Klinika nie może wymuszać rezygnacji z roszczeń

Żądanie od pacjenta przed operacją rezygnacji z przyszłych odszkodowań jest niezgodne z prawem – twierdzą jednogłośnie prawnicy

Publikacja: 27.09.2012 08:33

Żądanie od pacjenta przed operacją rezygnacji z przyszłych odszkodowań jest niezgodne z prawem

Żądanie od pacjenta przed operacją rezygnacji z przyszłych odszkodowań jest niezgodne z prawem

Foto: Fotorzepa, Raf Rafał Guz

Powszechną praktyką szpitali i klinik jest żądanie od pacjenta przed zabiegiem podpisania nie tylko zgody na operację i pokwitowania, że został pouczony o ewentualnych skutkach zabiegu, ale też rezygnacji z roszczeń w razie powikłań.

Podpis przed cesarką

Oto jedno z takich postanowień przedłożonych choremu:  „Pacjent rezygnuje z roszczeń prawnych wobec lekarzy przeprowadzających zabieg, szczególnie w przypadku wystąpienia wszelkich możliwych powikłań związanych z zabiegiem". Nieraz wprost się mówi w oświadczeniach o rezygnacji z roszczeń na wypadek śmierci pacjenta bądź przedstawia się je do podpisu, gdy pacjent jest już niemal na stole, jak czytelniczce, która miała mieć (prawda, że nagłe) cesarskie cięcie.

Nad pierwszą grupą oświadczeń nie warto się rozwodzić: lekarz ma bowiem obowiązek poinformowania pacjenta o wszystkich znanych metodach leczenia oraz ich skutkach, a zgoda ta musi być, jak wyłuszcza Sąd Najwyższy, świadomie zaakceptowana przez pacjenta (pisaliśmy o tym: „Pacjent ma prawo wybrać leczenie", „Rz" z 6 września).

Ważniejsze są oświadczenia o rezygnacji w razie powikłań. Jakie mają one znaczenie?

– Oświadczenie złożone w sytuacji, gdy pacjent nie ma możliwości świadomego i swobodnego podjęcia decyzji, jest w świetle prawa cywilnego nieważne – mówi adwokat Katarzyna Czyżewska.

Przymusowe nieważne

– Możemy mieć z tym do czynienia, gdy pacjent ma podpisać rezygnację z przyszłych roszczeń tuż przed trudnym zabiegiem. Swobodę podejmowania decyzji ma  wtedy znacznie ograniczoną. Może nie być do końca świadomy znaczenia swojej deklaracji, np. pod wpływem leków, a  przede wszystkim dlatego, że oświadczenie jest mu podsuwane do podpisu razem ze zgodą na zabieg, i pacjent może  zakładać, że bez zrzeczenia się roszczeń zabieg nie będzie wykonany – dodaje mec. Czyżewska.

– Tego rodzaju klauzula nie pozbawia pacjenta możliwości dochodzenia odszkodowania, jeżeli zostanie popełniony błąd  medyczny, jest ona bowiem sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i kryteriami uczciwości, i jako taka nieważna –  wskazuje Jolanta Budzowska, radca prawny. Dodaje, że zrzeczenie się przez pacjenta przyszłych roszczeń w stosunku do lekarza funkcjonuje jako akademicki przykład klauzuli nieważnej.

Niestety nieznajomość prawa bywa pożywką dla nieuczciwych praktyk także w relacjach pacjent – lekarz, które powinny podlegać szczególnym wymogom etycznym. Takie klauzule są przecież sprzeczne z zasadami etyki zawodu lekarza, który nie może wykorzystywać swego wpływu na pacjenta w innym celu niż leczniczy.

– Trudno uznać za słuszne, że pacjent ma rezygnować ze swoich roszczeń odszkodowawczych wobec szpitala (lekarza), od którego wymagany jest podwyższony miernik staranności – dodaje mec. Aleksander Daszewski, prawnik z Biura Rzecznika Ubezpieczonych.

Konstanty Radziwiłł, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej

Czasy, w których zgoda pacjenta na operację była formułowana w jednym zdaniu, już minęły. Czego innego wymaga dzisiaj nie tylko prawo, lecz także nowy, partnerski stosunek do pacjenta. Poważniejsze zabiegi niosą ze sobą zawsze jakieś ryzyko i możliwość komplikacji, placówki medyczne muszą zatem o tym poinformować pacjenta i mieć na to pokwitowanie. Próby przerzucenia na pacjenta odpowiedzialności za skutki zabiegu wydają mi się jednak posunięciem zbyt daleko idącym. Jestem wprawdzie lekarzem, a nie prawnikiem, ale sądzę, że tego rodzaju oświadczenia (klauzule o rezygnacji z roszczeń) nie mogą się odnosić do błędów lekarskich.

Powszechną praktyką szpitali i klinik jest żądanie od pacjenta przed zabiegiem podpisania nie tylko zgody na operację i pokwitowania, że został pouczony o ewentualnych skutkach zabiegu, ale też rezygnacji z roszczeń w razie powikłań.

Podpis przed cesarką

Pozostało 93% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara