Związek Miast Polskich jest najstarszą organizacją samorządową w Polsce, nawiązującą swoją tradycją do związku, który funkcjonował w okresie międzywojennym ubiegłego wieku. W tej chwili zrzesza 306 miast, od największych, takich jak Warszawa, po najmniejsze polskie miasteczka, takie jak Dolsk.
To dlatego lista spraw, którymi zajmuje się związek, jest szeroka. Inne problemy nurtują wielkie aglomeracje miejskie, a inne małe i średnie miasta. Wszystkim tym działaniom przyświeca zawsze obrona wspólnych interesów miast i ich mieszkańców.
Od początku działalności ZMP zabiega o jakość stanowionego prawa głównie dotyczącego samorządów miast. Lobbing legislacyjny przedstawiciele Związku prowadzą przede wszystkim na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Związek wspiera także działania miast i gmin w sprawach korzystnych dla samorządów rozwiązań prawnych, dlatego jego reprezentanci współpracują nie tylko z komisjami Sejmu i Senatu, ale także biorą udział w pracach m.in.: Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych czy Rady Programowej Konkursu „Lider polskiej ekologii”. Rocznie zarząd ZMP opiniuje ok. 100 projektów ustaw i rozporządzeń.
Do najważniejszych osiągnięć Związku (we współdziałaniu z innymi organizacjami samorządowymi) trzeba zaliczyć m.in.: bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów (2002), zablokowanie niekorzystnych dla miast projektów ustaw o planowaniu przestrzennym i ordynacji wyborczej (2004 – 2006), uzyskanie ważnych zapisów w ustawie o finansach publicznych (2008 – 2009) czy nową ustawę o pracownikach samorządowych (2009).
