Blokada złodziei danych. Powstanie rejestr zastrzeżeń

Jeśli wpiszemy swój numeru PESEL w bazie, przestępca nie weźmie na nas kredytu, nie sprzeda naszego domu lub spółki.

Publikacja: 30.12.2022 00:32

Minister Janusz Cieszyński (na zdjęciu) zapewnia, że nowa ustawa wejdzie w życie w ciągu pół roku

Minister Janusz Cieszyński (na zdjęciu) zapewnia, że nowa ustawa wejdzie w życie w ciągu pół roku

Foto: Paweł Wodzyński/East News

W ciągu niespełna 2,5 roku w Polsce doszło do blisko 33,5 tys. przestępstw polegających na posługiwaniu się fałszywymi i skradzionymi dokumentami oraz takich, w których narzędziem był fałszywy dokument lub dokument identyfikujący osobę. Chodzi więc o dowód osobisty, paszport, prawo jazdy – wynika z danych Komendy Głównej Policji.

Rząd szykuje przepisy, które pozwolą nam uniknąć kłopotów. Powstanie państwowy rejestr zastrzeżeń tożsamości. – Każdy bank, notariusz będzie zobowiązany w przypadku udzielenia kredytu lub sprzedaży nieruchomości albo udziałów w spółce wcześniej sprawdzić, czy osoba posługująca się tym PESEL-em nie zastrzegła go w bazie, blokując jakąkolwiek czynność. Najprawdopodobniej ustawę rozszerzymy także o telekomy – mówi „Rzeczpospolitej” Janusz Cieszyński, minister ds. cyfryzacji.

Próby wyłudzenia

Podobne regulacje nie mają precedensu w innych krajach UE, ale podszywanie się pod inną osobę w celu wyłudzeń majątkowych lub finansowych to prawdziwa plaga. Według danych Związku Banków Polskich od 2008 r. do 2019 r. w samej tylko bankowości dokonano 93,7 tys. prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę 5 mld 46 mln zł. Kradzież tożsamości służy do zawierania na szkodę okradzionego m.in. umów kredytów i pożyczek, otwierania rachunków rozliczeniowych, sprzedaży nieruchomości bez zgody właściciela, zakładania na czyjeś dane działalności gospodarczej.

Czytaj więcej

Coraz bliżej prawdy o wypadku polskiego autokaru w Chorwacji

Jedną z takich ofiar jest Wiesław Szopiński z Koszalina, bohater reportażu w „Rzeczpospolitej”. Jego dowód skradł fałszywy kurier. Mimo zawiadomienia na policji, zastrzeżenia kont w bankach i w księdze wieczystej Szopińskiemu nieznani do dziś przestępcy (prokuratura złapała tylko „słupy”) ukradli wart 25 mln zł nadmorski grunt w Mielnie.

Już kilka dni po kradzieży dowodu w elektronicznej księdze wieczystej jego gruntu pojawił się wniosek o wpis nowego właściciela nieruchomości oraz o zastawie gruntu pod pożyczkę. Przestępcy u warszawskiego notariusza podpisali akt notarialny przenoszący użytkowanie wieczyste gruntu na spółkę komandytowo-akcyjną z Warszawy wraz z rzekomą umową pożyczki na kwotę 2 mln zł daną pod zastaw gruntu. Odzyskanie ziemi zajęło Szopińskiemu kilka lat.

Bywa jednak, że takie historie kończą się tragicznie, jak ta z 2014 r., gdy zamordowano 57-letniego mieszkańca gminy Trąbki Wielkie, przedsiębiorcę rolnego i właściciela kilku nieruchomości. Motywem miała być chęć zatuszowania sprawy sfałszowania umowy, w efekcie czego chciano przejąć wart niemal milion złotych majątek ofiary, któremu – identycznie jak Szopińskiemu – ukradziono tożsamość.

Czytaj więcej

Pseudokibice pomagają przemycać ludzi z Białorusi do Polski

Choć na rynku finansowym są dostępne podobne usługi oferowane przez podmioty komercyjne, jak np. Biuro Informacji Kredytowej, usługa zastrzeżenia kredytowego, Bezpieczny PESEL czy portalu chronpesel.pl, rząd chce rozpowszechnić swoje rozwiązania. Ustawa zobowiąże bank, notariusza czy sąd do weryfikacji, czy nasz PESEL nie został zastrzeżony. Jeśli taki wpis istnieje, notariusz będzie musiał odmówić czynności np. sprzedaży domu, gruntu czy udziałów w spółce, a bank kredytu lub pożyczki, leasingu czy wydania karty kredytowej.

Już za pół roku

Wpis o zastrzeżeniu do bazy będzie można wprowadzić za pomocą rządowej aplikacji mobilnej mObywatel lub dla osób jej nieposiadających czy bez dostępu do internetu osobiście w siedzibie organu dowolnej gminy. Dotyczy to także obcokrajowców, którzy posiadają polski PESEL, a więc ponad 1,3 mln Ukraińców. Zastrzeżenie tożsamości spowoduje, że każda czynność dokonana po dacie wpisu będzie nieważna. – Będziemy mocno reklamować nasze rozwiązanie, by uświadomić Polakom, że warto się zabezpieczyć – dodaje minister.

Będziemy mieli także wgląd do informacji o tym, kto i kiedy dokonywał weryfikacji zastrzeżenia naszego numeru PESEL. Resort chce w przyszłości rozszerzyć funkcjonalność systemu o przekazywanie do osoby zainteresowanej powiadomień w aplikacji mObywatel, że jej numer PESEL został zweryfikowany pod kątem istnienia zastrzeżenia np. poprzez esemes lub e-mail. Jak podkreśla Cieszyński, zastrzeżenie będzie można w każdej chwili wycofać, np. na chwilę, kiedy chcielibyśmy otworzyć konto w banku, czy sprzedać nieruchomość.

Polskie przepisy mogą wejść w życie już w połowie przyszłego roku. – Początkowo planowaliśmy wdrożyć je w ciągu dziewięciu miesięcy, ale wygląda na to, że uda nam się je wprowadzić w ciągu pół roku – dodaje minister Cieszyński.

W ciągu niespełna 2,5 roku w Polsce doszło do blisko 33,5 tys. przestępstw polegających na posługiwaniu się fałszywymi i skradzionymi dokumentami oraz takich, w których narzędziem był fałszywy dokument lub dokument identyfikujący osobę. Chodzi więc o dowód osobisty, paszport, prawo jazdy – wynika z danych Komendy Głównej Policji.

Rząd szykuje przepisy, które pozwolą nam uniknąć kłopotów. Powstanie państwowy rejestr zastrzeżeń tożsamości. – Każdy bank, notariusz będzie zobowiązany w przypadku udzielenia kredytu lub sprzedaży nieruchomości albo udziałów w spółce wcześniej sprawdzić, czy osoba posługująca się tym PESEL-em nie zastrzegła go w bazie, blokując jakąkolwiek czynność. Najprawdopodobniej ustawę rozszerzymy także o telekomy – mówi „Rzeczpospolitej” Janusz Cieszyński, minister ds. cyfryzacji.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Przestępczość
Jak Samer A. znalazł się w Orlenie? ABW ostrzegała Daniela Obajtka
Przestępczość
Transmitował w sieci intymne nagrania żony
Przestępczość
Hakerzy mogą spać spokojnie. Skromny urobek cyberbiura
Przestępczość
Masowe zabójstwo na warszawskiej Woli. Podejrzani usłyszeli zarzuty
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Przestępczość
Nastolatkowie znęcali się nad ściśle chronionym ptakiem. Grozi im do pięciu lat więzienia