Reklama

Eksperci: prawo nie nadąża za nowymi formami czynności prawnych

Wprowadzona 9 lat temu do polskiego prawa forma dokumentowa czynności prawnych szeroko zagościła, ale wciąż ujawnia wiele niejasnych kwestii i legislację, która nie nadąża za techniką.

Publikacja: 07.12.2025 09:25

Eksperci: prawo nie nadąża za nowymi formami czynności prawnych

Foto: Adobe Stock

To wnioski z piątkowej konferencji na Uczelni Łazarskiego pt. „Forma dokumentowa w działalności ubezpieczeniowej”, ale ta problematyka dotyczy szeregu innych sfer życia.

Czym jest forma dokumentowa? Czym się różni od pisemnej?

Formę dokumentową różni od dominującej przed 2016 r. formy pisemnej przy składaniu oświadczeń woli, np. o wykupienie ubezpieczenia OC czy sprzedaży jakiejś rzeczy to, że ta nowa forma pozwala udokumentować naszą decyzję na dowolnym nośniku treści, np. nagraniem telefonicznej rozmowy kontrahentów czy mailem, gdy da się ustalić strony tej rozmowy, korespondencji.

Ma ona wiele zalet, nie wymaga obecności stron takiej czynności, można dokonać jej na odległość, gdyż nie wymaga podpisu.

Czytaj więcej

Polisa na życie z pułapką. Klient ubezpieczyciela odzyska 20 tysięcy złotych

Nie wszystko jest tak różowe. Prof. Marcin Orlicki z UAM w Poznaniu przeanalizował czynności przed zawarciem umowy ubezpieczenia w formie dokumentowej, w szczególności w związku z art. 815 kodeksu cywilnego. Przepis ten mówi, że ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości firmy ubezpieczeniowej wszystkie znane mu okoliczności, o które ona zapytała przed zawarciem umowy, inaczej naraża się na odpowiednią utratę odszkodowania. Rzecz w tym, że przy tej kwestii pojawia się kilka innych form czynności prawnych: papierowa, tekstowa, na formularzu i stara pisemna. Wprawdzie profesor zacytował wyrok Sądu Najwyższego, który wskazał, że rodzaj formy wymiany tych informacji jest drugorzędna wobec ich treści, to zdaniem prof. Orlickiego to ustawa winna decydować, a nie orzeczenie, nawet SN, o tych kwestiach. A najlepiej, jakby przy intensywnych zmianach technicznych te kwestie zostawić instytucjom je stosującym, a tylko oczyścić prawo z regulacji, które nie nadążają za techniką.

Reklama
Reklama

Forma dokumentowa. Ryzyka i obowiązki firm ubezpieczeniowych

Z kolei prof. Szymon Byczko, z Uniwersytetu Łódzkiego mówił o ryzykach dla firm ubezpieczeniowych, jeśli przed zawarciem umowy ubezpieczenia nie określą one na podstawie uzyskanych od klienta informacji jego wymagań i potrzeb, a przecież, np. zdjęcie pękniętego błotnika w aucie można wyprodukować z pomocą sztucznej inteligencji.

Problemy interpretacyjne przy stosowaniu formy dokumentowej potwierdza nowela ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, która wejdzie w życie już 13 lutego 2026 r.

Problemy interpretacyjne przy stosowaniu formy dokumentowej potwierdza nowela ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, która wejdzie w życie już 13 lutego 2026 r., której meandry analizował dr Michał Ziemiak, rzecznik finansowy, a co bez złośliwości prof. Aneta Łazarska, organizatorka konferencji, skomentowała, że nadal nie wie, jak składać reklamację.

A jako sędzia musi się zajmować także ważnością składanych w tej nowej formie oświadczeń. Podpis przestaje mieć kluczowe znaczenie dowodowe, konieczne bywa korzystanie ze środków identyfikujących nadawcę lub odbiorcę. Jest to szczególnie istotne w procesach gospodarczych ze względu na prymat dowodu z dokumentów oraz wyjątkowy charakter dowodu z zeznań świadków – wskazała sędzia Łazarska.

Prof. Adam Olejniczak z Uczelni Łazarskiego skomentował ten segment dyskusji, że trzeba liberalizować formy czynności prawnych, ale bez mnożenia sankcji za ich drobniejsze naruszenia.

Prawo w Polsce
Prezydent Karol Nawrocki przygotował własną ustawę łańcuchową. Co zawiera?
Nieruchomości
Zapadł wyrok, który otwiera drogę do odszkodowań za stare słupy
Zawody prawnicze
Adwokaci i radcy wykluczeni z walnych w spółdzielniach. Prezes NRA interweniuje
Praca, Emerytury i renty
Aż cztery zmiany w grudniu 2025. Nowy harmonogram wypłat 800 plus
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Sądy i trybunały
Sąd Najwyższy obalił zasadę prawną i uderzył w europejskie trybunały
Materiał Promocyjny
Jak rozwiązać problem rosnącej góry ubrań
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama