Asystenci sędziów piszą list otwarty

[b]Publikujemy obszerny fragment listu otwartego asystentów sędziów dotyczący przyjętego przez rząd projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. [/b]

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw , w którym zaproponowano uchylenie regulacji przejściowej, zawartej w art. 65 ust. 3-7 i art. 67 ust. 3 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, wzbudza liczne kontrowersje.

O reakcji środowiska asystentów i referendarzy, a także o stanowisku Ministerstwa Sprawiedliwości w tej sprawie pisaliśmy w artykułach: "[link=http://www.rp.pl/artykul/344732,545610-Na-sedziego-znow-z-dluzsza-praktyka.html]Na sędziego znów z dłuższą praktyką[/link]" oraz "[link=http://www.rp.pl/artykul/61797,545818-Co-dalej-z-asystentami-i-referendarzami-.html]Ministerstwo uspokaja asystentów i referendarzy[/link]".

Oto obszerny fragment listu otwartego, który do redakcji "Rzeczpospolitej" przysłali asystenci sędziów Apelacji Wrocławskiej:

"(...) [i]stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości cechuje niejasność, pogłębiająca niepokój co do faktycznych zamierzeń organu egzekutywy rządowej. Mimo obietnic do dziś brak kompetentnej informacji, iż rząd przy planowanej nowelizacji uwzględni liczne głosy środowiska w kierunku ujednolicenia statusu osób po przyszłym egzaminie sędziowskim w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, oraz osób, które zdały egzamin sędziowski w latach 2007 – 2010 r. i odbyły wymagany przepisami przejściowymi 2-letni okres asystentury po egzaminie. We wzmiankowanym „wyjaśnieniu” brak jest zdecydowanego stanowiska Ministerstwa w zakresie umożliwienia równego dostępu do zawodu sędziego dla osób po Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, a osób, które już złożyły państwowy egzamin sędziowski po uprzednim odbyciu 3-letniej aplikacji prowadzonej przez sądy apelacyjne.

Przeciwnie reakcja Ministerstwa rodzi uzasadnione podejrzenie, iż celem planowanych zmian, wprowadzanych bez konsultacji ze środowiskiem sędziowskim oraz asystenckim, jest nieuzasadnione uprzywilejowanie osób zdających egzamin w ramach szkolenia organizowanego przez KRSiP, poprzez wprowadzenie swoiście rozumianego „ujednolicenia” stażu po egzaminie sędziowskim.

Z jednej strony dla osób, które ukończą w przyszłości KRSiP całość szkolenia w wyniku którego będzie w przyszłości ubiegać się o etat sędziego ma trwać 54 miesiące, a organ ministerialny planuje jego skrócenie do 48 miesięcy. Z drugiej strony wymagany staż dla obecnych egzaminowanych asystentów sędziowskich, po planowanej nowelizacji trwać miałaby 9 lat (3 lata aplikacji oraz 6 lat asystentury), czyli 108 miesięcy! Stanowi to drastyczne pogwałcenie konstytucyjnych zasad równości wobec prawa, oraz pewności praw nabytych. Stwierdzamy zatem z pełnym przekonaniem, iż [b]planowana nowelizacja przepisów w kształcie sugerowanym przez ministerstwo ma charakter niekonstytucyjny[/b]. Podważa zasadę równości wobec prawa, wprowadzając nieuprawnione rozróżnienie pomiędzy przyszłymi absolwentami Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a osobami, które ukończyły aplikację sędziowską w latach 2007 – 2010, złożyły egzamin sędziowski, oraz zostały objęte przepisami art. 65 ust. 3 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=300968]ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U. nr 26, poz.157 ze zm.)[/link], tj. wykonywały zawód asystenta sędziego lub referendarza sądowego co najmniej przez okres 2 lat w pełnym wymiarze czasu pracy.

Aplikacja sądowa na tzw. starych zasadach, w tym również dla osób, które przystąpiły do egzaminu sądowego w latach 2007 – 2010, trwała 36 miesięcy. Zaliczyliśmy intensywne, regularne szkolenia, zakończone trudnym, państwowym egzaminem sędziowskim, organizowanym przez właściwe miejscowo sądy apelacyjne pod nadzorem Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rozwiązanie stanowiące reakcję na uchylenie przez Trybunał konstytucyjności przepisów o asesurze sędziowskiej, tj. 2–letni, minimalny okres asystentury po egzaminie sędziowskiej jest zdroworozsądkowym kompromisem pomiędzy niskim wynagrodzeniem otrzymywanym przez egzaminowanych asystentów sędziów, a krótszym o rok okresem, niż poprzednio asesura, tj. 2 lat wymaganego stażu do zdobycia uprawnień, pozwalających na zgłoszenie kandydatury do stanowiska Sędziego Sądu Rejonowego.

