Za nadgodziny nie zawsze 50-proc. dodatki

[b]– Pracownicy świadczą pracę w wydłużonym wymiarze czasu pracy. W niektórych dniach nawet po 12 godzin. W dwóch pierwszych tygodniach stycznia jeden z nich pracował tak:

[b]TYDZIEŃ PIERWSZY[/b]

- poniedziałek – 4 h planowanej pracy, 6 h faktycznej (dwie nadgodziny)

- wtorek – 11 h planowanej pracy, 13 h faktycznej (dwie nadgodziny)

- środa – 6 h planowanej pracy, 13 h faktycznej (siedem nadgodzin)

- czwartek – 7 h planowanej pracy, 9 h faktycznej (dwie nadgodziny)

- piątek – zaplanowane 12 h i tyle samo przepracowanych

- sobota – wolny szósty dzień tygodnia

- niedziela – wolna

[b]TYDZIEŃ DRUGI[/b]

- poniedziałek – zaplanowane 12 h i tyle samo pracy

- wtorek – wolny szósty dzień tygodnia, 6 h faktycznej pracy (sześć nadgodzin)

- środa – wolne za niedzielę, 10 h faktycznej pracy, w tym 4 h ostatnie w porze nocnej (dziesięć nadgodzin)

- czwartek – zaplanowane 6 h i tyle samo przepracował

- piątek – zaplanowane 12 h i tyle samo przepracował

- sobota – zaplanowane 4 h, odebrał wolne za szósty dzień tygodnia (oddane 8 h)

- niedziela – zaplanowane 6h, odebrał wolne za niedzielę (oddane 8 h)

Jak zrekompensować powstałe nadgodziny? Czy te powyżej czwartej bądź szóstej godziny pracy rozliczyć jako średniotygodniowe, czy dobowe?[/b] – pyta czytelnik .

W opisywanym przypadku zatrudniony pracuje w systemie równoważnym, który pozwala wydłużyć dobowy wymiar czasu pracy nawet do 12 godzin. Ale nie codziennie. Dłuższa praca jest możliwa tylko w niektórych dniach tygodnia i to pod warunkiem że w innych zostanie zrekompensowana czasem wolnym albo dniami wolnymi od pracy.

Tak stanowi art. 135 [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link]. Oddawanie wolnego w innych dniach tygodnia powoduje, że są one wolne albo pod kątem pracy krótsze niż osiem godzin. Tak jest właśnie w opisywanym przypadku.

Przykładowo w pierwszym tygodniu stycznia w poniedziałek, środę i czwartek praca była zaplanowana na odpowiednio cztery, sześć i siedem godzin. Taka zaniżona dniówka występuje również w drugim tygodniu stycznia w czwartek. Z kolei wtorek i środa to dni wolne od pracy.

Tak ułożony grafik czasu pracy jest prawidłowy, bo zaplanowane godziny mieszczą się w 40-godzinnej normie czasu pracy.

[srodtytul]Od kiedy i…[/srodtytul]

Czytelnik ma wątpliwości, po której godzinie praca nadliczbowa występuje. Nadgodziny dobowe powstają po ośmiu godzinach pracy, a średniotygodniowe po średnio 40 w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Praca nadliczbowa powstaje również po przekroczeniu wymiaru czasu pracy (art. 151 k.p.).

Dlatego w systemie równoważnym, który pozwala wydłużyć dniówkę do 12 godzin, nadgodziny wystąpią po godzinie:

- ósmej, gdy zaplanowano nie więcej niż osiem godzin,

- dziewiątej, gdy wymiar wydłużono do dziewięciu godzin,

- dziesiątej, gdy dniówka wynosi dziesięć godzin,

- jedenastej, gdy dniówka wynosi 11 godzin i

- dwunastej, gdy wymiar wydłużono do 12 godzin.

Takie są ogólne zasady. Sugerują one, że nadgodziny powyżej dniówki, która jest krótsza niż osiem godzin (np. zaplanowane cztery godziny w poniedziałek w pierwszym tygodniu stycznia), nie są dobowe, bo przecież nie występują po przekroczeniu ani ustawowej normy, ani przedłużonego wymiaru czasu pracy.

To z kolei oznacza, że są to godziny średniotygodniowe, za które przysługuje normalne wynagrodzenie i 100-proc. dodatek. Jednak nadgodziny średniotygodniowe wystąpią tylko do momentu wybicia ustawowej normy czasu pracy, tj. ośmiu godzin. Po jej przekroczeniu będą to już klasyczne nadgodziny dobowe.