Dentysta zrobił źle - jak reklamować usługi stomatologiczne i protetyczne?

Gdzie dochodzić swoich praw za źle wykonaną usługę stomatologiczną (ortodoncja, implantologia, protetyka) w prywatnym gabinecie, klinice stomatologicznej?

- pyta czytelniczka

Pacjent, który decyduje się na leczenie stomatologiczne zawiera umowę z konkretnym dentystą lub kliniką, która zatrudnia dentystów. Jest to w większości przypadków umowa ustna, a jej przedmiotem jest wykonanie określonej usługi medycznej (np. leczenia kanałowego, osadzenia implantu, wykonanie i dopasowanie protezy itp.). Jedna strona umowy zobowiązuje się do wykonania tej usługi medycznej, zaś druga - do zapłaty wynagrodzenia.

Dzieło u dentysty

W zależności od tego, co jest przedmiotem usługi medycznej, umowa z dentystą będzie umową o dzieło lub inną umową wzajemną o charakterze podobnym do umowy o dzieło, przez którą przyjmujący zamówienie podmiot prowadzący działalność leczniczą zobowiązał się do osiągnięcia określonego rezultatu – efektu zdrowotnego lub estetycznego (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 9 lipca 2010 r., sygn. akt I ACa 655/10).

Roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania takich umów mogą być dochodzone na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego (k.c.) dotyczących umowy o dzieło (627-646) oraz przepisów o odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania (art. 415 i 443 k.c.). Zamawiający, który uważa, że dzieło jest niezgodne z umową, może skorzystać z uprawnień z tytułu rękojmi za wady dzieła.

Tak samo pacjent ma prawo reklamować źle wykonaną usługę dentystyczną (np. źle wykonaną plombę czy protezę), żądając usunięcia wady i wyznaczając dentyście odpowiedni termin do jej usunięcia. Takie żądanie może być wysunięte w ciągu roku od źle wykonanej usługi stomatologa. Dentysta ma obowiązek bezpłatnie dokonać poprawek. Zwrotu ceny za wykonaną usługę można żądać, gdy stomatolog odmówi wykonania ponownego leczenia albo w odpowiednim czasie nie wykona tej usługi ( gdy wada jest istotna). W przypadku wad nieistotnych, można domagać się obniżenia ceny. To samo dotyczy przypadku, gdy dentysta nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez pacjenta. Potwierdził to wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski w odpowiedzi na interpelację poselską nr 8246.

Czy pacjent to konsument

Prawnicy są podzieleni w opiniach, czy do usług stomatologicznych takich jak np. wykonanie protezy dentystycznej można zastosować przepisy ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176). Przeważa pogląd, że jeśli proteza została wykonana niezgodnie z zamówieniem (np. protetyk użył innego koloru niż wybrany przez klienta), można żądać dokonania poprawek albo wymiany. Gdy to będzie niemożliwe lub spowoduje znaczne niedogodności dla klienta, może on żądać zwrotu ceny albo domagać się obniżenia ceny.

Minister Królikowski we wspomnianej odpowiedzi na interpelację wskazał jednak, że istotą umowy między pacjentem a lekarzem stomatologiem nie jest wykonanie tylko samej protezy, ale całość usługi polegającej na należytym zbadaniu pacjenta, wykonaniu niezbędnych pomiarów i odcisków szczęki, zamówieniu protezy, a potem prawidłowym jej dopasowaniu - wszystko zgodnie z zasadami sztuki medycznej. Nie można więc traktować tej usługi tylko jako wykonania na zamówienie pacjenta samej protezy.

Gwarancja na implant

Czy na usługi stomatologiczne obowiązuje gwarancja? Tylko wtedy, gdy stomatolog czy protetyk udzieli takiej gwarancji w umowie. Gwarancja taka może dotyczyć prawidłowego funkcjonowania protezy, wytrzymałości licówki lub korony czy użyteczności użytych materiałów. Ponieważ gwarancja ma charakter dobrowolny, to zwykle obwarowana jest dodatkowymi warunkami np. koniecznością przestrzegania jakichś zaleceń lekarza lub np. wytwórcy implantu. Takim zaleceniem może być przestrzeganie terminów wyznaczonych wizyt kontrolnych, które mogą być odpłatne. Gwarancja może być udzielona zarówno przez stomatologa, jak i wytwórcę protezy czy implantu. Ten drugi udziela gwarancji na samą protezę czy implant, dentysta może udzielić gwarancji na swoje usługi.

