- fundacje, w których dotacja ze środków publicznych przewyższa 25 proc. rocznych przychodów albo w których mienie pochodzące ze środków publicznych przekracza 25 proc. majątku fundacji na koniec roku kalendarzowego i jego wartość przekracza 10 proc. przychodów tej fundacji,
- fundusze celowe utworzone na mocy odrębnych przepisów,
- państwowe jednostki i zakłady budżetowe, z wyjątkiem organów administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości i podmiotów, których kierownicy podlegają ustawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DF9894A26C76A006644469F477EE73A4?n=1&id=80042&wid=338178] o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe[/link],
- gospodarstwa pomocnicze państwowych jednostek budżetowych,
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. [/ramka]
[srodtytul]MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE MOŻE SIĘGNĄĆ NAWET 20 TYS. ZŁ. BRUTTO[/srodtytul]
[b]Na tyle maksymalnie mogą liczyć zarządcy najbardziej strategicznych podmiotów, np. przedsiębiorstw państwowych czy prywatyzowanych spółek. Inni dostają zwykle połowę tej kwoty[/b]
Pierwsza kategoria składników wynagrodzenia należnych samorządowym i państwowym kierownikom to tzw. wynagrodzenie miesięczne.
[srodtytul]Nie tylko stawka zasadnicza[/srodtytul]
Nie jest ono równoważne ze stawką zasadniczej pensji, lecz mieści w sobie wszystkie elementy o charakterze wynagrodzeniowym, jak właśnie płaca podstawowa, dodatki czy premie miesięczne.
Wyłączamy z niego natomiast wszystkie należności, na których wypłatę poza wynagrodzeniem miesięcznym pozwalają:
- ustawa kominowa
– tzw. świadczenia dodatkowe,
– nagroda roczna,
– odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy lub odwołania,
- orzecznictwo
– odprawa emerytalna i rentowa,
– odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia, np.[b] wyrok SN z 11 kwietnia 2006 r. (II PK 219/05).[/b]
[srodtytul]Górne granice [/srodtytul]
Tak skonstruowane wynagrodzenie miesięczne nie może przewyższyć limitów określonych w art. 8 ustawy kominowej.
Różnych dla poszczególnych kategorii zarządców, ale zawsze stanowiących odpowiednią wielokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale poprzedniego roku.
Premier ma prawo ustalić w rozporządzeniu wykaz podmiotów o szczególnym znaczeniu dla państwa (oczywiście spośród wskazanych w ramce), których kierownikom maksymalne wynagrodzenie miesięczne można podnieść o 50 proc.
Odpowiednie organy uwzględniają przy tym: rodzaj świadczonych usług lub produkcji, zasięg działania i obroty podmiotu, liczbę jego pracowników. Dotychczas prezes Rady Ministrów nie skorzystał z tej możliwości.
Chodzi tu nie tylko o kierowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, ale też umowy cywilnej, np. zlecenia, kontraktu menedżerskiego czy innej umowy o zarządzanie - [b][link=http://www.rp.pl/galeria/6,2,444291.html]zobacz tabela[/link][/b].
Wskazane w tabeli „Limity miesięcznych poborów” pułapy miesięcznych wynagrodzeń mają oczywiście charakter maksymalnych. Strony mogą natomiast w umowach o pracę czy cywilnych określić niższe wynagrodzenie lub równe tym limitom, byle nie wyższe.
Ustalenie tego parametru większego niż dopuszcza ustawa kominowa powoduje nieważność odpowiedniego postanowienia angażu, a zamiast niego stosujemy limity z ustawy kominowej (art. 13) - [b][link=http://www.rp.pl/galeria/6,3,444291.html]zobacz tabela[/link][/b].
[srodtytul] ŚWIADCZENIE DODATKOWE TEŻ REGLAMENTOWANE[/srodtytul]
[b]Są to inne bonusy ze stosunku pracy, np. nagrody jubileuszowe przyznane nie częściej niż co pięć lat, ubezpieczenia czy zwrot kosztów opłaty lokalu mieszkalnego [/b]
Oprócz miesięcznych wynagrodzeń menedżerowie publicznych podmiotów mogą dostawać z tytułu zatrudnienia świadczenia dodatkowe o charakterze bytowym, socjalnym, komunikacyjnym oraz ubezpieczeń majątkowych i osobowych – inne bądź wyższe od ustalonych w regulaminach wynagradzania, układach zbiorowych pracy albo w odrębnych przepisach.
Mogą na nie liczyć tylko kierownicy i ich zastępcy, członkowie organów zarządzających oraz główni księgowi podmiotów objętych ustawą kominową.
Nie mają zatem na nie szans likwidatorzy, osoby zasiadające w organach nadzorczych i kierownicy samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
[srodtytul]Najwyższa wartość[/srodtytul]
Jedna osoba uprawniona może otrzymać świadczenia dodatkowe o łącznej wartości w roku nie większej niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego dla ustalenia miesięcznego wynagrodzenia.
