Od pracowników i zleceniobiorców składki na ubezpieczenie społeczne pobierają i opłacają płatnicy. Przedsiębiorcy sami zasilają konta ZUS kwotami składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.
Podatnik może pomniejszyć podstawę opodatkowania o kwotę powyższych składek. Warunkiem jest ich potrącenie przez płatnika albo faktyczna wpłata przez podatnika, jeśli jest on sam odpowiedzialny za ich uiszczenie. Zatrudnieni na etatach nie muszą więc, przynajmniej do celów sporządzenia zeznania rocznego, śledzić, czy pracodawca rzeczywiście wpłacił składki. Odliczeniu podlega tylko kwota potrącona lub wpłacona ze środków podatnika lub mu przysługujących. Część składki obciążająca kieszeń pracodawcy nie jest natomiast rozliczana w deklaracji pracownika, tylko w kosztach uzyskania przychodu pracodawcy.
Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o PIT odliczenie nie dotyczy składek, których podstawą wymiaru jest dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz dochód, od którego zaniechano poboru podatku.
Przychód z małych zleceń opodatkowanych ryczałtem w wysokości 18 proc., tj. gdy kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł, nie jest obniżany o kwotę pobranych składek.
Dochód ten jednak opodatkowany, więc pobrane od niego składki można odjąć od podstawy opodatkowania przychodów z pozostałych źródeł, np. działalności gospodarczej lub umowy o pracę.
