Majątek małżonków po rozwodzie

Gdy ustaje wspólność majątkowa małżeńska, a taki skutek wywiera m.in. orzeczenie rozwodu, majątek wciąż jest współwłasnością małżonków. By było inaczej, trzeba go podzielić.

Jak? Najprościej – zawierając odpowiednią umowę. Z tym że gdy do majątku należy nieruchomość, musi mieć ona formę aktu notarialnego. Z reguły jednak małżonkowie są na tyle skłóceni, że trudno im dojść do porozumienia i wtedy o podziale decyduje sąd.

Może to uczynić już w wyroku rozwodowym na wniosek jednego z małżonków. Aby jednak mogło się tak stać, podział majątku nie może doprowadzić do nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Oznacza to, że nie zawsze może dojść do ustalenia w wyroku rozwodowym, co i do którego z małżonków należy. Wtedy byli małżonkowie muszą podzielić się majątkiem w odrębnie prowadzonym postępowaniu sądowym.

1000 zł

wynosi opłata sądowa od wniosku o podział majątku

Sam podział majątku wspólnego może polegać na fizycznym przydzieleniu poszczególnych rzeczy, np. żona otrzymuje drogi samochód i sprzęt elektroniczny, a mąż jacht. Możliwe jest też przyznanie prawa własności jednemu małżonkowi z obowiązkiem spłaty drugiego. Możliwa jest też sprzedaż wchodzących w skład majątku elementów i podział uzyskanych w ten sposób pieniędzy.

Czyj udział jest większy

Zasada jest taka, że małżonkowie mają równy udział w majątku wspólnym. A to oznacza, że powinni podzielić się nim po połowie. Kodeks rodzinny i opiekuńczy mówi jednak, że z ważnych powodów każde z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każde z nich przyczyniło się do powstania tego majątku.

300 zł

zapłacą uczestnicy postępowania, jeśli wniosek o podział majątku zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności

W takiej sytuacji sąd powinien uwzględniać także nakład osobistej pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. W praktyce dotyczy to przede wszystkim uwzględnienia nakładu osobistej pracy żony, gdyż to ona zwykle wykonuje obowiązki domowe – zauważył Sąd Okręgowy w Gdańsku 21 października 2011 r. (sygn. III Ca 795/11). Oczywiste jest, że to na stronie występującej o ustalenie nierównych udziałów spoczywa ciężar dowodu, że stopień jej przyczynienia się był większy. Ten dowód nie może jednak ograniczać się do wykazania tylko zbyt niskiej staranności o powiększanie majątku drugiej strony.

Kto zatrzyma dom

Jeżeli małżonkowie zajmowali wspólne mieszkanie lub dom, sąd w wyroku rozwodowym orzeka również o sposobie korzystania z niego. Na zgodny wniosek małżonków może zdecydować, że mieszkanie zostanie podzielone między obie strony albo przyznane tylko jednej, jeżeli druga wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego. Orzekając o wspólnym mieszkaniu, sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej. Trzeba jednak pamiętać, że w wyjątkowych sytuacjach sąd może również przyznać mieszkanie tylko jednemu małżonkowi i orzec eksmisję drugiego. Jest to możliwe wówczas, gdy jedno z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

100 zł

sąd pobierze od wniosku o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej

Wcześniej to było moje

Kłopoty w praktyce wywołuje sytuacja, gdy majątek – najczęściej dom lub mieszkanie – został nabyty przed powstaniem wspólności majątkowej. Rozwód nie musi oznaczać, że jedno z byłych już małżonków musi zajmowane dotychczas lokum opuścić. I to mimo że nieruchomość była nabyta przed ślubem i stanowi majątek osobisty tego małżonka, który ją nabył. Sytuacja taka nie pozbawia drugiego małżonka prawa do korzystania z lokalu w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Tak samo sprawa ma się z przedmiotami urządzenia domowego.

W wyroku rozwodowym sąd może ograniczać prawo własności do mieszkania przysługującego tylko jednemu z małżonków. Już od lat pozwalają na to orzeczenia Sądu Najwyższego. Dlatego rozstrzygnięcie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania może dotyczyć  każdego mieszkania, którym oboje małżonkowie faktycznie dysponują w chwili orzekania o rozwodzie.

Dotyczy to zarówno mieszkania, do którego tytuł prawny przysługuje obojgu, jak i takiego, do którego tytuł ma jedno z nich. Na przykład jeśli w chwili orzekania rozwodu małżonkowie wciąż zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku ustali sposób, w jaki będą z niego korzystać. Jeśli więc była żona nie ma dokąd się wyprowadzić, a na dodatek sąd przyznał jej opiekę nad dzieckiem, to były mąż będzie musiał znosić jej obecność we własnym mieszkaniu – przynajmniej przez jakiś czas.

Sąd podzieli przestrzeń lokalu na taką, z której korzystają oddzielnie, i na wspólną (z reguły są to kuchnia i łazienka).