Koniec ery politycznych singli

Adam Bielan nie jest już w PJN. Został wykluczony w związku z podejrzeniami o próbę rozbicia tej partii. Nie wraca też do PiS. Jest politycznym singlem i jeśli nie sprzymierzy się z którąś z partii, skazany jest na porażkę.

– Ci, którzy chcą funkcjonować poza którymś z czterech największych ugrupowań, nie mają większych szans. Bo polska scena polityczna się stabilizuje. Zbliża się koniec ery białych, samotnych żagli – ocenia Rafał Chwedoruk, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

Chełpliwe przekonanie

Jego zdaniem tę tezę potwierdzają „powroty do Canossy" Leszka Millera, Józefa Oleksego, Kazimierza M. Ujazdowskiego czy Ludwika Dorna.

Wszyscy oni przeprosili się z dużymi partiami, z którymi kiedyś współpracowali. Mają na koncie próby tworzenia własnych ugrupowań.

Miller opuścił SLD w 2007 r., po tym gdy mimo rekomendacji łódzkiego Sojuszu nie trafił na listy wyborcze do Sejmu. Partią rządził wtedy Wojciech Olejniczak. Były premier wystartował do Sejmu z list Samoobrony. 4142 głosy nie wystarczyły, by zdobyć mandat. Miller postanowił jednak założyć nową partię – Polska Lewica. Dziś te decyzje ocenia jednoznacznie: były błędne. – Kierowało mną takie chełpliwe, intuicyjne przekonanie, że pojedynczy polityk o znanym nazwisku może się przebić do najwyższego kręgu – mówi „Rz".

Co podcięło mu skrzydła? – Wszystko, co nie jest problemem dla polityka funkcjonującego w dużej partii, dla osoby działającej poza taką – jest. Trzeba wynająć salę na konferencję prasową. Ci, którzy chcą działać w nowej partii, muszą przyjechać z odległych części kraju i liczą chociażby na częściowy zwrot kosztów podróży. To trudne bez dotacji z budżetu – opowiada Miller. – Przekonanie, że samotnemu politykowi może się powieść, jest błędne. I można w tym błędzie trwać albo z niego wyjść.

Miller wyszedł rok temu. W grudniu 2009 r. złożył deklarację członkowską do SLD. W styczniu 2010 r. zrezygnował z członkostwa w Polskiej Lewicy i w tym samym miesiącu został przyjęty do Sojuszu. Pomogło mu też to, że w tym ugrupowaniu zmieniła się władza. – Olejniczak wypychał polityków starszego pokolenia, więc jego konkurent Grzegorz Napieralski zaczął ich przyjmować – zaznacza Jarosław Flis, socjolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Przyjął strategię budowania twardej, zwartej bazy zakorzenionej w PRL, odwoływania się do lat, gdy SLD miało najlepsze samopoczucie, bo miało realną władzę. Jak pokazały wybory do sejmiku, ta strategia przyniosła dobre efekty.

W jej ramach swoje miejsce w SLD odnalazł także Józef Oleksy. Został przyjęty do partii w lutym 2010 r. Nie było go w niej trzy lata. Opuścił szeregi Sojuszu w 2007 r. po opublikowaniu jego rozmowy z Aleksandrem Gudzowatym, w której nie najlepiej wypowiadał się o kolegach z lewicy.

Powrót wezyra

Zaskakujące powroty były także na prawicy. Do PiS we wrześniu 2010 r. przystąpili politycy tworzący najpierw Polskę XXI, a potem Polskę Plus: Kazimierz M. Ujazdowski, Jerzy Polaczek, Jarosław Sellin. Odchodzili z Klubu PiS trzy lata temu, krytykując wodzowski sposób zarządzania partią przez Jarosława Kaczyńskiego. Wrócili po katastrofie smoleńskiej.

– Przed 10 kwietnia byliśmy bardzo zdeterminowani, by budować własne środowisko. Ale tragedia nami wstrząsnęła. Także po ludzku – mówił wtedy „Rz" Sellin. Wcześniej to środowisko, również po katastrofie smoleńskiej, zdecydowało się wycofać swojego kandydata na prezydenta Ludwika Dorna i poprzeć Jarosława Kaczyńskiego. Tego samego dnia Dorn zrezygnował z członkostwa w Polsce Plus. W wyborach poparł Marka Jurka. A jednak 7 grudnia podpisał porozumienie z PiS. Ma w najbliższych wyborach startować z list tej partii. W zamian do końca kadencji ma nie krytykować wewnętrznych spraw ugrupowania.

