Wstydliwe strony władzy

Takie wnioski płyną ze środowej konferencji „Cyfrowo wykluczeni", nad którą patronat objęła „Rzeczpospolita". Fundacja Widzialni przedstawiła podczas niej „Raport dostępności 2016". Na jego potrzeby zbadała 118 serwisów najważniejszych urzędów, ministerstw i innych instytucji.

Fundacja sprawdziła zgodność witryn ze standardem WCAG 2.0, czyli zbiorem wskazówek umożliwiających budowanie serwisów internetowych dostępnych dla osób z dysfunkcjami. Chodzi przykładowo o to, że osoby słabowidzące, przeglądając internet, korzystają z programów czytających. Dobrze radzą one sobie z tekstem, ale gorzej z nieprawidłowo opisanymi grafikami, formularzami i animacjami.

– Dla osób głuchych niezwykle ważna jest jakość tekstu i jego zrozumienie. Dla osób, które mają problem z górnymi kończynami, ważna jest możliwość obsłużenia strony bez myszki – wyliczał Przemysław Marcinkowski, wiceprezes Fundacji Widzialni.

Sukces z defektem

Strony po badaniu przez ekspertów i konsultantów z niepełnosprawnościami otrzymywały oceny w skali szkolnej. „Bardzo dobrą", i to z minusem, dostał tylko serwis Ministerstwa Rolnictwa. Na „dobrą" zasłużyły serwisy czterech ministerstw, na „dostateczną" – pięciu, a „niedostateczną" wystawiono dziewięciu.

Nie lepiej jest wśród witryn najważniejszych urzędów w państwie. Serwisy prezydenta Andrzeja Dudy, premier Beaty Szydło i Sejmu dostały zaledwie ocenę „dostateczną", a „niedostateczną" m.in. Senatu i Trybunału Konstytucyjnego.

Nie najlepsze noty uzyskały nawet serwisy, z których niepełnosprawni często korzystają.

Witrynę Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych eksperci ocenili co prawda jako „dobrą", podkreślając duży postęp w stosunku do roku ubiegłego. Jednak noty „niedostateczne" dostały takie strony, jak senior.gov.pl o polityce senioralnej, empatia.mpips.gov.pl przeznaczona dla beneficjentów opieki socjalnej czy obywatel.gov.pl, która zawiera informacje o tym, w jaki sposób załatwić najważniejsze sprawy urzędowe.

Ten ostatni przykład jest dowodem na to, że o osobach z dysfunkcjami nie myślą nawet autorzy nowych i wnikliwie zaprojektowanych portali. Obywatel.gov.pl ruszył w połowie 2015 r. i był przedstawiany jako duży sukces Centralnego Ośrodka Informatyki.

Realne trudności

Jakie błędy robią najczęściej twórcy i administratorzy stron? – W 118 przebadanych serwisach jedną z największych bolączek są niepoprawnie opisane elementy nietekstowe. Problem dotyczy zarówno grafik ozdobnych, jak i funkcjonalnych, zdjęć oraz pól formularzy. Kolejnym poważnym utrudnieniem w ponad połowie przebadanych serwisów jest brak możliwości ich obsługi za pomocą klawiatury, bez użycia myszki – mówi Przemysław Marcinkowski.

Prezes Fundacji Widzialni Marek Zwoliński zauważa, że w porównaniu z ubiegłorocznym raportem odsetek witryn dostępnych dla osób z dysfunkcjami znacznie wzrósł – z 11,8 do 22,9 proc. Jednak jego zdaniem trudno mówić o sukcesie. – Należy pamiętać, że wciąż trzy czwarte serwisów nie spełnia minimalnych wymogów w zakresie dostępności. A to przekłada się na konkretne, realne i namacalne trudności w życiu osób narażonych na wykluczenie cyfrowe i społeczne – zauważa.

U prywatnych też słabo

Problem jest tym bardziej palący, że do wymagań WCAG 2.0 powinny być już dostosowane wszystkie serwisy jednostek administracji publicznej. Zobowiązał je do tego przepis rządowego rozporządzenia z 2012 r., który wszedł w życie w czerwcu ubiegłego roku.