Nowy dach zabytku na koszt właściciela

Posiadacz zabytku może zostać zobowiązany do jego częściowej odbudowy.

Publikacja: 18.09.2018 08:36

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski jo Jakub Ostałowski

Właścicielem dawnych koszar na Dolnym Śląsku wpisanych w 1986 r. na listę zabytków jest spółka z o.o. W pożarze w 2013 r., spowodowanym przez nieznanych sprawców, spłonął dach budynku. Nie przeprowadzono jednak żadnych prac, które zabezpieczyłyby obiekt przed postępującą degradacją.

Czytaj także: Właściciel nieruchomości będzie zawiadamiany o wpisie do rejestru zabytków

Wojewódzki konserwator zabytków we Wrocławiu nakazał spółce wykonanie szeroko zakrojonych robót konserwatorskich i budowlanych, w tym odbudowę dachu.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego oddalił odwołanie spółki, ponieważ stan obiektu wymagał natychmiastowego wykonania prac zabezpieczających. Jest to znaczne obciążenie finansowe, ale spółka może ubiegać się o dotację. Przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zobowiązują właścicieli i posiadaczy obiektów zabytkowych do ich utrzymania w jak najlepszym stanie.

Spółka poskarżyła się Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie. W jej ocenie ustawowe uregulowania zobowiązują właściciela czy posiadacza zabytkowego obiektu do zapobiegania zagrożeniom, ale nie do jego odbudowy. Na firmę nałożono zbyt daleko idące obowiązki, w tym rekonstrukcję historycznego zadaszenia w sytuacji, gdy uszkodzenie dachu nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącej.

WSA stwierdził, że spółka nie ma racji, i oddalił skargę. Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków wojewódzki konserwator zabytków może nakazać przeprowadzenie prac konserwatorskich lub robót budowlanych, jeżeli jest to niezbędne ze względu na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem zabytku. Odbudowa spalonego dachu jest niezbędna, ponieważ jej celem jest zahamowanie procesu degradacji zabytku.

W skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego spółka powtórzyła, że właściciel lub posiadacz zabytkowego obiektu ma obowiązek przeprowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych. Nie można natomiast uznać, że konserwator zabytków może zobowiązać właściciela takiej nieruchomości do odbudowy jej części – zwłaszcza gdy to nie on jest odpowiedzialny za jej zniszczenie.

Artykuł 49 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków w żadnej mierze nie wyklucza przeprowadzenia prac polegających na odtworzeniu części zabytkowego obiektu – stwierdził NSA. Najistotniejszy jest cel, to znaczy zabezpieczenie oraz utrzymanie zabytku i jego otoczenia w jak najlepszym stanie. Konserwator zabytków mógł zatem nakazać odbudowę dachu, ponieważ miało to zabezpieczać obiekt przed postępującą degradacją – orzekł NSA i oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt: II OSK 1948/16