Jest wiele ruchów i organizacji reprezentujących osoby z niepełnosprawnościami (OzN). Każdy podmiot na swój sposób i w imieniu własnego środowiska wyraża swoje stanowisko i postulaty. Potrzeby są różne. Brakuje jednak wspólnej reprezentacji społecznej. Nie ma więc jednego stanowiska ani w zakresie rozwiązań, ani priorytetów. Wykorzystują to kolejne ekipy rządzące, wprowadzając rozwiązania cząstkowe i adresowane do wybranych grup, zamiast rzeczywistej reformy i systematycznego wdrożenia Konwencji ONZ, która dla zdecydowanej większości środowiska jest odniesieniem.
Marketing polityczny zamiast reformy
Od opublikowania przed dwoma laty strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 praktycznie nie wydarzyło się nic wyraźnie zmieniającego rzeczywistość OzN i ich najbliższego otoczenia. Osobiście cenię obecnego pełnomocnika ds. osób z niepełnosprawnościami Pawła Wdówika w szczególności za konsekwentne podkreślanie znaczenia podmiotowości OzN. Niestety, zarówno ta, jak i poprzednie ekipy rządzące nie potrafiły w zakresie wdrażania Konwencji zrobić znaczącego postępu. Opracowanie nowego systemu orzecznictwa pozostaje w sferze deklaracji i w cieniu niepokoju wynikającego z braku dialogu z osobami bezpośrednio zainteresowanymi zmianą. Dotychczas nie wdrożono również zmian w zakresie stałego i systemowego wsparcia, możliwego do realizacji przez usługę asystencką. Nie przybyło znacząco mieszkań wspomaganych czy treningowych ani miejsc pracy dla OzN. Środki z Funduszu Solidarnościowego nadal w dużej części służą nie tym, dla których były wywalczone i pierwotnie przeznaczone. Wzrost rent i świadczeń nie nadąża za inflacją. Projekty ustaw o wyrównywaniu szans czy o wspomnianej już asystencji osobistej nie ujrzały światła dziennego, a pomimo tego są przywoływane jako gotowe, zaspokajające potrzeby i realizujące zobowiązania konwencyjne. Zamiast tego mamy konferencje prasowe i inne atrapy o charakterze marketingu politycznego. Chociaż i tutaj jest ubożej, aniżeli w innych przestrzeniach życia publicznego, mniej konkretnie i bez realnych środków finansowych.
Czytaj więcej
Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy, który wprowadza nowe świadczenie wspierające. - Ma być skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami, które mają największą trudność w samodzielnym funkcjonowaniu - powiedział premier Mateusz Morawiecki.
Duża część środowiska OzN i ich bliskiego otoczenia społecznego straciła nadzieję na wyraźną jakościową zmianę, na wzmocnienie podmiotowości OzN, na szersze uspołecznienie heroicznej pracy rodziców oraz opiekunów, którzy codziennie stoją przy swoich dzieciach, partnerach czy rodzicach z niepełnosprawnościami. Budzi sprzeciw, że „potężne” państwo, demonstrujące możliwość dysponowania zyskami koncernów i banków państwowych, nie zwraca się w stronę najsłabszych, tych, którzy potrzebują wsparcia najbardziej. Wydaje się, że dla większości partii grupa OzN nie stanowi elektoratu godnego zainteresowania. I pamiętajmy, że osoby z niepełnosprawnościami to grupa o wysokiej chłonności na obietnice, którą daje się łatwo wciągać w grę pozorów.
Protest wobec 2119 zł
Jednym z ostatnich wyrazów desperacji, ale i odwagi środowiska są działania grupy opiekunów OzN skupionej w ruchu Protest 2119. Chwała i uznanie dla założycieli tego ruchu! Jego nazwa pochodzi wprost od wysokości świadczenia pielęgnacyjnego wypłacanego w 2022 r. opiekunom połączonego z zakazem wykonywania pracy zarobkowej. 2119 zł to kwota, która w żadnej mierze nie jest w stanie zabezpieczyć nawet podstawowego wymiaru potrzeb opiekuńczych, w tym bytowych, OzN i członka jej rodziny, który podjął się trudu opieki nad nią. To kwota o cechach uwłaczająco niskiego „wynagrodzenia” za wysiłek często świadczony nieprzerwanie, przez wiele lat, we wszystkie dni tygodnia, z obciążeniem całodobowym. Nadany jej status świadczenia i zaszyty w ustawie o świadczeniach rodzinnych z 2003 r. obnaża sposób widzenia opieki nad niepełnosprawnym bliskim jako oczywistości, mocno powiązanej ze stereotypowym, dalekim od akcentowanej w zapisach Konwencji podmiotowym postrzeganiem OzN oraz ich rodzin.
