Taka jest odpowiedź na wątpliwości jednego z samorządów, biorących udział w projekcie Dobre prawo – sprawne rządzenie. Zgodnie z przepisem art. 16a ust. 1 ustawy Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 i 1529) ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki.
- Literalna wykładnia przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyklucza małżonka z kręgu świadczeniobiorców, gdyż nie ciąży na nim obowiązek alimentacyjny. Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża bowiem krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo – wyjaśnia dr Tomasz Brzezicki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jednak jego zdaniem nie można poprzestawać na wykładni językowej.
Celem wprowadzenia specjalnego zasiłku opiekuńczego jest zapewnienie najbliższym członkom rodziny zapewnienie pewnego minimum socjalnego w sytuacji, gdy rezygnują z zatrudnienia w związku z opieką sprawowaną nad najbliższym członkiem rodziny, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny. Wprowadzając powyższy przepis ustawodawca chciał uzależnić przyznawane świadczenie od kryterium dochodowego nie zaś podmiotowego. Celem ustawodawcy nie było ograniczenie katalogu podmiotów uprawnionych do otrzymania świadczenia.
Co więcej, zgodnie z przepisem art. 23 k.r.o. małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie, a także są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Natomiast przepis art. 27 k.r.o. nakazuje małżonkom m.in. według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Z przytoczonych przepisów wynika, że obowiązki małżonków względem siebie przekraczają znacznie obowiązki wynikające z obowiązku alimentacyjnego.
Dlatego należy uznać, że specjalny zasiłek opiekuńczy należy się osobie zajmującej się niepełnosprawnym małżonkiem.