Industrialne fotografie Tadeusza Sumińskiego

Prace  zamieszczone w książce „Industrial" pochodzą z lat 60. Oglądając je przypomina się stara prawda, że piękno jest w oku patrzącego. Talent fotografa sprawił, że może je również dostrzec odbiorca.

Zobacz galerię zdjęć

Zachwycają przemyślane kompozycje zdjęć, doskonałych technicznie - na niektórych można niemal odczuć fakturę przedmiotu. Ułożone jeden na drugim worki z tytoniem, przylegające do siebie papierosy, kominy, trybiki, koła i rozłożone na taśmie tarcze zegarków zyskują nowy, abstrakcyjny wymiar. Nawet sala fabryczna, kojarząca się zwykle z brudem i potem, jest wyczyszczona i posprzątana, bardziej przypomina muzeum niż miejsce pracy. Budynki zakładów przemysłowych są jak monumenty, a fotografowani obok nich ludzie są albo jednymi z wielu elementów krajobrazu, elementami produkcyjnej machiny albo głównymi bohaterami portretów robionych na industrialnym tle.

„Za najwyższą wartość w fotografii uważam jej dokumentalność, ale nie potrafię pozbyć się chęci estetyzowania" – mówił Tadeusz Sumiński. Ta skłonność wycisnęła na jego twórczości zauważalne piętno. Zrobione przez niego  fotografie są dopracowane. Wydaje się jakby długo wyczekiwał na moment, który warto będzie zatrzymać w kadrze, kierując się wysnutą z „Potęgi smaku" zasadą Zbigniewa Herberta, mówiącą o wadze piękna:

„Tak więc estetyka może być pomocna w życiu

nie należy zaniedbywać nauki o pięknie".

Ten wysmakowany styl wynikał z pedantycznej natury fotografa, jak pisze Marta Przybyło-Ibadullajev w zamieszczonym w książce eseju „Archiwum Tadeusza Sumińskiego z pewnością spełniłoby marzenie niejednego historyka o pracy ze zbiorem uporządkowanym, po którym badacz porusza się, używając czytelnych wskazówek zostawionych przez fotografa".

Zdjęcia prezentowane w „Industrialu" pochodzą z czasów gdy Tadeusz Sumiński pracował jako etatowy fotograf w „La Revue Polonaise", francuskojęzycznej wersji miesięcznika „Polska" (pracowali w nim również między innymi Eustachy Kossakowski, Marek Holzman i Tadeusz Rolke), skierowanej do krajów azjatyckich i afrykańskich. – Fotografom takiego pisma narzucany był styl, który miał podkreślać potęgę polskiego przemysłu. Jednak wiele zdjęć Sumińskiego wymyka się tym założeniom. Widać, że dużo fotografował „na boku". W książce opublikowaliśmy również zdjęcia, nigdy nie zamieszczone w „Polsce" – opowiada „Rz" Marta Przybyło-Ibadullajev.

Tadeusz Sumiński ma bardzo ciekawą biografię. Urodził się w Badurkach w powiecie płockim, w rodzinie ziemiańskiej. W czasie II wojny światowej był członkiem baonu "Zośka" (II pluton „Felek", 2. kompania „Rudy") i walczył w powstaniu warszawskim. Był redaktorem „Pamiętników Żołnierzy Baonu Zośka". W styczniu 1949 roku został aresztowany i spędził sześć miesięcy w więzieniu. Represje uniemożliwiły mu pracę naukową, dlatego postanowił zająć się fotografią. Profesji tej pozostał wierny aż do śmierci w 2009 r.

Stworzył bogate archiwum. Jeździł dużo po Polsce, odwiedzał Kraków, Racibórz, Szymanów, Mławę, Błonia, Kędzierzyn i Mościce. Fotografował kopalnie, huty, zakłady spożywcze, elektromaszynowe, tytoniowe, przemysł chemiczny i precyzyjny. Wyjeżdżał również zagranicę - do Włoch, Niemiec, Francji i Mongolii.

Dużo fotoreportaży zrobił również w Warszawie, gdzie mieszkał. Jedne z najciekawszych przedstawiają zbudowane po wojnie dzielnice. Do 22 czerwca można oglądać je na wystawie „Warszawa nieoczywista" w Galerii Fundacji Archeologia Fotografii. W obiektywie Tadeusza Sumińskiego osiedle Za Żelazną Bramą lub Sady Żoliborskie są perfekcyjnymi projektami architektonicznymi. Co się z nimi stało po latach? Piękne miasto potrzebuje oddechu, przestrzeni, niestety, z czasem wypełniliśmy ją nie pasującymi do pierwotnego założenia budynkami.