Organizacja musi mieć cel publiczny

Ten cel może się łączyć z zadaniami statutowymi organizacji oraz z indywidualnym interesem jej członków – stwierdził [b]Naczelny Sąd Administracyjny w siedmioosobowym składzie (sygn. II GPS 4/09)[/b].

NSA rozpoznawał wniosek Wydziału II Izby Gospodarczej NSA o rozstrzygnięcie, czy sąd rozpatrujący wniosek organizacji społecznej o dopuszczenie do udziału w postępowaniu powinien badać tylko jej statutową działalność czy również interes społeczny.

Sprawę zapoczątkowało zażalenie Polskiej Rady Leku Roślinnego na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Sąd nie dopuścił jej do udziału w sprawie, która miała rozstrzygnąć, czy tabletki produkowane przez firmę Aflofarm są suplementem diety czy lekiem roślinnym.

– Zgodnie z art. 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=44449189CB5B9A2A18C7EEAF8195E9DA?id=262765]prawa farmaceutycznego[/link] umożliwiono funkcjonowanie na rynku do końca 2009 r. tzw. produktów z pogranicza, zarejestrowanych jako suplementy diety, ale w rzeczywistości leków – mówi Tadeusz Pawełek, prezes PRLR. – Nasza działalność zmierza do tego, by istniały jasne zasady i procedury pozwalające kwalifikować wprowadzane produkty jako suplement diety, a więc żywność, bądź jako leki. Stowarzyszenie działa więc w interesie pacjentów oraz dla ochrony uczciwej konkurencji na rynku leków roślinnych.

WSA uznał jednak, że aby organizacja społeczna została dopuszczona do postępowania sądowego, sprawa musi dotyczyć zakresu jej statutowej działalności, a za jej udziałem musi przemawiać interes społeczny.

Stowarzyszenie nie spełnia drugiego warunku. Prezesem jest właściciel firmy farmaceutycznej Labofarm, która konkuruje z Aflofarmem. Nie można mówić o interesie społecznym, gdy członkowie organizacji sami prowadzą działalność gospodarczą i są zainteresowani utrudnianiem działalności konkurentom.

Podczas rozprawy w NSA pełnomocniczka firmy Aflofarm zwróciła uwagę na ogólniejsze niebezpieczeństwa.

[b]Gdyby – badając tylko cele statutowe – szeroko otworzyć drogę do udziału w postępowaniu stowarzyszeniom, które realizują wyłącznie interesy swoich członków, wystarczyłoby zebrać 15 osób i założyć stowarzyszenie w celu realizowania prywatnych, a często finansowych i gospodarczych interesów. Sąd powinien więc oceniać nie tylko cele statutowe, lecz również to, czy za udziałem organizacji w postępowaniu przemawia interes społeczny. [/b]

Istota sprawy dotyczy relacji między art. 33 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6383168729975AE4B57F2B487D5AF5B8?id=166935]prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi[/link] a art. 31 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AAB46A58D677B289312D12811239DFDF?id=133093]kodeksu postępowania administracyjnego[/link] – stwierdził NSA.

Ten pierwszy przepis zobowiązuje sądy do oceny celów statutowych organizacji. Drugi wymaga wykazania interesu społecznego, ale nie ma formalnych podstaw do jego stosowania przez sądy administracyjne.

– Nie może to jednak stanowić przyzwolenia na brak innych warunków niż cele statutowe – powiedział sędzia Janusz Drachal. – Sprawa musi więc należeć do zakresu statutowej działalności, ale rozpatrywanej na płaszczyźnie interesu publicznego.