Nie wyrażoną wprost intencją Ministerstwa jest również zrównanie („w dół”) statusu asystentów egzaminowanych, po egzaminie sędziowskim w latach 2007 - 2010, objętych przepisami przejściowymi ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa, z asystentami sędziowskimi bez egzaminu oraz aplikacji sędziowskiej. W wyniku planowanej nowelizacji egzaminowani asystenci sędziów mieliby po 3 latach aplikacji zakończonej egzaminem, odbywać dalszy 6-letni staż asystencki, będąc w gorszym położeniu zawodowym.

Zrównanie statusu osób, które nie odbywały aplikacji sądowej i nie zdały niezwykle trudnego egzaminu sędziowskiego, poprzedzonego wielogodzinnym szkoleniem teoretycznym i praktycznym (praktyka w każdym Wydziale), z tymi, które wykonują funkcję asystenta bez aplikacji i egzaminu (najczęściej przez 6 lat w jednym Wydziale) i wprowadzenie ujednoliconego 6-letniego terminu dla obu tych grup będzie działaniem contra legem i naruszeniem konstytucyjnych praw.

Osoby po egzaminie sędziowskim, wykonujące funkcję asystenta sędziego, nie mogą być podwójnie ukarane za zaniedbania ustawodawcze i odbywać w sumie dłuższej, bo 9-letniej praktyki, podczas gdy jednostki bez egzaminu miałyby do przejścia tylko 6 - letnią drogę dojścia do zawodu sędziego.

Taka zmiana ustawowa stanowić będzie pogwałcenie naszych praw podmiotowych, oraz konstytucyjnych zasad równości wobec prawa i poszanowania praw nabytych.

W chwili obecnej, po raz kolejny, Ministerstwo dąży do praktycznego wyeliminowania sporej grupy egzaminowanych asystentów sędziów oraz referendarzy sądowych, celem zniechęcenia i zniweczenia ich dotychczasowych starań celem uzyskania nominacji na stanowisko sędziego. Wydaje się, że motywem takich działań jest faworyzowanie osób odbywających obecnie szkolenie w ramach Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, kosztem asystentów sędziów, po egzaminie sądowym. Osób, które legitymują się nie tylko sporym doświadczeniem w zakresie sporządzania projektów orzeczeń sądowych, lecz również przeszły wymagający etap szkolenia w ramach aplikacji sądowej, odbywającej się pod kuratelą sądów apelacyjnych. Podkreślenia wymaga również fakt, iż osobami szkolącymi w ramach Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, oraz aplikacji zakończonej egzaminami sędziowskimi w latach 2007 – 2010 organizowanych przez sądy apelacyjne, byli częstokroć ci sami sędziowie, praktycy o niekwestionowanym dorobku orzeczniczym oraz naukowym.

Podsumowując, należy podkreślić, iż w sposób stanowczy nie zgadzamy się ze stanowiskiem Ministerstwa, zmierzającym do wykluczenia poprzez eliminację przepisów przejściowych, grupy aplikantów sądowych zdających z powodzeniem państwowy egzamin sędziowski w latach 2007 – 2010.

Obecne plany ministerstwa stanowią samowolę prawną skierowaną wobec jednostek, które z poświęceniem m.in. wyższych zarobków w innych zawodach prawniczych pragną dążyć do zawodu Sędziego i podjęły decyzję pozostania na stanowiskach asystenckich w ramach obiecywanego 2-letniego stażu przed ubieganiem się o etat sędziowski. Państwo nie może eliminować tych osób poprzez nieprzemyślane zmiany ustawodawcze.

Domagamy się zaprzestania wprowadzania zmian zamykających nam drogę do zawodu, stanowiących nie tylko rażące pogwałcenie naszych praw konstytucyjnych, lecz również głęboko niesprawiedliwe oraz krzywdzące działanie Rządu.

Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie instytucji asesorów sędziów organy władzy wykonawczej nie mogą konstruować kolejnych zmian prawnych w zakresie ustaw o sądownictwie, niekonstytucyjnych prima facie nawet dla laika.

****

Żądamy od Ministerstwa zaniechania wprowadzania kompromitujących zmian ustawodawczych, wprowadzanych bez konsultacji ze środowiskiem sędziowskim oraz asystentów sędziów i referendarzy sądowych. Prowadzi to do wprowadzania uregulowań de facto pozaprawnych, zmierzających do faktycznej eliminacji sporej grupy młodych ludzi z szans na etat sędziego (...)

(...) Podsumowując, Ministerstwo bez konsultacji z zainteresowanymi środowiskami planuje wprowadzanie w istocie nie konstytucyjnych nowelizacji przepisów, a tylko czujność mediów i pełna oburzenia interwencja licznych grup środowiskowych jest w stanie zmobilizować je do zaniechania zmian.

„Wyjaśnienie” Ministerstwa nie tylko nie rozwiało istniejących wątpliwości i obaw, lecz budzi uzasadnione podejrzenie, iż intencją rządu jest wyeliminowanie kolejnej grupy młodych prawników z zapisanej ustawodawczo drogi dojścia do zawodu sędziego.