Kiedy przekazanie akcji bez podatku od spadków i darowizn

Moja ciotka (siostra matki) zamierza podarować mi swoje udziały w spółce osobowej. Czy taka darowizna podlega podatkowi od spadków i darowizn i czy istnieje możliwość, by podatku uniknąć? – pyta czytelniczka.

Tak,

darowizna jest opodatkowana. Jeśli jednak ciotka podaruje udziały najpierw swojej siostrze (matce czytelniczki), a później matka podaruje je córce, to darowizna będzie korzystać ze zwolnienia z podatku. Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 7 kwietnia 2016 r. (IBPB-2-1/4515-27/16/HK) potwierdza, że zwolnione z podatku mogą być dwie darowizny dokonane w jednym akcie notarialnym.

Z pytaniem zwrócił się podatnik, którego wuj jest wspólnikiem w spółce osobowej. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. produkcja, instalacja, naprawa, konserwacja instalacji/maszyn przemysłowych. Wartość spółki wynosi obecnie ok. 4 mln zł. Wuj uczestniczy w jej zyskach i stratach w wysokości 40 proc. łącznych zysków/strat. Jego udział wynosi więc około 1,6 mln zł.

Wskutek osiągnięcia wieku emerytalnego wuj planuje zaprzestać dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym chce przekazać nieodpłatnie (w formie darowizny) swojej siostrze całość swoich praw majątkowych. Umowa darowizny zostałaby sporządzona w formie aktu notarialnego. Jednocześnie siostra wuja, która jest matką wnioskodawcy, ze względu na inne obowiązki zawodowe oraz osiągnięty wiek, planuje w tym samym dniu, w którym sama otrzyma darowiznę od brata, oraz w tym samym akcie notarialnym – w celu zminimalizowania kosztów notarialnych – przenieść w formie darowizny otrzymane od brata prawa majątkowe na wnioskodawcę.

Mężczyzna chciał się upewnić, czy przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn należy interpretować w ten sposób, że obie darowizny praw majątkowych, tj. darowizna wuja na rzecz jego siostry i następnie darowizna siostry wuja na rzecz wnioskodawcy, dokonane w tym samym dniu w jednym akcie notarialnym, są zwolnione z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Organ podatkowy uznał jego stanowisko za prawidłowe. Przypomniał, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny. Na podstawie art. 888 § 1 kodeksu cywilnego darowizna jest czynnością, której celem jest przysporzenie majątkowe (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Do grupy tej, stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

- głoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz

- gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne – udokumentują ich otrzymanie na rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Nabycie należy zgłosić na formularzu SD-Z2.