Warto wiedzieć, że udzielenie gwarancji przez lekarza dentystę nie oznacza, że niezadowolony pacjent nie może reklamować wykonanej protezy na podstawie przepisów o rękojmi za wady dzieła. Do niego należy wybór, czy skorzystać z ochrony jaką daje rękojmia czy z uprawnień wynikających z gwarancji.

Roszczeń wynikających z rękojmi lub gwarancji można dochodzić przed sądem cywilnym.

Błąd medyczny tylko z winą

Lekarz dentysta ponosi również odpowiedzialność za błędy w sztuce medycznej na podstawie ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857, z późn. zm.). W myśl art. 4 tej ustawy lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Nie ma jednej definicji błędu medycznego. Uznaje się, że jest to postępowanie sprzeczne z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy medycznej. Może ono mieć różny charakter: diagnostyczny, terapeutyczny, co do rokowań, a także techniczny, a nawet organizacyjny. We wspomnianej odpowiedzi na interpelację jako przyczynę błędów medycznych wskazano nieznajomość zasad leczenia, przeoczenie objawów choroby lub dających się stwierdzić właściwości organizmu, niewłaściwe przyporządkowanie danego przypadku określonym regułom oraz niedbałe wykonywanie czynności leczniczych.

Podstawą do dochodzenia roszczeń za błąd medyczny jest art. 415 k.c., zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. By przypisać lekarzowi odpowiedzialność cywilną za błąd medyczny, konieczne jest występowanie łącznie następujących przesłanek:

- wina lekarza lub innej osoby wykonującej zabieg medyczny,

- szkoda majątkowa (np. wydatki na powtórne leczenie) lub niemajątkowa (krzywda, cierpienie, ból),

- związek przyczynowo-skutkowy między zawinionym postępowaniem lekarza a szkodą.

Po odszkodowanie za błąd medyczny należy zgłosić się do ubezpieczyciela lekarza lub lecznicy, w której doszło do błędu. Spory rozpatrują sądy powszechne, a także wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Zawsze jednak to sam pacjent występujący z roszczeniem musi udowodnić, że doszło do błędu medycznego. Dowodami mogą być paragon z kasy fiskalnej, zdjęcia rentgenowskie, karta pacjenta, opinia innego lekarza, a także zeznania świadków.

Odpowiedzialność karna i zawodowa

Warto pamiętać, że niezależnie od odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny lekarz dentysta może ponosić odpowiedzialność karną i zawodową. Pociągnięcie lekarza do odpowiedzialności karnej będzie możliwe, jeśli zostaną spełnione takie przesłanki, jak w przypadku odpowiedzialności cywilnej, z tą różnicą że zamiast lub obok szkody majątkowej wystąpi skutek w postaci śmierci pacjenta, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, innego naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia.

Poszkodowany pacjent, który chce, żeby lekarz poniósł odpowiedzialność zawodową, powinien zgłosić się do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy Okręgowej Izbie Lekarskiej. Jeśli stwierdzone zostanie zaniedbanie lub błąd w sztuce, rzecznik skieruje sprawę do sądu lekarskiego. Sąd wyrokiem może udzielić upomnienia lub orzec o pozbawieniu prawa wykonywania zawodu.

Wybrane orzeczenia

Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie (sygnatura akt: II Ca 824/10)

- 5 tys. zł zadośćuczynienia za cierpienia spowodowane nieprawidłowym leczeniem kanałowym zęba wykonanym przez dentystę specjalizującego się w protetyce -

"Trudne przypadki trzeba zostawić prawdziwym specjalistom"

.

Wyrok Sądu Rejonowego w Zamościu (sygn. I C 5/07)

– 47 tys. zł zadośćuczynienia i odszkodowania za usunięcie dwóch zębów niezgodnie z zasadami sztuki medycznej i doprowadzenie do uszkodzenia nerwu zębodołowego – czytaj