Świadczenie urlopowe nauczycieli nie zależy od kryterium socjalnego

Szkołom pozostały niecałe dwa tygodnie na wypłaty tych należności, których wysokość nie może przekraczać poziomu odpisu podstawowego. Mają na to czas tylko do końca sierpnia

Aktualizacja: 19.08.2009 07:24 Publikacja: 19.08.2009 06:43

Świadczenie urlopowe nauczycieli nie zależy od kryterium socjalnego

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

Świadczenia urlopowe przysługują na różnych zasadach nauczycielom i pozostałym pracownikom. Ci pierwsi dostają je ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych placówki, która na dodatek nie ma prawa zrezygnować z tworzenia funduszu. Wynika tak z art. 3 ust. 2[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AC0F8C0DE9B774C932EAA737BA7884BA?id=74017] ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.)[/link]. Świadczenia urlopowe mogą wypłacać natomiast zatrudniający 1 stycznia poniżej 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, jeśli:

- nie zdecydowali się na prowadzenie funduszu socjalnego,

- nie odstąpili od obu obowiązków socjalnych, obwieszczając to załodze do końca stycznia.

[srodtytul]Jakie są warunki[/srodtytul]

Nauczyciel dostaje świadczenie urlopowe w wysokości odpowiedniego odpisu podstawowego określonego w cytowanej ustawie, z tym że jest ono proporcjonalne do wymiaru czasu pracy i okresu jego zatrudnienia w roku szkolnym, czyli od 1 września do 31 sierpnia. To z kolei potwierdza art. 53 ust. 1a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=56A80D44A05897E7FEE57A383833CDFB?id=182007]ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm., dalej KN)[/link]. Z przepisu tego wynika, że w zasadzie jedynym warunkiem nabycia przez przedstawiciela tej grupy zawodowej prawa do świadczenia urlopowego jest pozostawanie w zatrudnieniu w szkole. Niekoniecznie chodzi przy tym o czynne wykonywanie pracy. Aby je dostać, nauczyciel nie musi być nawet na urlopie wypoczynkowym. Wybieranie się tymczasem na ten urlop i to obejmujący przynajmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych jest warunkiem wypłaty świadczenia urlopowego raz w roku pozostałym osobom zatrudnionym. Otrzymują je ostatniego dnia przed rozpoczęciem wypoczynku.

Przyznanie świadczenia urlopowego nigdy nie jest uwarunkowane kryteriami socjalnymi. Szef, zanim go uiści, nie bada sytuacji rodzinnej, życiowej i materialnej nauczyciela czy innego pracownika ani nie odbiera od niego oświadczenia o dochodzie przypadającym na członka jego rodziny. A tak wygląda procedura starań o wsparcie z funduszu socjalnego.

Nauczyciel, który uzyska świadczenie urlopowe, ma jednak prawo ubiegania o pomoc z funduszu socjalnego, np. tzw. wczasy pod gruszą, zapomogi, pożyczki mieszkaniowe. Z możliwości takiej nie korzystają jednak inni podwładni, ponieważ pracodawca wypłacający świadczenia urlopowe nie ma funduszu socjalnego >patrz ramka.

[srodtytul]Komu i jak przysługuje[/srodtytul]

W świetle art. 53 ust. 1a KN jedynym wymogiem wypłaty nauczycielowi świadczenia urlopowego jest pozostawanie w zatrudnieniu w szkole. Nie chodzi przy tym o faktyczne świadczenie pracy, ale posiadanie podpisanej ze szkołą umowy o pracę lub aktu mianowania. Nie jest też konieczne, by zatrudnienie trwało cały rok szkolny od 1 września do 31 sierpnia; wystarczy, że obejmuje jego część. Zatem świadczenie urlopowe należy się m.in. nauczycielom:

- zatrudnionym w szkole,

- będącym emerytami lub rencistami, ale nadal pracującymi,

- przebywającymi na urlopach macierzyńskich i wychowawczych,

- korzystającym z urlopu dla poratowania zdrowia (art. 73 ust. 5 KN),

- w trakcie pierwszych sześciu miesięcy stanu nieczynnego (art. 20 ust. 5c i 6 KN).

