Pracownik chce być doceniony

Najbardziej skuteczny wyraz uznania dla pracownika to  nagroda finansowa – tak najczęściej twierdzą  polscy menedżerowie uczestniczący w   badaniu Diagnoza Stanu HR Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, które objęło ponad 400 firm.

Nie bez znaczenia są tu też zapewne oczekiwania samych pracowników, którzy często liczą na finansową formę docenienia. Co nie znaczy, że nie czekają także na pochwały, których rolę docenia co drugi szef.

W sumie to niewiele. Nie dziwi się temu Piotr Zagdański, dyrektor działu badań i konsultacji firmy doradczo-szkoleniowej Door Group. Według niego wielu menedżerów traktuje pochwały jako coś banalnego i oczywistego, mniej cennego od nagród finansowych.

Premia dla pupila

Piotr Sierociński, szef firmy doradczej HRM Partners, też przyznaje, że motywowanie pozafinansowe nie jest doceniane przez polskich szefów. Jego zdaniem jedną z przyczyn jest fakt, że większość z nich swój warsztat menedżerski szlifowała w czasach relatywnie wysokiej inflacji oraz „gonienia" europejskich poziomów wynagrodzeń oraz wysokich premii. Jednak  dwie fale kryzysu zweryfikowały ten model; dziś jest już trudniej  o znaczące podwyżki czy awanse, którymi można by wyróżnić najlepszych pracowników. Budżety premiowe też są często niższe niż w czasach prosperity.

Zdaniem szefa HRM Partners warto więc różnicować bonusy według efektów i zaangażowania pracowników  (równe premie demotywują tych najlepszych), unikając nagradzania zawsze tych samych ludzi. Nawet jeśli stale mają najlepsze wyniki. – Wtedy budujemy w zespołach wizerunek pupili, co demotywuje pozostałych – zaznacza Piotr Sierociński. Można tego uniknąć, przedstawiając najlepszym pracownikom nowe wymagania albo kierując ich do rozwojowych projektów.

Jak twierdzi szef HRM Partners, coraz częściej wyróżniających się pracowników firmy włączają w procesy decyzyjne, np. jako kierowników miniprojektów. W tym  przypadku   skutki ewentualnych błędów nie są znaczące, a efekt motywacyjny (w razie dobrych decyzji) oraz edukacyjny jest  nie do przecenienia.

Cenionym wyrazem uznania zespołu czy działu  jest także świętowanie jego sukcesów  – choćby butelką szampana.

Prezentacja w nagrodę

Piotr Zagdański zwraca uwagę, że warto też dać pracownikom możliwość pochwalenia się swym osiągnięciem w szerszym gronie, np. poprzez prezentację udanego projektu na firmowym zebraniu. Taki sposób docenienia osiągnięć pracowników może być dla nich więcej wart niż umieszczenie ich zdjęć na  tablicy „przodowników pracy" czy   wygłoszona  publicznie pochwała szefa. Tę często lepiej powiedzieć w cztery oczy.

Natomiast umiejętne pochwały – gdy szef  szczerze i  konkretnie wyraża swoje  uznanie za wysiłek pracownika – to jeden z najbardziej skutecznych sposobów doceniania ludzi. Jak zaznacza  Piotr Zagdański, warto chwalić nie tylko za końcowy efekt, ale również za  wysiłek w trakcie  realizacji projektu, co pomaga wzmocnić zaangażowanie pracowników.

Choć eksperci radzą zwykle, by przyłapywać  pracowników na robieniu czegoś dobrze, ekspert Door Group odradza  szafowanie pochwałami.  Uznanie za coś, co nie wymagało większego wysiłku, jest bardzo źle odbierane nie tylko przez zespół (jako sprzeczne z  poczuciem sprawiedliwości), ale i przez samego chwalonego. W rezultacie wartość pochwały czy nagrody spada.

Uznanie prezesa

Szafowanie pochwałami to jednak rzadkość w polskich firmach. Jak ocenia Małgorzata Majcherczyk z firmy doradczo-szkoleniowej House of Skills, wciąż wielu menedżerów jest nastawionych na tropienie błędów i uchybień pracowników. – Nierzadko, gdy pytamy uczestników szkoleń, po czym poznają, że dobrze pracują, słyszymy odpowiedź: po tym, że nie było  „ochrzanu" – mówi Małgorzata Majcherczyk. Przyznaje jednak, że coraz więcej pracodawców rozwija już kulturę promowania i doceniania.