Czyli w 2010 r. najwyżej 41 454,96 zł (w 2009 r. ten górny pułap wynosił 39 837,36 zł). Powstał jednak problem, co wliczać do tego limitu.
Szczegółową definicję świadczeń dodatkowych zawiera [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=37C6552B54DCBD4CD865D8A6D9E35F0F?id=168320]rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 21 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (DzU nr 14, poz. 139[/link], dalej rozporządzenie).
[srodtytul]Według rozporządzenia[/srodtytul]
Rozporządzenie do świadczeń dodatkowych zalicza:
a) odprawy emerytalne i rentowe,
b) zwrot częściowych kosztów użytkowania udostępnionego lokalu mieszkalnego, w tym służbowego,
c) świadczenia związane z korzystaniem z częściowo odpłatnych usług telekomunikacyjnych,
d) świadczenia z tytułu dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, majątkowego oraz osobowego
– w wysokości do 25 proc. większej niż wskazana w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym albo w odrębnych przepisach.
Gdy regulamin płacowy albo układ zbiorowy nie przewiduje bonusów z pkt a i c dla menedżerów publicznych, wolno im je przyznać na poziomie:
- nagrody jubileuszowe
– 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 20 latach pracy,
– 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 25 latach pracy,
– 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 30 latach pracy,
– 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego po 35 i 40 latach pracy,
- odprawy emerytalne i rentowe
– 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego po przepracowaniu co najmniej 15 lat,
– 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego po przepracowaniu co najmniej 20 lat.
[srodtytul]Co z odprawą emerytalną[/srodtytul]
Najwięcej kontrowersji wzbudza kwestia, czy do świadczeń dodatkowych kwalifikujemy odprawy emerytalne i rentowe przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi na zasadach i w wysokości określonej w wewnętrznych przepisach płacowych jednostki, np. regulaminie płacowym lub układzie zbiorowym.
W świetle rozporządzenia do świadczeń dodatkowych wchodzą wypłaty inne lub wyższe od przewidzianych m.in. w regulaminach wynagradzania lub układzie zbiorowym.
Tu mamy natomiast do czynienia z odprawą dokładnie taką, jaka jest zagwarantowana w regulaminie (nie jest zatem ani inna, ani większa).
Nie ma bowiem przeszkód, aby regulamin wynagradzania czy układ zbiorowy – mimo zakazów z art. 241[sup]26[/sup] i art. 772 § 5 kodeksu pracy – regulowały prawo osób zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy do odprawy emerytalnej i rentowej.
Dzieje się tak dlatego, że odprawa ta nie ma charakteru wynagrodzeniowego, a cytowane przepisy ustanawiają jedynie zakaz określania w tych aktach zakładowych składników wynagrodzenia menedżerów.
Wynika tak m.in. z [b]wyroku SN z 10 stycznia 2006 r. (I PK 115/05)[/b].
Dotychczas SN ferował różne wyroki w tej kwestii. Przeważały jednak restrykcyjne, uznające za świadczenia dodatkowe wszystkie inne wypłaty poza wymienionymi w art. 5 ustawy kominowej. Nawet jeśli zostały określone w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym bądź przez odrębne przepisy.
[srodtytul]Zmiana frontu[/srodtytul]
W ostatnich [b]wyrokach, np. z 2 grudnia 2008 r. (III PK 35/08) i z 2 października 2009 r. (II PK 109/09), SN[/b] jest jednak łaskawy dla osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi.
Uznaje bowiem, że odprawy emerytalne lub rentowe przysługujące takim zarządcom na podstawie regulaminu wynagradzania, układu zbiorowego czy odrębnych przepisów nie stanowią świadczeń dodatkowych w rozumieniu ustawy kominowej.
Oznacza to, że zainteresowani dostają je w pełnej wysokości poza limitami tej ustawy.
[ramka][b]Przykład 2[/b]
Pani Agnieszka jest od 21 lat główną księgową przedsiębiorstwa państwowego. W czerwcu 2010 r. chce przejść na emeryturę, rozwiązując stosunek pracy.
Regulamin płacowy przedsiębiorstwa nie przewidywał odpraw emerytalnych większych od wynikających z kodeksu pracy.
Organ założycielski przyznał pani Agnieszce taką odprawę zgodnie z rozporządzeniem o świadczeniach dodatkowych w wysokości 500 proc. miesięcznych wynagrodzeń, co daje kwotę 90 tys. zł (18000 zł x 500 proc.).
Taka odprawa emerytalna jest świadczeniem dodatkowym, gdyż nie wynika z regulaminu wynagradzania przedsiębiorstwa.
Uwzględniamy ją zatem w rocznym limicie świadczeń dodatkowych 41 454,96 zł, ale sama odprawa nie może przekroczyć 200 proc. miesięcznego wynagrodzenia (§ 2 ust. 2 pkt 2 lit. b rozporządzenia).
