Do czterech razy sztuka

W sobotę we Wrocławiu – Europejskiej Stolicy Kultury w Pawilonie Czterech Kopuł otwarte zostało Muzeum Sztuki Współczesnej, oddział Muzeum Narodowego.

Aktualizacja: 27.06.2016 08:37 Publikacja: 27.06.2016 07:00

Do czterech razy sztuka

Foto: Fotorzepa, Monika Kuc

Wnętrza Pawilonu Czterech Kopuł oszałamiają rozległą przestrzenią i modernistyczną bielą ścian, podłóg i wszystkich elementów wyposażenia. Remont i modernizacja pawilonu przywróciła pierwotną wystawienniczą funkcję budowli z początku XX wieku, która w 2006 roku wraz z Halą Stulecia została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Można w niej już oglądać blisko 350 dzieł 100 artystów na wystawie „Kolekcja sztuki polskiej II połowy XX i XXI wieku", Wybranych z potężnych zbiorów muzeum, liczących 20 tysięcy eksponatów z tego okresu. Na jej kształt w znacznym stopniu wpłynął poprzedni dyrektor Mariusz Hermansdorfer.

- Jest to wydarzenie historyczne, czas spełnienia marzeń wielu ludzi, nieraz całych pokoleń nie tylko muzealników, ale także naszych gości, odbiorców, widzów – mówił na inauguracji Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Największą przestrzenią nowego obiektu jest obecnie zadaszony dziedziniec, nakryty przeszklonym dachem, wspartym gęstwiną białych rurek stelażowej konstrukcji. Symbolicznie spotykają się tutaj wybrane dzieła XX i XXI wieku. Ale nawet okazały „Tłum"(1994) stojących postaci i potężne okute metalem pnie starych drzew z antywojennych „War Games" (1991) Magdaleny Abakanowicz nie zagęszczają gigantycznej kubatury tego miejsca.

„Wenus- Rzeźba-Fontana" (2006-2008) Pawła Althamera, przewrotnie nawiązująca do zagubionego we współczesnej sztuce kanonu klasycznego piękna, ma więc także niemal bezkresną powietrzną przestrzeń wokół siebie.

W kontekście tych prac pewną niespodzianką wydaje się umiejscowienie w tej przestrzeni białego kubu z minimalistyczną sztuką, wpisującą się w szeroko rozumiany konceptualizm, gdzie spotykają się m.in prace Edwarda Krasińskiego, Jerzego Rosołowicza, Stanisława Dróżdża, Romana Opałki. A na plan pierwszy wybija się praca Zbigniewa Gostomskiego „Zaczyna się we Wrocławiu", przypominająca urbanistyczną mapę. Zapewne dlatego, że była ona prezentowana po raz pierwszy na Sympozjum Plastycznym Wrocław '70, uznawanym za jeden z przełomowych momentów w dziejach sztuki awangardowej.

Kolejna reprezentacyjna i niezwykła architektoniczne przestrzeń Pawilonu  to staranie zrekonstruowana historyczna Kopuła Północna, w której przywrócono geometryczne neoantykizujące czarno-białe motywy dekoracji zaprojektowanej przez Hansa Poelziga, niemieckiego architekta  (jego dziełem jest też cały Pawilon). Obecnie  w tym miejscu  możemy oglądać rewolucyjną miękką organiczną rzeźbę „Abakan żółty” Magdaleny Abakanowicz o organicznej ekspresyjnej formie, a na ścianie obrazy  Jana Lebensteina

Główne przestrzenie otacza pasaż mniejszych sal, w których kuratorki Barbara Banaś i Barbara Ilkosz rozwijają chronologiczną opowieść o polskiej sztuce współczesnej, bazując na jej wcześniejszym układzie w siedzibie Muzeum Narodowego, a zarazem poszerzając wybór dzieł. Na początek mamy mistrzów dwudziestolecia międzywojennego, tzn. Witkacego, Leona Chwistka i Władysława Strzemińskiego jako prekursorów polskiej sztuki nowoczesnej, do których i po wojnie wielu artystów często się odwoływało. Pierwszy obraz w tej sali to autoportret Witkacego, dzieło autokreacji, opatrzone jego własnym podpisem „Prawdziwa twarz mistrza". Potem przenosimy się w krąg powojennej I Wystawy Sztuki Nowoczesnej w Krakowie w 1948 roku, z pracami m.in. Tadeusza Kantora, Marii Jaremy, Tadeusza Brzozowskiego. „Sztuka rodzi się z wolności" głosi napis na ścianie, cytat z wypowiedzi Jaremianki.

Kolejne hasłowe tematy to m.in.: „Koloryści", „Socrealizm", „Pamięc wojny", „Między abstrakcją a metaforą", „Klasycy abstrakcji", „Malarstwo materii", „Rehabilitacja figury", „Kontrkultura", „Sztuka stanu wojennego", „Nowa ekspresja". Wyjątkowe miejsce w całej ekspozycji zajmują prace Magdaleny Abakanowicz, Jana Lebensteina, Władysława Hasiora, Zbigniewa Beksińskiego, Tadeusza Kantora, Alfreda Lenicy, Józefa Szajny, Aliny Szapocznikow, Jerzego Kaliny, Jana Sawki, Edwarda Dwurnika, warszawskiej Gruppy i wrocławskiego Luxusu, Pawła Althamera i Mirosława Bałki.

W ostatniej sali „Sztuka dziś" umieszczono dwie prace Althamera – typową dla artysty białą polietylenową rzeźbę „Bärbel" (postać jak z bandaży powstała w ramach projektu „Almech" w Berlinie), a obok kompletnie dla niego nietypowy malarski „mural" – „Płomień życia" z ekspresyjnymi sylwetkami, wyrytymi w szarym cemencie. W tej samej sali sztukę najnowszą reprezentują poza tym wielkoformatowe dzieła malarskie Leona Tarasewicza, Jakuba Juliana Ziółkowskiego, Piotra Janasa. Z pewnością wyzwoli to polemiki, bo chociaż malarstwo trwa nadal, to przecież dziś triumfują zupełnie inne media. Ale projekt ekspozycji nie jest zamknięty, więc może z czasem pojawią się i one...

W jednej z mniejszych kopuł eksponowana jest historia Pawilonu Czterech Kopuł i stojącej obok Hali Stulecia, zaprojektowanej przez Maksa Berga. Obie te budowle powstały z okazji Wystawy Stulecia, zorganizowanej w 1913 roku w setną rocznicę zwycięstwa Prus nad Napoleonem.

Wnętrza Pawilonu Czterech Kopuł oszałamiają rozległą przestrzenią i modernistyczną bielą ścian, podłóg i wszystkich elementów wyposażenia. Remont i modernizacja pawilonu przywróciła pierwotną wystawienniczą funkcję budowli z początku XX wieku, która w 2006 roku wraz z Halą Stulecia została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Można w niej już oglądać blisko 350 dzieł 100 artystów na wystawie „Kolekcja sztuki polskiej II połowy XX i XXI wieku", Wybranych z potężnych zbiorów muzeum, liczących 20 tysięcy eksponatów z tego okresu. Na jej kształt w znacznym stopniu wpłynął poprzedni dyrektor Mariusz Hermansdorfer.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO