Kto się mną zajmie? - felieton Ireny Lasoty

Na przykładzie poradników można doskonale prześledzić zmieniające się obyczaje.

Aktualizacja: 21.02.2015 12:39 Publikacja: 20.02.2015 00:51

Irena Lasota

Irena Lasota

Foto: Fotorzepa/ Krzysztof Skłodowski

Najbardziej znane są poradniki savoir-vivre'u, ale są też one najbardziej oczywiste. Przeznaczone były najczęściej dla tworzącej się burżuazji chcącej nauczyć się manier arystokracji, których to manier arystokraci akurat się wyzbywali. Stąd w podręcznikach przesadne przywiązywanie znaczenia do rytuałów, których klasy wyższe nie musiały czytać, bo wysysały je z mlekiem matki lub wbijał im do głowy stary preceptor.  Jest to bardzo pięknie opisane w „Poszukiwaniu straconego czasu".

W naszych (PRL-owskich) czasach pojawiały się rady savoir -vivre'u (samo słowo było źle widziane jako przeżytek burżuazyjny) w postaci zakazów i nakazów: „Nie pluć w autobusie", „Buty wycierać przed wejściem do urzędu", bądź artykułów szydzących z obywateli nierozumiejących postępu. „Wanna nie służy do przechowywania karpi lub węgla", „Kobietę można, choć nie trzeba, pocałować w rękę, nie szarpiąc jej jednak przy tym i nie zostawiając śladów śliny". Zdania były podzielone, czy kobieta ma zdjąć rękawiczki czy nie, by poddać się temu miłemu procederowi.

Przełom Października '56 przyniósł postęp również w dziedzinie obyczajów. Pojawił się „demokratyczny savoir- vivre" i porady w „Przekroju", które miały na celu zbliżyć nas do norm Zachodu. Już można było jeść udko kurze rękami (pieczone, ale nie w sosie), lecz nie należało dzwonić do kogoś i zaczynać rozmowy od pytania: „Kto mówi?". Mimo różnych przejawów liberalizacji ciągle jednak dominowała zasada, że „niebieskiego nie nosi się z zielonym".  A propos zielonego, to sposób makijażu też podlegał wielu regułom i po wielu latach moja znajoma przyznała mi się, że przyłączyła się do naszego kółka samokształceniowego (nielegalnego), choć nudziło ją to serdecznie i narażała się na represje, tylko dlatego, że jako jedyna na swoim roku malowałam powieki na zielono (a nie na czarno).

„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

Czytaj za 9 zł miesięcznie!
Plus Minus
Tomasz P. Terlikowski: Adwentowe zwolnienie tempa
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Ilustrownik. Przewodnik po sztuce malarskiej": Złoto na palecie, czerń na płótnie
Plus Minus
„Indiana Jones and the Great Circle”: Indiana Jones wiecznie młody
Plus Minus
„Lekcja gry na pianinie”: Duchy zmarłych przodków
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Plus Minus
„Odwilż”: Handel ludźmi nad Odrą