Roczne rozliczenie PIT: Ulga na dzieci dla rozwiedzionych do zmiany

Konsekwencją rozwodu są niejednokrotnie spory o podatki. Rozwiedzeni rodzice nie potrafią się porozumieć co do tego, kto i w jakiej kwocie korzysta z ulgi rodzinnej, a efektem tego jest podwójne odliczenie na to samo dziecko. Według danych zebranych przez „Rz" w izbach skarbowych, jest to jeden z najczęstszych błędów przy rozliczeniu PIT. Oboje rodzice mają bowiem wspólną ulgę, którą mogą podzielić się w dowolnych częściach.

– Zwykle problem powstaje w sytuacji, gdy jedno z rodziców, najczęściej matka, odliczało przez kilka lat całą ulgę. Natomiast ojciec składa korektę swoich zeznań za pięć lat wstecz i żąda zwrotu połowy ulgi. W takiej sytuacji urząd skarbowy żąda od matki zwrotu połowy ulgi z odsetkami. W grę mogą wchodzić kwoty wynoszące nawet kilka tysięcy złotych – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski.

Jeszcze do niedawna organy podatkowe miały dla rodziców jednoznaczne zalecenie: kwota ulgi – 1112 zł rocznie na jedno dziecko – przysługuje łącznie obojgu rodzicom. Jeśli nie mogą się porozumieć, to każde powinno z niej skorzystać w częściach równych: 1112 / 2 = 556 zł.

Zmiana stanowiska

– Teraz część organów podatkowych i sądów zmienia stanowisko. Decydujące staje się nie posiadanie, ale faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej. Podatnicy otrzymują sprzeczne rozstrzygnięcia – mówi Sadowski.

Przykładowo Izba Skarbowa w Bydgoszczy wydała ostatnio dwie interpretacje, z 16 i 18 marca 2016 r., w których mimo podobnego stanu faktycznego zastosowała odmienne rozstrzygnięcie.

Jedna z nich (ITPB2/4511-1169/15/RS) była odpowiedzią na pytanie matki, która po rozwodzie sama wychowuje dwóch małoletnich synów. Ojciec, któremu ograniczono władzę rodzicielską, płaci alimenty (po 400 zł na dziecko), ale nie widuje się z nimi.

Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że kobieta może odliczyć 100 proc. ulgi. Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o PIT warunkiem odliczenia jest wykonywanie władzy rodzicielskiej. Nie wystarczy więc samo jej posiadanie.

W innej interpretacji (ITPB2/4511-1143/15/RS) IS w Bydgoszczy odpowiadała na pytanie mężczyzny, któremu sąd po rozwodzie ograniczył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką. Zapytał, czy skoro nie może porozumieć się z byłą żoną, ma prawo do 50 proc. ulgi.

Dyrektor Izby uznał, że w sytuacji gdy wnioskodawca wykonywał władzę rodzicielską, to pomimo że z matką dziecka nie ustalił kwoty odliczeń, ma prawo do 50 proc. ulgi. Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma w tym przypadku znaczenia.

Niejednolita staje się również linia orzecznicza sądów. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 23 września 2015 r. (I SA/Kr 1247/15) wydał rozstrzygnięcie niekorzystne dla matki, która w PIT za 2013 r. odliczyła całą ulgę na syna, a jednocześnie jej były odliczył w swoim zeznaniu połowę ulgi. Sąd przyznał rację fiskusowi, że w razie braku porozumienia ulga przysługuje rodzicom w częściach równych.

Fiskus zbada dowody

Inne rozstrzygnięcie zastosował natomiast WSA w Krakowie w wyroku z 29 lutego 2016 r. (I SA/Kr 1917/15). Sprawa dotyczyła kobiety, której urząd skarbowy nakazał zwrot połowy odpisu na dwie córki za 2013 r. Kobieta zaskarżyła decyzję, argumentując, że mimo iż jej byłemu mężowi przysługuje władza rodzicielska, to jej faktycznie nie wykonuje. Jego zaangażowanie w wychowanie córek ma charakter symboliczny, który sprowadza się do płacenia alimentów i sporadycznych wizyt.