 2007 r. wynosił ok. 5,7 mld zł, a w 2010 r. ok. 8 mld zł. Wydatki ogółem – ok. 170 mln zł.