Czy mediacja jest możliwa w każdej sprawie

Każdy skarżący decyzję administracyjną może wystąpić o próbę polubownego załatwienia sporu z urzędnikami.

Aktualizacja: 03.09.2020 18:02 Publikacja: 03.09.2020 15:17

Czy mediacja jest możliwa w każdej sprawie

Foto: AdobeStock

Sądy administracyjne to bardzo istotny element polskiego wymiaru sprawiedliwości. Każdego roku rozsądzają tysiące sporów zwykłych obywateli i przedsiębiorców niezadowolonych z decyzji czy innych aktów administracyjnych.

Podstawową i najpopularniejszą drogą kwestionowania rozstrzygnięć urzędników jest skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a potem ewentualnie skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Procedura sądowoadministracyjna przewiduje jednak też inne tryby załatwiania takich sporów. Jednym z nich jest mediacja.

Czytaj także:

Wszystko co warto wiedzieć o mediacji

Coraz mniej chętnych do mediowania

"Załatwienie sprawy przed mediatorem jest dużo tańsze"

Na wniosek i z urzędu

Podstawowym celem mediacji jest polubowne dojście do rozwiązania sporu, bez przeprowadzania rozprawy. Zgodnie z przepisami mediacja może być przeprowadzona na wniosek skarżącego lub organu, który powinien być złożony przed wyznaczeniem rozprawy. Przeprowadzone postępowanie mediacyjne ma zaś doprowadzić do wyjaśnienia i rozważenia okoliczności faktycznych oraz prawnych sprawy. W konsekwencji pozwolić na przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu załatwienia sprawy. Mediacja może też zostać podjęta bez wniosku, tj. z urzędu przez sam sąd. Organ administracyjny może się jednak sprzeciwić mediacji, co spowoduje, że nie dojdzie ona do skutku.

Postępowania mediacyjnego nie prowadzi już sędzia czy referendarz sądowy, ale niezależny mediator. Postępowanie mediacyjne nie jest też jawne. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązani zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony postanowią inaczej.

Z jego przebiegu sporządza się protokół, którego jednym z najistotniejszych elementów są ustalenia dokonane przez strony co do sposobu załatwienia sprawy. Jeśli mediację zwieńczy sukces na ich podstawie, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy. Co istotne, propozycje ugodowe, ujawnione fakty lub oświadczenia złożone w toku postępowania mediacyjnego nie mogą być wykorzystywane po jego zakończeniu, z wyjątkiem ustaleń zawartych w protokole.

Nic się nie traci

Podkreślenia wymaga, że podjęcie próby mediowania przed sądem administracyjnym nie niesie żadnego ryzyka dla skarżącego. Przede wszystkim taki wybór nie zamyka mu drogi do sądu.

Gdy mediacja zakończy się fiaskiem, sprawa trafia na zwykłe sądowe tory. W praktyce niejako odżywa skarga złożona wcześniej. Jeśli w wyniku mediacji na papierze strony doszły do porozumienia, ale finalnie wydana na tej podstawie decyzja jednak nie jest satysfakcjonująca, jej adresatowi ponownie przysługuje na nią osobna skarga do sądu.

Profesjonalista zastąpił sędziego

Od połowy 2017 r. funkcji mediatora w postępowaniu sądowoadministracyjnym nie pełni już sędzia czy referendarz. Dziś mediację prowadzi mediator wybrany przez strony.

Gdy postępowanie toczy się z urzędu, a strony nie dokonały zgodnego wyboru mediatora, sąd wyznacza mediatora posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w sprawach danego rodzaju. Wówczas jego dane kontaktowe – zwłaszcza numer telefonu i adres mailowy – są niezwłocznie przekazywane stronom oraz ich pełnomocnikom. Mediatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych. W szczególności wpisana na listę stałych mediatorów lub do specjalnego wykazu instytucji i osób prowadzonego przez prezesa sądu okręgowego. Mediator powinien zachować bezstronność, co do zasady ma wgląd do akt, musi przestrzegać tajemnicy. Ma też prawo do wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków, chyba że zgodził się na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara