Kasacje: minister sprawiedliwości coraz chętniej interweniuje w sądzie

Tylko od marca do połowy czerwca minister sprawiedliwości wysłał do Sądu Najwyższego 31 kasacji. Wśród nich znalazła się również ta w sprawie Romana Polańskiego. Poprzednicy ministra Ziobry czynili to sporadycznie.

– To nadzwyczajna instytucja, nie powinno się jej nadużywać – twierdzą karniści. Wielu nie kryje, że spodziewali się takiej aktywności ministra.

Prośby o skierowanie kasacji wysłali do ministra: Instytut Pamięci Narodowej, sądy okręgowe w Gdańsku, Warszawie i Toruniu, prokuratury w Gliwicach, Zamościu czy Krakowie, a także rzecznik praw obywatelskich i Naczelna Prokuratura Wojskowa. Ostatnią kasację minister wysłał do SN 10 czerwca.

Ostatnia deska ratunku

Kasacja to dla wielu ostatnia szansa na zmianę niekorzystnego wyroku, tj. od prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie. Mogą składać ją strony procesu karnego i podmioty szczególne: prokurator generalny, rzecznicy praw obywatelskich i dziecka oraz od listopada 2014 r. minister sprawiedliwości. Pierwsza nadzwyczajna kasacja wpłynęła do SN 28 kwietnia 2015 r., a więc po pięciu miesiącach obowiązywania przepisu przyznającego takie uprawnienie. Przesłał ją Cezary Grabarczyk, ówczesny minister sprawiedliwości. Kasacja dotyczyła postanowienia sądu apelacyjnego zmieniającego postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach wydane w toku postępowania dotyczącego warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanego z odbycia reszty kary więzienia.

Po co ministrowi takie uprawnienie?

– Skoro jest politycznie odpowiedzialny za funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości powinien mieć narzędzia do skutecznej interwencji, kiedy ten popełni błąd, którego nie można naprawić w zwykłym trybie – argumentują zwolennicy tego uprawnienia.

– Trzeba pamiętać, że to nie jest trzecia instancja – tak o aktywności ministra Ziobry mówi prof. Zbigniew Ćwiąkalski. Zastrzega jednak, że dopiero po analizie każdej ze spraw podjąłby się oceny czy to rzeczywiście nadaktywność ministra czy też wysyp spraw, w których rzeczywiście warto interweniować.

Rekord skuteczności

Z sześciu kasacji Zbigniewa Ziobry, które najwcześniej wpłynęły do SN, trzy zostały już rozpoznane. Wszystkie zgodnie ze stanowiskiem ministra. Od 2010 do 2014 r. do SN trafiło w sumie 1809 kasacji. W tym od prokuratora generalnego – 1515 tys., rzecznika praw obywatelskich – 293 i jedna od rzecznika praw dziecka. Najskuteczniejszy w składaniu kasacji był Andrzej Seremet, były prokurator generalny. W ub.r. SN uwzględnił prawie wszystkie jego kasacje. W 2013 r. miał 90-proc. skuteczność, a w 2014 r. nawet 98 proc. Drugie miejsce zajmuje rzecznik praw obywatelskich – 85 proc. skuteczności.

Nadzwyczajne środki

Dla jednych pomoc, dla innych kara

Zgodnie z obowiązującymi przepisami:

- minister sprawiedliwości-prokurator generalny, a także rzecznik praw obywatelskich mogą wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie