Renowacją takich obiektów zajmuje się Instytut POLONIKA, który właśnie ogłosił listę zabytków, które znajdą się pod szczególną opieką ekip konserwatorskich. Prace będą prowadzone m.in. na Ukrainie, Litwie, we Francji czy w USA.
Spora część prac została zaplanowana na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej. Jednym z ciekawszych projektów jest konserwacja fresków na sklepieniu nawy głównej kościoła pojezuickiego we Lwowie, czyli obecnie greckokatolickiej cerkwi garnizonowej. Polsko-ukraiński zespół konserwatorów będzie kontynuował renowację fresków Franciszka i Sebastiana Ecksteinów.
Polscy specjaliści będą też pracowali w lwowskiej katedrze ormiańskiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W planach jest konserwacja mozaiki ukazującej Świętą Trójcę, autorstwa Józefa Mehoffera.
Niezwykle ciekawym projektem, realizowanym już od kilku lat, jest renowacja architektonicznej perły Wołynia, czyli kolegiaty Świętej Trójcy w Ołyce. Teraz prowadzone są prace nad odnowieniem XVII-wiecznej fasady świątyni. Działania ratunkowe w tym miejscu prowadzi Fundacja Dziedzictwa Kulturowego. W przyszłości mają być odnowione zdobiące fasadę płaskorzeźby i rzeźby w niszach, marmurowy portal wraz z drzwiami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Zakończenie tego etapu prac jest planowane na jesień. Kontynuowane są też prace w kolegiacie św. Wawrzyńca w Żółkwi oraz na cmentarzu bazyliańskim w Krzemieńcu, gdzie spoczywają m.in. profesorowie słynnego Liceum Krzemienieckiego.
Prace zaplanowane są też na Litwie, Łotwie i Białorusi. Jak kilka tygodni temu ujawniliśmy w „Rzeczpospolitej", obejmą one m.in. remont domu w Starych Wasiliszkach, w którym przez 19 lat mieszkał Czesław J. Wydrzycki, czyli Czesław Niemen. Instytut sfinansuje m.in. remont dachu, który obecnie jest pokryty eternitem.
Na Łotwie będą kontynuowane prace konserwatorskie w kościele parafialnym pw. św. Ludwika w Krasławiu, obejmą ołtarz boczny z obrazem „Najświętsze Serce Jezusa" autorstwa Józefa Peszki. Na przykościelnym cmentarzu w miejscowości Drycany (Łotwa) zostanie wymieniona zaś zniszczona płyta na grobowcu rodziny Manteufflów, gdzie spoczywa Gustaw Manteuffel – wybitny myśliciel, prawnik, historyk, kulturoznawca, autor publikacji poświęconych Inflantom.
– Działania podejmowane przez Instytut nie skupiają się wyłącznie na obszarach ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej – przypomina dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak. Dodaje, że w przypadku ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej priorytetem jest ratowanie zabytków przed ich bezpowrotną utratą, „natomiast na terenie Europy Zachodniej i obu Ameryk cenne obiekty polskiej kultury wymagają jedynie objęcia opieką konserwatorską".
Dlatego we współpracy z Towarzystwem Opieki nad Polskimi Pamiątkami i Grobami Historycznymi we Francji zostanie przeprowadzona konserwacja nagrobków na cmentarzu w Montmorency pod Paryżem. Renowacji zostanie poddany m.in. nagrobek Olgi Boznańskiej oraz neogotycka kaplica Jaroszyńskich. Z kolei we francuskim Montrésor prace prowadzone będą w zamku, który został zakupiony w połowie XIX wieku przez Różę z Potockich Branicką dla jej syna Ksawerego, a obecnie jest on w rękach rodziny Reyów. Instytut planuje prace badawcze obejmujące wyposażenie zamkowe oraz przygotowuje projekt remontu kaplicy grobowej Branickich i Reyów.
