Jawne wybory wg PiS

– W niektórych sferach życia, tak jest w przypadku wyborów, obowiązuje zasada ograniczonego zaufania – mówił prezes PiS Jarosław Kaczyński w środowym wywiadzie dla „Rz". Zapowiedział „duży ruch społeczny, który będzie pilnował ich poprawności". To jednak nie koniec pomysłów PiS gwarantujących uczciwość wyborów. Poseł Artur Górski postuluje, by stosowane w Polsce urny, wykonane ze sklejki pomalowanej z biało-czerwone barwy, zastąpić pudełkami wykonanymi z plastiku.

PO zarzuca jednak PiS próbę bezpodstawnego budowania podejrzliwej atmosfery wokół wyborów.

W latach 2014  i 2015 w Polsce odbędzie się seria czterech wyborów: europejskich, samorządowych, prezydenckich i parlamentarnych. Górski proponuje, by przezroczyste urny przetestować już za miesiąc podczas referendum w stolicy.

Politycy PiS o konieczności zastosowania takich urn w Polsce mówią nie po raz pierwszy. O „wyborczy import z Francji"  apelował już w 2011 roku europoseł PiS Ryszard Czarnecki, a rok później poseł Andrzej Jaworski proponował, by takie rozwiązanie zaczerpnąć z Ukrainy. Jednak to Artur Górski jako pierwszy podjął kroki, by pomysł zrealizować.

– Jeszcze przed wakacjami wystosowałem pismo w tej sprawie do PKW – mówi „Rz". – Podczas ostatnich wyborów na Litwie, połączonych z referendum w sprawie budowy elektrowni jądrowej, kartki wrzucano do przezroczystych urn. Jako obserwator rozmawiałem z wyborcami i nie spotkałem się z negatywnymi opiniami – tłumaczy.

Co na to PKW? Szef Krajowego Biura Wyborczego Kazimierz Czaplicki twierdzi, że zmiana wyglądu urn nie leży w jej kompetencjach. – Żaden akt prawny nie reguluje obecnie wyglądu urn. Rozporządzenie ministra infrastruktury określa jedynie wymiary urny dla niepełnosprawnych. Jeśli ustawodawca będzie chciał określić, jak mają one wyglądać, droga wolna – wyjaśnia.

Zmiany w kodeksie wyborczym można by przeprowadzić więc w parlamencie, jednak wokół tego pomysłu rośnie już tam negatywna atmosfera.

– To naruszałoby tajność wyborów. Nikomu nie można zabronić stać koło urny i próbować dostrzec, w jaki sposób krzyżyk na karcie stawiają wyborcy – alarmuje rzecznik SLD Dariusz Joński. I zwraca uwagę na koszty przedsięwzięcia. Wymiana urn we wszystkich z 26 tysięcy obwodowych komisji wyborczych kosztowałoby kilkadziesiąt milionów złotych.

Jednak jeszcze mocniej brzmią zarzuty PO. – Zgłoszenie tego pomysłu to jedynie kolejny element kreowania teorii spiskowych dotyczących wyborów – mówi poseł PO Mariusz Witczak. – Problemu braku przezroczystych urn w Polsce nigdy nie podnosiły międzynarodowe organizacje, stojące na straży uczciwości wyborów – dodaje.

Takie urny są stosowane w kilku krajach o ugruntowanej demokracji. Oprócz Francji i Litwy  są to m.in. Hiszpania i Bułgaria. Jednak o konieczności ich wprowadzenia mówi się zazwyczaj tam, gdzie poziom praw obywatelskich jest dyskusyjny. W 2010 roku takie urny fundowali komisjom wyborczym na Białorusi tamtejsi przedsiębiorcy, a w 2012 roku 60 tys. takich urn kupiła Rosja Władimira Putina.

Zdaniem Witczaka, PiS zgłasza pomysł po to, by ugruntować atmosferę podejrzliwości, którą budują ostatnie wypowiedzi prezesa PiS. W wywiadzie dla „Rz" podważał m.in. bezstronność Kazimierza Czaplickiego, który za czasów PRL pracował w Radzie Państwa. Konieczność stworzenia „ruchu pilnowania wyborów" Kaczyński sugerował też w kwietniu podczas spotkania w Żyrardowie.