– Jeśli natomiast zdarzy się przypadek istotnej różnicy poglądów w kwestiach dotyczących np. linii politycznej, wtedy nie będę podejmował polemiki bezpośredniej, ale prezentował swoje zdanie na zasadzie odmiennego poglądu – relacjonował Dorn portalowi Wp.pl.

Tłumaczy też, że nie wraca do PiS, ale jest tylko „przyjacielem ludu PiS-owskiego".

– Po tym gdy ostro wcześniej krytykował to, co się dzieje  w PiS, to zaskakujący i niezbyt ładny powrót – ocenia dr Anna Materska-Sosnowska, politolog z UW.

Dorn do 2007 r. był nazywany trzecim bliźniakiem. Podczas pracy w rządzie PiS popadł jednak w konflikt z Jarosławem Kaczyńskim. W 2008 r. został ostatecznie wykluczony z partii. Wcześniej mówił m.in. o „susłoizacji" PiS oraz o dworze eunuchów, którzy mieli otaczać sułtana, czyli prezesa. W odwecie Joachim Brudziński porównał go do wyleniałego i zgorzkniałego wezyra. Jak Dorn wyobraża sobie teraz współpracę z partią? „Pozostaję poza PiS, więc nic mnie w nim nie uwiera".

Dlaczego nie przyłączył się do PJN? Rozmowy były. Nieoficjalnie działacze tego ugrupowania mówią, że brali pod uwagę jego przyjęcie, ale z przeprowadzonych przez nich badań wynikało, że nie zyskają na tym zbyt wiele. A Dorn uchodzi za osobę trudną. Pod koniec roku krytykował PJN. Jednak 8 marca ich klub złożył w Sejmie projekt uchwały dotyczący obliczania długu publicznego przez UE. Jego autorem jest właśnie Dorn. Tłumaczył dziennikarzom, że najpierw zwrócił się w tej sprawie do Klubu PiS, ale ten nie zdecydował się na poparcie inicjatywy. Zdaniem wiceprezes Beaty Szydło współpraca z Dornem będzie kontynuowana. – Jest posłem niezależnym, więc ma prawo do zgłaszania różnych propozycji – mówiła PAP.

Chwedoruk zaznacza z kolei, że PiS może być w najbliższych miesiącach jedną z partii najbardziej otwartych na nowe osoby. By zatrzeć wrażenie po odejściu polityków do PJN. Poza tym do Polski nie chcą wracać europarlamentarzyści – Zbigniew Ziobro, Jacek Kurski czy Tadeusz Cymański, którzy mogliby się stać lokomotywami wyborczymi do Sejmu.

Co jakiś czas w kontekście startu z PiS pojawia się nazwisko Jana Rokity. – To byłoby moje marzenie. Namawiam go, mówię, że Polska woła o jego powrót. Ale on się nie garnie – mówi „Rz" Nelli Rokita.

Sam Jan Rokita napisał „Rz" w e-mailu: „Pomny przestrogi danej Alcybiadesowi przez Sokratesa, iżby się doskonałością własnej duszy w końcu zajął, a nie ciągle tylko Atenami – temu właśnie staram się głównie poświęcać. Więc o czynnym udziale w walce politycznej nie myślę".

Komu pokutny worek

Samodzielnie funkcjonuje na scenie politycznej Włodzimierz Cimoszewicz. Jest senatorem. Nie odgrywa jednak niemal żadnej roli w polityce.

Swoją samotną walkę o wyborców kontynuuje Marek Jurek. Prawica RP podjęła decyzję o samodzielnym starcie w jesiennych wyborach. – Popiera nas ćwierć miliona Polaków i  mamy szansę na zdobycie większego poparcia – uważa.

Jego rozmowy z PiS nie przyniosły rezultatu, bo chciał, by było to porozumienie, a nie wchłonięcie przez PiS.

Większość ekspertów nie daje szans Januszowi Palikotowi. W październiku założył swoje ugrupowanie Ruch Poparcia Palikota i odszedł z PO.