Skarga nadzwyczajna: jak korygować prawomocne wyroki sądów powszechnych

Temida też się myli, i to nieraz dotkliwie: dochodzi do uprawomocniania się wyroków oczywiście wadliwych, a więc jaskrawo naruszających prawo, zasady słuszności bądź reguły proceduralne. Dlatego wiele systemów prawnych przewiduje nadzwyczajne instrumenty procesowe, pozwalające na wszczęcie postępowania zmierzającego do skorygowania takiego orzeczenia bądź na dochodzenie naprawienia szkody poniesionej przez stronę na skutek jego wydania. Dotychczas w naszym kodeksie postępowania cywilnego takim instrumentem była wprowadzona 6 lutego 2005 r. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego. Ustawodawca, kierując się zasadą priorytetu stabilności prawomocnych orzeczeń, przyznał stronom oraz prokuratorowi generalnemu, rzecznikowi praw obywatelskich i rzecznikowi praw dziecka możliwość żądania stwierdzenia przez Sąd Najwyższy, że zakwestionowane prawomocne orzeczenie sądu drugiej instancji, a w wyjątkowych wypadkach także orzeczenie pierwszej instancji, jest sprzeczne z prawem. Wyrok Sądu Najwyższego uwzględniający taką skargę stanowi podstawę (prejudykat) do dochodzenia potem przez stronę w odrębnym procesie odszkodowania od państwa za szkodę spowodowaną wydaniem bezprawnego orzeczenia.