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Jadwiga ma pozostawać od 1 września 2009 r. w stanie nieczynnym. Jej stosunek pracy wygaśnie zatem na koniec lutego 2010 r. Jest zatrudniona w normalnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przysługuje jej świadczenie urlopowe za sześć miesięcy stanu nieczynnego, gdyż kobieta pozostaje w tym czasie w zatrudnieniu. Ustalamy je następująco:

- pełne świadczenie urlopowe dzielimy przez 12 miesięcy roku szkolnego1000,04 zł : 12 miesięcy = 83,34 zł

- uzyskaną stawkę mnożymy przez liczbę miesięcy stanu nieczynnego83,34 zł x 6 miesięcy = 500,04 zł

Pani Jadwiga powinna dostać 500,04 zł świadczenia urlopowego.[/ramka]

Do należności tej mają prawo również reprezentanci tej grupy zawodowej pracujący jednocześnie w dwóch palcówkach.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pan Jan, będący nauczycielem, pracował przez cały rok szkolny 2008/2009 na pół etatu w gimnazjum i na 1/3 etatu w szkole podstawowej. W obydwu miejscach pracy należą mu się świadczenia urlopowe w wysokości:

- od gimnazjum 500,02 zł (1000,04 zł : 2),

- od szkoły podstawowej 333,35 zł (1000,04 zł : 3).[/ramka]

Świadczenie urlopowe otrzymują też nauczyciele rozstający się z pracodawcą w trakcie roku szkolnego. Nie ma problemu, gdy ich angaż upływa na koniec miesiąca, np. 30 kwietnia. Postępujemy wówczas odpowiednio do sposobu opisanego w przykładzie 1.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Pani Tamara, nauczycielka, była zatrudniona w szkole na 2/3 etatu. Jej umowa okresowa rozwiązała się 30 kwietnia br. Świadczenie urlopowe szacujemy tak:

- pełne świadczenie urlopowe dzielimy przez 12 miesięcy1000,04 zł : 12 miesięcy = 83,34 zł

- wynik mnożymy przez liczbę miesięcy zatrudnienia w roku szkolnym83,34 zł x 8 miesięcy = 666,72 zł

- uzyskaną kwotę mnożymy przez 2/3(666,72 zł x 2) : 3 = 444,48 zł

Pani Tamara powinna uzyskać 444,48 zł świadczenia urlopowego.[/ramka]

Służby płacowe szkół mają natomiast kłopoty z liczeniem świadczeń urlopowych dla nauczycieli, którym zatrudnienie upływa w trakcie miesiąca, np. 7 grudnia. Nie wiedzą, czy mają wówczas przyjąć do rachunków cztery miesiące pracy w roku szkolnym (wrzesień – grudzień), czy dokładnie trzy miesiące i siedem dni. Moim zdaniem, korzystając z zasady uprzywilejowania zatrudnionego w stosunkach pracy, wolno zastosować pierwszą metodę. Pamiętajmy jednak: zaokrąglenia zawsze dokonujemy w górę, tak by podwładny na tym nie stracił.

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Pan Wojciech, nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, rozwiązał stosunek pracy za porozumieniem stron 7 marca 2009 r. Świadczenie urlopowe ustalamy następująco:

- pełne świadczenie urlopowe dzielimy przez 12 miesięcy1000,04 zł : 12 miesięcy = 83,34 zł

- uzyskaną kwotę mnożymy przez 7 miesięcy zatrudnienia w roku szkolnym83,34 zł x 7 miesięcy = 583,38 zł

Panu Wojciechowi przysługuje 583,38 zł świadczenia urlopowego.

Podobny sposób postępowania podpowiadają też przepisy, choć w innych okolicznościach faktycznych. Chodzi o art. 1552a § 2 kodeksu pracy, według którego w celu ustalenia proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego niepełny miesiąc pracy zawsze zaokrąglamy w górę do pełnego miesiąca.

Nie popełni jednak błędu kadrowa, która w sytuacji opisanej w przykładzie 4 wyliczyła szczegółowo świadczenie za 6 miesięcy i 7 dni. Stawkę miesięczną świadczenia podzieli przez dni kalendarzowe marca (31), a wynik pomnoży przez 7 dni, co daje 18,83 zł. Łącznie więc w tej wersji pan Wojciech dostałby świadczenie urlopowe w wysokości 518,87 zł [(83,34 zł x 6 miesięcy) + 18,83 zł].[/ramka]

[srodtytul]Kto zostaje bez pieniędzy[/srodtytul]

Świadczenie urlopowe nie przysługuje nauczycielom:

- będącym emerytami i rencistami, którzy już nie pracują,

- przebywającym na urlopach bezpłatnych.

