Rosną szanse na ochronę producentów owoców

Protesty rolników przyśpieszyły prace nad nowelizacją ustawy o przewadze kontraktowej.

Aktualizacja: 30.07.2018 07:17 Publikacja: 29.07.2018 21:00

Rosną szanse na ochronę producentów owoców

Foto: Fotorzepa, Kuba Krzysiak

Niedawne protesty producentów owoców, którzy skarżyli się na ceny owoców w skupach niepokrywające nawet kosztów produkcji i oskarżali o zmowy cenowe zakłady przetwórcze, przyśpieszyły prace nad nowelizacją tzw. ustawy o przewadze kontraktowej. Chodzi o uchwaloną zaledwie przed rokiem ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.

O postępie prac poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który współpracował przy nich z resortem rolnictwa, a rynek owoców i warzyw bada na bieżąco. Komitet Stały Rady Ministrów przyjął w czwartek projekt nowelizacji, którą teraz zajmie się rząd. – Zgodnie z rekomendacją Komitetu Stałego RM nanoszone są jeszcze poprawki dotyczące przepisów przejściowych – poinformowała „Rzeczpospolitą" Agnieszka Majchrzak z biura prezesa UOKiK.

– Razem z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaproponowaliśmy zmiany w przepisach z zakresu przewagi kontraktowej. Dzięki nim państwo będzie mogło chronić większą liczbę rolników. Zwłaszcza tych, którzy posiadają drobne gospodarstwa – informował niedawno Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Obecnie interwencja jest możliwa dopiero, gdy wartość obrotów pomiędzy dostawcą a nabywcą wynosiła w jednym z ostatnich lat co najmniej 50 tys. zł, a obrót silniejszej strony lub jej grupy kapitałowej to 100 mln zł w roku poprzedzającym. Proponowane obecnie w nowelizacji ustawy zmiany znoszą te progi. Zdaniem UOKiK pozwoli to na ochronę małych i średnich podmiotów, w tym rolników.

Ustawa przewiduje też ochronę dla tzw. whistleblowerów, czyli informatorów, którzy zawiadamiają urząd o nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej. Mają uzyskać gwarancje anonimowości. Decyzje urzędu mają mieć rygor natychmiastowej wykonalności, UOKiK będzie mógł więc nakazać np. natychmiastowe zaprzestanie praktyki godzącej w rolnika.

To nie jest jedyna zmiana, Ministerstwo Rolnictwa patronuje rozmowom producentów owoców i przetwórców na temat opracowania wzoru umowy kontraktacyjnej. Ministerstwo proponowało, by umowy takie podpisać do marca każdego roku, jednak sadownicy sceptycznie oceniają szanse tego rozwiązania, o czym niedawno pisała „Rzeczpospolita". – Jestem pesymistą, uważam ten sezon za stracony – podkreślał w rozmowie z redakcją Hubert Woźniak, prezes Rajpolu, jednej z największych w Polsce grup producentów owoców. Wyjaśniał, że dla pojedynczych sadowników rozwiązaniem jest uniezależnienie się od przetwórni przez zrzeszanie się i budowanie własnego przetwórstwa.

Zmianę położenia rolników szykuje też Bruksela, gdzie powstaje dyrektywa zakazująca nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności. Projekt dyrektywy został przyjęty przez Komisję jeszcze w kwietniu i przedstawiony Radzie Europejskiej oraz Parlamentowi, którego posłowie debatowali nad nim w czerwcu. KE zauważyła, że rolnicy często nie mają siły przetargowej ani alternatywnej drogi dostarczania produktów, by negocjować warunki dostaw.

Dyrektywa zakaże szkodliwych praktyk, jak np. brania owoców miękkich w komis i zwrotu tych niesprzedanych (tymczasem takie owoce są już niezdatne do użytku), płatności za nie przekraczającej 30 dni, odwoływania zamówień z datą wsteczną, a także opłaty za samo wprowadzenie produktów do sprzedaży. Państwa będą musiały wyznaczyć organ odpowiedzialny za egzekwowanie nowych przepisów.

Rolnictwo
Pesymizm w rolnictwie, co piąty chce odejść. Badanie Ipsos rok po protestach
Rolnictwo
Bruksela chce pomóc rolnikom. Pakiet ułatwień da 1,6 mld euro oszczędności
Rolnictwo
Unijni komisarze przyjechali do Polski. Padły ważne dla rolników deklaracje
Rolnictwo
Komisarz Hansen: 14 maja przedstawię pakiet upraszczający Wspólną Politykę Rolną
Rolnictwo
FAO: Ceny żywności na świecie znów poszły w górę. Spadły ceny olejów roślinnych