Kto dostanie minimalną emeryturę po zmianie ustawy emerytalnej

Wysokość tzw. nowej emerytury zależy od wielkości wpłaconych składek oraz oczekiwanego czasu trwania życia. Zasada jest prosta – im więcej odprowadzisz składek i im później przejdziesz na emeryturę, tym większe świadczenie otrzymasz w przyszłości. Jeśli ubezpieczony nie uzbiera do dnia przejścia na emeryturę wystarczającej ilości kapitału składkowego by otrzymywać emeryturę w kwocie minimalnej (choćby z powodu pracowania na część etatu z wynagrodzeniem na poziomie ustawowego minimum), to jeśli ma odpowiedni staż emerytalny (20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiet i 25 w przypadku mężczyzn) otrzyma mimo to świadczenie w kwocie minimalnej. Tak będzie jednak tylko do końca 2013 r., bowiem zasada ta ma się zmienić.

Oprócz wydłużenia wieku emerytalnego rząd chce bowiem również wydłużyć do 25 lat konieczny staż ubezpieczeniowy dla pań gwarantujący im w razie nieuzbierania odpowiedniej ilości składek wypłatę emerytury w kwocie minimalnej. Podwyższanie progu okresów składkowych i nieskładkowych ma się rozpocząć od 2014 r. Co dwa lata będzie rosnąć o rok. Aż do roku 2022 kiedy osiągnie swój maksymalny 25-letni wymiar (patrz ramka)

Bez korelacji z podwyższonym wiekiem

Niestety podwyższenie progu gwarantującego minimalne świadczenie nie uwzględnia tempa podnoszenia wieku emerytalnego. Zmiany tej nie odczują jedynie młode kobiety rozpoczynające właśnie aktywność zawodową. One wypracują dodatkowy 5-letni staż emerytalny na przestrzeni lat – muszą i tak dożyć o 7 lat więcej by osiągnąć tzw. powszechny wiek emerytalny. W najgorszej sytuacji są panie w wieku przedemerytalnym. Chociażby rocznik 1956. Panie urodzone w grudniu 56 – z racji podwyższenia wieku będą mogły pożegnać się z etatem 16 miesięcy później – w kwietniu 2018 roku, zamiast w grudniu 2016 r. W 2018 r. by uzyskać minimalną emeryturę trzeba będzie uzbierać o 3 lata stażu emerytalnego więcej niż dziś. To oznacza, że te panie przechodząc na emeryturę w 2018 r. gdyby nie przepracowały do tej pory 23 lat nie nabędą prawa do emerytury minimalnej.

Wynika to z następującego rozumowania. Obecnie (w 2012 r.) kobieta urodzona w 1956 r., nabyłaby prawo do minimalnej emerytury na dotychczasowych zasadach w 2016 r., gdyby brakowało jej 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i wymaganego, 20-letniego stażu. Zmiana przepisów spowoduje, że wiek emerytalny osiągnie za 6 lat, zaś minimalny staż wypracuje za 7 lat. Zatem, w odróżnieniu do obecnej sytuacji, nowa regulacja odbiera tej grupie kobiet szanse na emeryturę minimalną na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego. W praktyce oznaczałoby to konieczność pracy przez kolejny rok i przejście na emeryturę 20 miesięcy później.

Zdaniem profesor Inetty Jędrasik-Jankowskiej, kierownika Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego - regulacja ta budzi zastrzeżenia, gdyż kobietom z przykładu stawia warunek nie do zrealizowania przed osiągnięciem wieku emerytalnego, co oznacza ograniczenie przez ustawodawcę dostępu do prawa zagwarantowanego w art. 67 Konstytucji.

Niedźwiedzia przysługa z wydłużoną ochroną

Projekt ustawy podwyższającej wiek emerytalny do 67. roku życia przewiduje, że pracownicy, którzy 1 stycznia 2013 r. będą objęci ochroną przedemerytalną, zachowają gwarancję etatu do czasu osiągnięcia nowego, wydłużonego wieku emerytalnego. Spokojnie do emerytury dopracują więc cztery roczniki kobiet (lata 1953 – 1956) i cztery mężczyzn (ci urodzeni w latach 1948 – 1951).

Rocznik 1956 pań to rocznik pozornie „wygrany" na nowelizacji. Ale tylko w sytuacji, jeśli osoby te są obecnie zatrudnione i do grudnia 2012 roku będą miały uzbierane przynajmniej 17 lat i 8 miesięcy stażu emerytalnego. Wtedy nawet jeśli ich zgromadzone składki nie pozwolą na wypłatę emerytury w minimalnej kwocie, to i tak ją otrzymają. Parasol ochronny pomoże im dopracować brakujące 16 miesięcy stażowych. W zdecydowanie gorszej sytuacji są kobiety, które do grudnia 2012 nie osiągną stażu wynoszącego 17 lat i 8 miesięcy. W odniesieniu do kobiety z podanego wyżej przykładu, mającej wówczas 16 lat stażu, nie zostanie spełniony warunek 23 lat stażu i nie będzie mogła przejść na emeryturę z gwarantowaną wysokością. Jeżeli straciła pracę tuż przed objęciem ochroną zatrudnienia z art. 39 Kodeksu Pracy, będzie miała jeszcze mniejszą szansę na znalezienie pracy, a przez to na dopracowanie stażu emerytalnego gwarantującego minimalne świadczenie, ponieważ pracodawca musiałby zagwarantować zatrudnienie takiej osoby nie przez 4, ale przez 6 lat. Co więcej będzie musiała dopracować brakujące 7 lat, ale ochrona zostanie wyłączona w momencie osiągnięcia nowego wieku emerytalnego, czyli po 6 latach.