Brak prawa do świadczenia urlopowego za ten czas można wyczytać z art. 174 § 2 k.p., zgodnie z którym okresu tego nie zaliczamy do stażu pracy uprawniającego do świadczeń pracowniczych. Dotyczy to również urlopu bezpłatnego udzielanego nauczycielowi:

- zatrudnionemu na podstawie mianowania według art. 70 KN, który złożył podanie o przeniesienie do miejscowości stałego zamieszkania małżonka; jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia go tam, dostaje urlop bezpłatny na maksymalnie dwa lata,

- dyplomowanemu, skierowanemu do pracy w szkole europejskiej na podstawie art. 17 ust. 2a KN.

Za czas dwóch rodzajów urlopów bezpłatnych ma jednak prawo do świadczenia urlopowego nauczyciel:

- w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy w ramach porozumienia między szkołami (art. 174[sup]1[/sup] § 2 k.p. nakazuje go wliczać do okresu pracy uprawniającego do świadczeń pracowniczych),

- powołany do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza szkołą (art. 91a ust. 3 KN w zw. z art. 25 § 1[sup]1[/sup][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AB42C909F56E352469DE9844400DB649?id=162202] ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych; DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.[/link]).

Na świadczenie urlopowe nie mogą też liczyć nauczyciele:

- publicznych szkół prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego (art. 91b ust. 2 KN),

- niepublicznych szkół i zakładów kształcenia nauczycieli lub niepublicznych szkół o uprawnieniach placówek publicznych (91b ust. 2 KN),

- mianowani i dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych: w urzędach organów administracji rządowej i kuratoriach oświaty; w specjalnej jednostce nadzoru i organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi ośrodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi i szkołami przy zakładach karnych; w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych (art. 91a ust. 1 i 2 KN),

- publicznych szkół i szkolnych punktów konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych (art. 91a ust. 4 KN).

Oczywiste jest, że świadczenia urlopowego nie dostają pracownicy niepedagogiczni szkół, czyli szeroko pojęta administracja i obsługa, np. sprzątaczka, portier, pracownik placówki opiekuńczo-wychowawczej. Wszystkie osoby wykluczone mogą jednak ubiegać się o świadczenia pomocowe z funduszu socjalnego.

Nie ma natomiast podstaw do pozbawienia świadczenia urlopowego nauczyciela zawieszonego w pełnieniu obowiązków. Z art. 83 KN wynika jedynie, że wolno mu w tym czasie odebrać lub ograniczyć wynagrodzenie oraz nie wypłacać dodatków i wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Sankcje nie dotyczą zatem świadczeń urlopowych.

[ramka][b]Jakie to kwoty[/b]

Świadczenie urlopowe, tak jak odpisy podstawowe na fundusz socjalny, liczymy według przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim jego półroczu w zależności od tego, które okazało się wyższe. Większa była średnia płaca z drugiego półrocza poprzedniego roku 2666,77 zł.

Świadczenia urlopowe należne nauczycielom na pełnych etatach wynoszą dla:

- zatrudnionego w normalnych warunkach 1000,04 zł (2666,77 zł x 37,5 proc.),

- wykonującego prace w szczególnych warunkach lub wykonującego prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych 1333,39 zł (2666,77 zł x 50 proc.),

- niepełnosprawnego w stopniu umiarkowanym lub znacznym 1000,04 zł plus ewentualne dobrowolne zwiększenie o 6,25 proc. przeciętnej pensji 166,67 zł, czyli razem 1166,71 zł. [/ramka]

Świadczenia urlopowe przysługują na różnych zasadach nauczycielom i pozostałym pracownikom. Ci pierwsi dostają je ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych placówki, która na dodatek nie ma prawa zrezygnować z tworzenia funduszu. Wynika tak z art. 3 ust. 2[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AC0F8C0DE9B774C932EAA737BA7884BA?id=74017] ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.)[/link]. Świadczenia urlopowe mogą wypłacać natomiast zatrudniający 1 stycznia poniżej 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty, jeśli:

Pozostało 94% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów