Scenariusze bez dymu tytoniowego. Kiedy Polacy przestaną palić papierosy?

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) status społeczeństwa wolnego od dymu papierosowego mogą otrzymać państwa, w których odsetek osób palących nie przekracza 5 proc. w populacji osób pełnoletnich. Obecnie w Polsce papierosy pali statystycznie co trzeci dorosły. To blisko 8 mln osób, a według danych Kantar za 2024 r. – 27 proc. dorosłych między 18. a 75. rokiem życia. Jednocześnie – jak wynika z raportu „#5PROCENTPOLSKI. Scenariusze wiodące do osiągnięcia przez Polskę 5 proc. odsetka palaczy”, wykonanego przez Adres Media na zlecenie Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, w oparciu o dane Kantar Polska – obecnie po papierosy sięga większy odsetek dorosłych niż w 2019 r. Wówczas było to 18 proc. w populacji 18–75 – najmniej w całym ćwierćwieczu.

Scenariusz życzeniowy: Polacy przestaną palić papierosy w 2046 roku

– Gdyby u nas, w Polsce, gdzie papierosy pali dziś ok. 27 proc. dorosłej populacji, odsetek ten zmniejszył się do 5 proc., tak jak chce Światowa Organizacja Zdrowia, byłby to wielki sukces nie tylko polskiej polityki antynikotynowej, ale naszej polityki zdrowotnej w ogóle – mówi dr Paweł Kuczyński, socjolog z Uniwersytetu Civitas, autor raportu.

Czytaj więcej

Podatki

Spada sprzedaż jednorazowych e-papierosów. To wyprzedzający efekt podwyżki akcyzy

Są już pierwsze efekty reformy akcyzowej Ministerstwa Finansów. Wzrost opodatkowania jednorazowyc...

W publikacji przedstawiono trzy scenariusze prognozujące termin, w którym Polska ma szansę stać się „krajem wolnym od dymu papierosowego”. Pierwszy ze scenariuszy – „życzeniowy” – przewiduje, że odsetek osób palących papierosy w Polsce wyniesie 5 proc. w 2046 r. Towarzyszy mu założenie, że odsetek dorosłych palaczy będzie stopniowo malał o 1 pkt proc. rocznie. Jednocześnie w polityce antynikotynowej państwa nie dochodzi do żadnych zmian, a głównym punktem odniesienia do walki z nikotynizmem pozostają rekomendacje WHO, co oznacza, że Polska wdraża wyłącznie te przepisy, do których zobowiązuje nas Konwencja ramowa Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu.

Przy założeniu, że polityka antynikotynowa w Polsce się nie zmieni, autorzy raportu szacują, że do 2046 r. palenie tytoniu przyczyni się do blisko 1,78 mln zgonów.

Interwencje fiskalne. Jaka powinna być akcyza na papierosy?

Scenariusz „umiarkowanie optymistyczny” zakłada, że Polacy przestaną palić papierosy do ok. 2039 r. – pod warunkiem że polityka fiskalna będzie wspierać cele zdrowotne poprzez ścisłe powiązanie poziomu akcyzy na wyroby nikotynowe z ich toksycznością. Taki scenariusz uwzględnia też rosnącą świadomość polskiego społeczeństwa odnośnie do zagrożeń zdrowotnych wynikających z palenia papierosów oraz zmianę preferencji zakupowej pełnoletnich osób palących papierosy, na którą coraz większy wpływ ma dostępność nowego rodzaju wyrobów z nikotyną stwarzających rynkową konkurencję papierosom: e-papierosów, podgrzewaczy tytoniu oraz saszetek nikotynowych – wynika z raportu.

Czytaj więcej

Nauka

Naukowcy obliczyli, o ile minut skraca życie każdy wypalony papieros. Nowe wyniki badań

Najnowsza analiza przeprowadzona przez naukowców z University College London wykazała, że wypalen...

Autorzy publikacji wskazują, że zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) działającej przy WHO akcyza na papierosy – jako najbardziej toksyczne spośród wszystkich wyrobów nikotynowych – powinna być najwyższa i rosnąć szybciej niż w przypadku innych produktów. Dlatego w tym scenariuszu zakłada się stworzenie rejestru toksyczności wyrobów nikotynowych, który służyłby jako podstawa do różnicowania stawek akcyzy w zależności od szkodliwości danego produktu.

– Interwencje fiskalne mogą modelować zachowania społeczne. Mogą wpływać na wybory zdrowotne i decyzje zakupowe osób uzależnionych od nikotyny. W tym sensie można je rozważać jako narzędzia realizujące politykę zdrowotną – wskazuje dr Izabella Anuszewska, socjolożka z Kantar Polska.

Czytaj więcej

Historia świata

Tytoń – indiańska zemsta na Europejczykach

16 listopada obchodzimy Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu. To doskonała okazja, żeby przypo...

Według danych Eurostatu ceny papierosów w Polsce są drugimi najniższymi w UE. Taniej papierosy można kupić jedynie w Bułgarii. Jednocześnie 68 proc. wszystkich papierosów w kraju jest sprzedawanych poniżej ceny 17,70 zł – czytamy w raporcie.