Czy płatnikiem podatku jest polski pośrednik

Jednak ustalenie, kto powinien pełnić funkcje płatnika, nie zawsze jest łatwe.

Zgodnie z art. 41 ust. 4 w związku z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które wypłacają osobom mającym miejsce zamieszkania w Polsce należności m.in. z tytułów określonych w art. 30a ust. 1 ustawy o PIT, muszą pobierać zryczałtowany podatek.

Na tle tych przepisów od lat pojawiają się wątpliwości, czy polski podmiot (np. bank) pełniący rolę przedstawiciela (agenta) jest obowiązany jako płatnik do pobierania zryczałtowanego podatku od kwot wypłacanych uczestnikom zagranicznego funduszu mającym miejsce zamieszkania w Polsce, w związku z umorzeniem ich tytułów uczestnictwa lub w związku z innymi przysługującymi im od funduszu świadczeniami. [srodtytul]Obowiązek tylko ustawowy[/srodtytul]

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów do obliczenia i pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie do urzędu skarbowego. Oznacza to, że na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki, tj. obliczenie, pobranie i wpłacenie podatku. Płatnik przekazuje organowi podatkowemu pieniądze podatnika w jego imieniu. Obowiązki płatnika mogą być – w świetle ordynacji podatkowej – nakładane wyłącznie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Także zwolnienie z obowiązków płatnika może nastąpić tylko w drodze ustawy. Płatnika podatku nie można ustanowić poprzez umowę.

Przepisy ustawy o PIT nakładają obowiązek płatniczy wyłącznie na podmioty, które są źródłem powstania wypłacanych należności. Prawidłowa identyfikacja płatnika powinna być dokonana zgodnie z założeniami konstrukcyjnymi podatku pobieranego u źródła. Dlatego też to nie udostępniający technicznie środki, lecz wypłacający wynagrodzenie – w rozumieniu strony stosunku zobowiązaniowego – który jako dłużnik jest zobowiązany do wypłaty, powinien w przypadkach przewidzianych prawem potrącić podatek. Jeśli nie jest on podmiotem krajowym, obowiązek zapłaty podatku spoczywa wyłącznie na samym podatniku.

Podmiotem zobowiązanym do wypłaty należności dla polskich rezydentów podatkowych z tytułu udziału w funduszu jest sam fundusz – jako strona stosunku zobowiązaniowego. Podmioty polskie działające na rzecz tego funduszu będą wykonywać tylko czynności techniczne związane m.in. z zapewnieniem wypłaty, w granicach otrzymanego zlecenia. Będą więc tylko pośrednikami w działaniu tego funduszu na terenie Polski, mającymi zapewnić sprawność jego funkcjonowania. Mimo że wypłaty z tytułu udziału w tym funduszu dokonywane będą przez pośredników na terenie Polski, faktycznie źródło dochodów położone będzie za granicą. Polskie podmioty będą tylko pośredniczyły między rzeczywistym źródłem przychodów (zagranicznym funduszem) a podatnikiem. W tej sytuacji, ze względu na przypisane im funkcje, nie spełniają definicji płatnika, określonej w ordynacji podatkowej i ustawie o PIT. Tym samym nie będą zobowiązane do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat dla uczestników tego funduszu.

[ramka][b]Ważne kto powinien wypłacić[/b]

Przepisy ograniczają pojęcie płatnika. Są nim jedynie podmioty wypłacające należności, o czym świadczy użyty przez ustawodawcę zwrot „od dokonywanych wypłat (świadczeń)”. Z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT nie wynika, aby funkcja płatnika mogła być powierzona jakiejkolwiek osobie jedynie pośredniczącej w wypłacie (realizacji) świadczenia. Roszczenie o wypłatę może być bowiem kierowane do funduszu zagranicznego. Podmioty krajowe jedynie reprezentują fundusz i pośredniczą w tych czynnościach. Wypłata, stawianie płatności do dyspozycji dokonywane są przez fundusz zagraniczny, a nie przez inny podmiot w Polsce. Potwierdza to też art. 256 ustawy o funduszach, który wskazuje, że to fundusz zagraniczny jest obowiązany zapewnić uczestnikom sprawne wpłacanie i wypłacanie kwot związanych z nabywaniem i umarzaniem tytułów uczestnictwa oraz dostarczać potwierdzenia zbycia lub umorzenia tytułów uczestnictwa w języku polskim, z częstotliwością obowiązującą fundusz zagraniczny zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w państwie macierzystym.[/ramka]

[ramka][b]Źródło dochodu za granicą [/b]

Siedziba funduszu zagranicznego i miejsce prowadzenia działalności jak też siedziba i miejsce innych podmiotów z nim związanych (podmiot zarządzający, depozytariusz, agent transferowy) znajdują się poza granicami Polski i tam wykonywane są wszystkie czynności związane z jego działalnością podstawową. Na terytorium Polski wykonywane są jedynie czynności techniczne zbycia i odkupienia, w których wykonaniu uczestniczą polskie podmioty. Stąd wszelkie zobowiązania jak też rozliczenia dokonywane są poza granicami Polski.

Podmiotem wypłacającym należności jest fundusz, a więc źródła dochodu znajdują się za granicą. Krajowy bank jest jedynie pośrednikiem między rzeczywistym źródłem przychodów (funduszem) a podatnikami (klientami). Nie powinien zatem zostać uznany za płatnika, a w konsekwencji nie powinien ciążyć na nim obowiązek pobrania i zapłaty podatku od środków przekazywanych beneficjentom w imieniu funduszu.[/ramka]