Długa lista życzeń dla nowego rządu

Oczekiwania samorządów wobec nowego rządu są ogromne. Problemy, które trzeba rozwiązać, nie mniejsze. Można je długo wymieniać. Najważniejsze to kłopoty finansowe związane z oświatą i służbą zdrowia. Obie te sfery od dłuższego czasu wymagają istotnej naprawy.

Samorządowcy swój wykaz oczekiwań zaczynają od postulatu partnerstwa. Chcą, żeby Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego stała się wreszcie forum partnerskiego współdziałania obu stron.

– Rząd powinien uwzględniać nasze opinie przy wprowadzaniu zmian w przepisach prawa – mówi Mariusz Poznański ze Związku Gmin Wiejskich RP.

Lekceważenie samorządu najmocniej boli, gdy dotyczy pieniędzy.

– Życzyłbym sobie zaprzestania stałej praktyki przekazywania nowych zadań bez zapewnienia odpowiednich środków finansowych – podkreśla Mariusz Poznański. Także Marek Nawara ze Związku Województw RP przypomina, iż wciąż trzeba zabiegać, by rząd uczciwie traktował samorządy. – Ustawy, które powodują utratę wpływów finansowych, nie przewidują jej rekompensaty – mówi. Tak było choćby z ulgami na dzieci w PIT.

– W ustawie o dochodach samorządów trzeba przywrócić zapis, że muszą być adekwatne do zadań, jakie one wykonują – dodaje Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich.

Samorządy skarżą się, że tych dochodów im nie wystarcza. Mariusz Poznański wskazuje na obciążenia gmin wiejskich, które muszą finansować znaczną część podwyżek płac dla nauczycieli, choć pieniądze powinien dać rząd. I postuluje zmiany w Karcie nauczyciela: zniesienie dodatku wiejskiego i mieszkaniowego.

Tadeusz Nalewajk, prezes Związku Powiatów Polskich, uważa, że zasady subwencji na oświatę powinny być zapisane w ustawie o dochodach samorządów. – Skończyłoby to coroczne manipulowanie przy ustalaniu jej wysokości i uniezależniło od zmiennych układów politycznych – wyjaśnia.

ZPP domaga się również dotacji budżetowych na modernizację i rozwój bazy służby zdrowia

oraz dostosowanie szpitali do wymagań fachowych i sanitarnych określonych w rozporządzeniu ministra zdrowia.

Decentralizacja ustrojowa i wzmocnienie roli samorządów w państwie to stały postulat zgłaszany od lat kolejnym ekipom rządowym.

Marek Nawara zwraca uwagę na nierozwiązany problem dublowania się w regionie administracji wojewody i samorządowej.

– Kompetencje trzeba przekazać do samorządu regionalnego i wprowadzić bezpośrednie wybory marszałków – mówi. Z kolei ZPP chciałby zapisać w konstytucji, że “system samorządu terytorialnego stanowią gminy, powiaty i województwa”. Zakończyłoby to pojawiające się co jakiś czas spekulacje o likwidacji powiatów. Domaga się też wzmocnienia administracji zespolonej na szczeblu powiatowym pod zwierzchnictwem starosty.

Związek Miast Polskich natomiast postuluje, aby wszystkie tzw. miasta prezydenckie (ponad 50 tys. mieszkańców) otrzymały status miast na prawach powiatu. – W dzisiejszym podziale ma go Biała Podlaska, a nie ma Inowrocław. Trudno to uzasadnić – mówi Andrzej Porawski.

Jakich ustaw oczekują samorządy? Na pewno tych, nad którymi zaczął już pracować poprzedni rząd.

– Potrzebna jest ustawa metropolitalna. Ustawa o transporcie publicznym pozwoliłaby zintegrować różne rodzaje transportu w jeden system – wymienia Marek Nawara. Zdaniem jego i Andrzeja Porawskiego także ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym wymaga poprawki. – Powinna być instrumentem racjonalnego kształtowania przestrzeni, a nie kontroli nad nią – uważa Andrzej Porawski.

Niemała część postulatów samorządowców pokrywa się z programami obu partii, które tworzyć będą wspólny rząd