Bruksela ocenia praworządność państw UE. W Polsce wyraźna poprawa

Komisja Europejska opublikowała w środę doroczny raport o stanie praworządności w UE, czyli szczegółową analizę sytuacji w 27 państwach członkowskich. Zrobiła to po raz piąty, ale po raz pierwszy Polska nie jest w nim wytykana palcami.

To potwierdzenie wcześniejszych decyzji Komisji Europejskiej o uwolnieniu środków z Krajowego Planu Obudowy i z polityki spójności, co było spowodowane zobowiązaniem się rządu do przywrócenia praworządności. A także decyzji o zakończeniu wobec Polski procedury z artykułu 7 unijnych traktatów.

Czytaj więcej

Gospodarka

Nowy polski Krajowy Plan Odbudowy bez podatku od aut spalinowych

Komisja Europejska przyjęła zrewidowany polski Krajowy Plan Odbudowy. W nowym dokumencie nie ma p...

Věra Jourová odrzuca zarzut o podwójne standardy

Rząd, a konkretnie minister sprawiedliwości, wiele już zrobił, ale opór ze strony prezydenta oznacza, że rząd nie może zmienić niektórych przepisów czy rozwiązań instytucjonalnych krytykowanych przez Komisję Europejską i Trybunał Sprawiedliwości UE. To skłania PiS, ale także rząd Węgier, które ciągle są objętą procedurą z artykułu 7 i blokadą unijnych funduszy, do krytyki zachowania KE i mówienia o podwójnych standardach. Ich zdaniem Polska nie zmienia prawa, ale KE daje jej pieniądze i zamyka artykuł 7, bo zmienił się rząd na taki, który bardziej podoba się brukselskim elitom. KE odrzuca takie zarzuty.

– Jest kilka obiektywnych czynników, które zmieniły naszą ocenę sytuacji w Polsce – mówi „Rzeczpospolitej” Věra Jourová, wiceprzewodnicząca KE. Po pierwsze, nowy rząd przyznał, że praworządność jest łamana i musi dojść do naprawy sytuacji.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Tomasz Pietryga: Adam Bodnar ma ambitny plan zakończenia sporu z UE o praworządność. Czy się uda?

Po blisko 100 dniach rządzenia bilans naprawy wymiaru sprawiedliwości jest bardzo skromny. Pomimo...

– Poprzednia ekipa nigdy tego nie uznała – przypomina Jourová. Po drugie, Adam Bodnar przedstawił bardzo obiecujący i realistyczny plan działania. – Dla jego powodzenia oczywiście kluczowy jest podpis prezydenta. Możliwe, że zmieni on zdanie, albo trzeba poczekać na rozstrzygnięcia wyborcze – powiedziała Czeszka. Po trzecie, Polska zaczęła wykonywać wyroki TSUE, a w prowadzonych przeciwko niej sprawach dotyczących praworządności stanęła po stronie Komisji.

Wreszcie Polska dołączyła do Europejskiej Prokuratury, która zajmuje się badaniem nadużyć finansowych związanych z wykorzystaniem pieniędzy z budżetu UE. To daje gwarancję ochrony interesów unijnego podatnika, a ten argument był jednym z najważniejszych w decyzjach o zablokowaniu unijnych funduszy dla Polski.

– Wszystko to przekonało nas do zatrzymania procedury z artykułu 7. Ale nie do zaprzestania monitorowania sytuacji w Polsce – przekonuje wiceprzewodnicząca KE.

Konieczna walka z korupcją

W raporcie dotyczącym Polski KE wspomina o poprawie sytuacji w wielu dziedzinach w Polsce, ale też przedstawia rekomendacje. Jeśli chodzi o wymiar sprawiedliwości, zachęca rząd do rozdzielenia funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości.

Przygląda się także z uwagą kontroli rządzących, w tym np. apeluje o wprowadzenie zasad lobbingu, stworzenie znormalizowanego internetowego systemu oświadczeń majątkowych urzędników publicznych oraz posłów i senatorów, wreszcie efektywną walkę z korupcją, w tym także na wysokim szczeblu. Do tego potrzebne jest zniesienie wprowadzonej przez poprzedni rząd klauzuli bezkarności dla urzędników oraz zawężenie zakresu immunitetów. KE sugeruje, żeby immunitet nie obejmował przestępstw korupcyjnych.