Pani Agnieszka otrzyma więc w czerwcu br. 36 000 zł odprawy emerytalnej.[/ramka]
[srodtytul]Jubileuszówka w rygorach[/srodtytul]
Inaczej jest z nagrodami jubileuszowymi, których osobom zarządzającym zakładem w imieniu pracodawcy nie można przecież zagwarantować w regulaminie wynagradzania czy w układzie zbiorowym pracy (m.in. [b]orzeczenie SN z 11 lutego 2005 r., I PK 167/04). [/b]
Dlatego jubileuszówki przyznawane menedżerom publicznym stanowią przeważnie świadczenia dodatkowe w pojęciu ustawy kominowej i w związku z tym często podlegają cięciom.
[ramka][b]Przykład 3[/b]
Pan Hieronim jest prezesem zakładu gospodarki komunalnej o statusie spółki z o.o., ma wynagrodzenie miesięczne 12 tys. zł. Organ założycielski przyznał mu w osobnym piśmie nagrodę jubileuszową na warunkach wynikających z obowiązującego w zakładzie układu zbiorowego.
Według układu po 20 latach pracy (a taki staż pan Hieronim osiągnie 20 marca br.) przysługuje 600 proc. miesięcznego wynagrodzenia, czyli w tej sytuacji 72 000 zł.
Wypłaconą nagrodę jubileuszową traktujemy jako świadczenie dodatkowe i obniżamy do maksymalnego poziomu rocznego 41 454,96 zł. Jeśli, oczywiście, jest to jedyne świadczenie dodatkowe uzyskiwane przez pana Hieronima w tym roku, jeśli nie, to odprawę trzeba jeszcze zredukować.[/ramka]
Przekroczenie maksymalnego pułapu świadczeń rocznych w umowie o pracę bądź cywilnej skutkuje automatyczną nieważnością w części przewyższającej ograniczenia z ustawy kominowej.
[ramka][b]Co poza kominami płacowymi [/b]
Niezależnie od limitów wskazanych w ustawie kominowej menedżerowie publiczni mogą otrzymać w pełnej wysokości:
- odprawę emerytalną lub rentową wynikającą z regulaminu płacowego, układu zbiorowego lub odrębnych przepisów [b](wyrok SN z 2 grudnia 2008 r. i z 2 października 2009 r.),[/b]
- odprawę w razie odwołania lub rozwiązania stosunku pracy albo cywilnego z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków – maksymalnie trzy miesięczne wynagrodzenia (art. 12 ustawy kominowej),
- odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia [b](orzeczenie SN z 11 kwietnia 2006 r.; II PK 219/05),[/b]
- każdy inny bonus o charakterze socjalnym, bytowym itd., jaki im zapewnia regulamin wynagradzania lub układ zbiorowy.
Przysługują one ewentualnie oprócz miesięcznego wynagrodzenia, świadczeń dodatkowych i nagrody rocznej. [/ramka]
[srodtytul]NAGRODA ROCZNA TO KOLEJNE TRZY PENSJE[/srodtytul]
[b]Część osób kierujących podmiotami prawnymi może liczyć jeszcze na dodatkowe pieniądze w wysokości do 1/4 rocznych poborów[/b]
Pod warunkiem zanotowania dobrych wyników finansowych lub wzorowego wypełniania zadań.
W gronie uprawnionych do nagrody rocznej znajdują się kierownicy i ich zastępcy, członkowie organów zarządzających i główni księgowi zatrudnieni w jednostkach podlegających pod ustawę kominową na podstawie stosunku pracy lub umów cywilnych oraz kierownicy samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (art. 10 ustawy kominowej).
Nie chodzi tu o dodatkowe wynagrodzenie roczne, zwane popularnie trzynastką, ponieważ wymienione osoby w ogóle nie mają do niego prawa.
Potwierdza to [b]SN m.in. w orzeczeniu z 16 marca 2005 r. (I PK 205/04). [/b]
Organ nadzorczy podmiotu składa wniosek o przyznanie nagrody konkretnej osobie, przedstawiając ocenę wyników finansowych jednostki i stopień realizacji zadań przez menedżera, uwzględniając makroekonomiczne parametry (zysk, strata netto, koszty, rentowność obrotu netto) i branżę działalności.
Analiza ma obejmować rok, za który wypłacamy nagrodę, i jeszcze poprzedni, a gdy dotyczy podmiotów funkcjonujących w wykorzystaniem mienia JST, powinna uwzględniać warunki stworzone dla ich istnienia, w tym:
- okoliczności mające wpływ na wynik finansowy,
- wyposażenie w majątek,
- wysokość cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej.
Jeden zainteresowany może uzyskać z tego tytułu najwyżej trzy swoje średnie pensje z poprzedniego roku.
Postanowienie w umowie o pracę albo cywilnej zapewniające większą nagrodę jest nieważne w części dotyczącej nadwyżki ponad kominy płacowe.
Dokładną procedurę przyznawania nagród rocznych precyzuje kilkanaście rozporządzeń.
