Jarosław Gowin: Nie uważam Kukiza za zdrajcę

"Rzeczpospolita": Wstydzi się pan dawnej przynależności do Platformy Obywatelskiej?

Jarosław Gowin, wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego, szef Polski Razem: Nie, nie wstydzę się. W momencie kiedy zacząłem angażować się w politykę, czyli w 2005 roku, byłem typowym POPIS-owcem. Platforma, z którą się wówczas związałem, była partią Jana Rokity czy Zyty Gilowskiej.

I zawsze Donalda Tuska. Dlaczego w pańskiej notce biograficznej na stronie ministerstwa nie ma nawet wzmianki o pana przeszłości w PO?

Pierwsze słyszę. Jeśli tak jest, na pewno to uzupełnię.

Werbuje pan do Zjednoczonej Prawicy polityków PO?

Dochodzą do mnie sygnały, że wielu działaczy regionalnych chciałoby przyłączyć się do obozu Zjednoczonej Prawicy, na ogół do Polski Razem, bo jest to dla nich najbardziej naturalne.

Dlaczego nie wszedł pan do PiS-u, a utrzymuje pan partię widmo, która nie jest nawet badana w sondażach?

Utworzyliśmy wspólny klub z Prawem i Sprawiedliwością, ale zachowujemy odrębność organizacyjną z dwóch powodów. Po pierwsze są obszary, w których programowo jest pełna czy też bardzo duża zbieżność z PiS-em, ale np. w obszarze gospodarki istnieją między nami różnice. My jesteśmy partią wolnorynkową. PiS kładzie dużo większy nacisk na kwestie społeczne. Jest też drugi powód dlaczego warto zachować odrębność. Siłą prawicy jest wewnętrzny pluralizm.

Pan i politycy z pańskiej partii jesteście odpowiedzialni za przyciągnięcie elektoratu umiarkowanego, który dał PiS-owi większość w parlamencie?

Na pewno gdybyśmy my, czy Solidarna Polska, poszli osobno w wyborach, to głosy na prawicy by się rozproszyły i PiS zapewne pozostałby zwycięzcą, ale nie miałby samodzielnej większości i prawdopodobnie nie rządziłby. Wówczas ziściłby się plan Platformy i Bronisława Komorowskiego zbudowania wokół PiS-u kordonu sanitarnego. W tym sensie połączenie sił miało na prawicy kluczowe znaczenie i mówię to z pełną świadomością tego, że główną partią na prawicy jest PiS.

Ma pan poczucie siły i ważności Polski Razem?

Mamy kilkunastu posłów i senatorów, wiele elementów naszego programu zostało uwzględnionych w planie premiera Morawieckiego czy w innych obszarach. Nie przeceniam naszej ważności, ale jak na nową partię, nie mającą żadnego finansowania z budżetu to niezła pozycja.

Polska Razem to polisa ubezpieczeniowa na czas współpracy z PiS?

Nie bardzo rozumiem pytanie. Mogę powiedzieć tyle, że to najbardziej niekonfrontacyjna koalicja, jaka po 1989 roku rządziła Polską.

W czasie pańskiej przynależności do PO, stał pan na czele komisji nadzwyczajnej do zmiany konstytucji. Wtedy z projektu zmian zrezygnował Donald Tusk. Czy dzisiaj jest dobry czas na zmianę konstytucji?

O konieczności zmiany w konstytucji mówiłem od dawna, jeszcze za czasów mojej działalności w PO. Obecna  konstytucja nie sprawdza się pod wieloma względami. Najbardziej dysfunkcjonalna jest, jeśli chodzi o podział kompetencji w obrębie władzy wykonawczej. Mam na myśli nakładanie się na  siebie kompetencji rządu i prezydenta w wielu obszarach. Nie wykluczam takiej możliwości, że nowa konstytucja powstanie jeszcze w tej kadencji.

Jakim cudem?

Polskie państwo wymaga głębokiej reformy zarówno pod względem gospodarczym, struktury administracyjnej, jak i bezpieczeństwa. Świadomość tego jest powszechna w klasie politycznej i liczę, że skłoni to polityków do przezwyciężenia dzisiejszych podziałów. Zjednoczona Prawica, Kukiz i PSL to jest razem prawie 300 głosów. Trzeba będzie przekonać do pomysłu opracowania nowej konstytucji jeszcze część Nowoczesnej albo Platformy. Jeżeli nie uda się zmienić konstytucji w tej kadencji, to przynajmniej będziemy mieli materiał wyjściowy, żeby uczynić to w kolejnej.

Nowa konstytucja powinna wzmacniać rolę prezydenta?

Jestem otwarty na oba kierunki rozwiązań. Za najgorsze uważam utrzymywanie obecnego modelu: prezydenta wybieramy w wyborach powszechnych, a wiec ma on bardzo silny mandat, ale jednocześnie konstytucja przyznaje mu ograniczone kompetencje. Te kompetencje są zbyt wąskie, żeby prezydent mógł rządzić, ale dostatecznie szerokie, żeby był skazany na kolizje z rządem. Te dwa filary władzy wykonawczej powinny się równoważyć, a tymczasem one się blokują.

Czyli prezydent powinien być wybierany przez Zgromadzenie Narodowe?

Jeżeli wybieramy prezydenta w wyborach powszechnych, to powinniśmy zbudować model prezydencki. Jeżeli natomiast chcemy poszerzyć kompetencje premiera i rządu, to prezydent powinien być wybierany przez zgromadzenie narodowe. Jestem otwarty na jeden i drugi scenariusz. Ważne, żebyśmy wyszli z tego klinczu, który mamy.

Jest pan otwarty na scenariusz, w którym silnym, wzmocnionym zmianą konstytucji prezydentem,  byłby Jarosław Kaczyński?

Dlaczego nie, chociaż Jarosław Kaczyński zapowiadał, że w wyborach prezydenckich startować nie będzie. W 2020 roku naturalnym kandydatem na prezydenta będzie dla nas urzędujący prezydent.

Jarosław Kaczyński powinien zostać premierem?

W wielu krajach utrwalił się zwyczaj, że premierem zostaje szef największej partii koalicyjnej. Ale możliwe są też inne rozwiązania. W naszej koalicji umówiliśmy się, że premiera wskazuje PiS. Koledzy wskazali Beatę Szydło. 

Czy czas Beaty Szydło jako szefowej rządu powoli mija?

Ma przed sobą jeszcze trzy i pół roku kierowania rządem.

Mówi pan to bez przekonania. Mateusz Morawiecki byłby lepszym premierem?

Byłby równie dobrym premierem jak Beata Szydło. Dzisiaj temat zmiany premiera nie istnieje. Jest on wydumany na potrzeby sensacyjnych tytułów w gazetach.

Pan jest pan pomysłodawcą nazwy „Plan Morawieckiego”?

Chyba rzeczywiście ja zacząłem jako pierwszy używać tego określenia, ale zostało ono spopularyzowane dopiero, kiedy zaczął się nim posługiwać Jarosław Kaczyński.