Rzecznik praw obywatelskich zasygnalizował ministrowi rolnictwa problem, z którym zwracają się do niego rolnicy: jeśli prowadzą gospodarstwo rolne i jednocześnie pracują zawodowo (tj. odprowadzane są za nich składki ZUS, a nie KRUS), są uznawani za niespełniających kryteriów do przyznania pomocy unijnej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013.
Teraz RPO zapoznał się z treścią stanowiska ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi z 16 czerwca 2016 r. dotyczącego przyznawania pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Ministerstwo podkreśla, że celem dotacji jest taka restrukturyzacja gospodarstwa w zakresie produkcji żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, w wyniku której powinien nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej. Jednak wsparcie mogą uzyskać wyłącznie rolnicy ubezpieczeni w KRUS. Dlaczego? Minister wyjaśnia, że Polska, jak każde inne państwo członkowskie, musiała ukierunkować wsparcie w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, czyli określić grupę docelową każdego z działań objętych unijną pomocą.
Jednak, jak zwraca uwagę rzecznik Adam Bodnar w piśmie do ministra rolnictwa Krzysztofa Jurgiela, przy dokonywaniu takiego ukierunkowania ustawodawca nie może zapominać o poszanowaniu zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji. - Kryteria powinny być oparte na rzeczywistej ocenie wnioskodawców, a nie jedynie na formalnych przesłankach zawężających krąg potencjalnych beneficjentów - uważa RPO.
W jego ocenie kryterium decydującym o uprawnieniu do otrzymania wsparcia na restrukturyzację gospodarstwa powinno być faktyczne prowadzenie działalności rolniczej w celach zarobkowych w ramach gospodarstwa, któremu taka restrukturyzacja jest potrzebna. Pogląd, że takie kryterium mogą spełniać wyłącznie podmioty ubezpieczone w KRUS, budzi wątpliwości rzecznika.
Jak wyjaśnia Adam Bodnar, w ubezpieczeniu społecznym rolników obowiązuje zasada, że nie można być ubezpieczonym w KRUS, jeśli posiada się inny tytuł do ubezpieczenia lub podlega zaopatrzeniu społecznemu, najczęściej w ZUS. Zawsze zatem pierwszeństwo ma tytuł nierolniczy, a jedyny wyjątek dotyczy zbiegu ubezpieczenia rolniczego z obowiązkiem ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej lub innych ustaw, ale z wyłączeniem wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółek jawnych, komandytowych i partnerskich. Rolnik prowadzący jednocześnie taką działalność gospodarczą podlega nadal ubezpieczeniu rolniczemu, jeżeli w ciągu 14 dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia rolniczego.
