Przyrzeczenie prawa własności pod ochroną

Wniosek o przekształcenie użytkowania wieczystego we własność złożony na mocy poprzedniej ustawy powinien być rozpatrywany na podstawie jej przepisów – stwierdził [b]Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. I OSK 386/09)[/b].

W trybie ustawy z 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności mogli się uwłaszczyć użytkownicy wieczyści nieruchomości handlowo-usługowych, np. pawilonów ze sklepami, warsztatów itp. Obecna [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DB064A346D9B34B6F7F7F05399A33E05?id=179106]ustawa z 2005 r[/link]. ogranicza to do użytkowników wieczystych nieruchomości zabudowanych lub przeznaczonych na cele mieszkaniowe i garaży, rolnych oraz gruntów warszawskich i otrzymanych w zamian za wywłaszczone. Art. 8 nakazuje zaś, żeby do spraw wszczętych na podstawie ustawy z 1997 r. i niezakończonych decyzją ostateczną stosować obecne przepisy.

[srodtytul]Wielu zostało na lodzie[/srodtytul]

Wyrok NSA stwierdzający, że mimo istnienia art. 8 obecna ustawa nie wygasiła uprawnień nabytych na mocy poprzednich przepisów, może więc dotyczyć wielu osób ubiegających się o przekształcenie. Wskutek znacznych w niektórych miastach, szczególnie w Warszawie, opóźnień w rozpatrywaniu takich spraw dopiero teraz załatwiane bywają wnioski złożone np. w 2000 r. na podstawie ustawy z 1997 r.

Wniosek o przekształcenie gruntu w Warszawie z budynkiem warsztatowo-biurowym złożył w 2002 r. Marek S. Wskutek przewlekłego postępowania dopiero w 2008 r. otrzymał decyzję odmowną. Wtedy obowiązywała już nowa ustawa, w której nie ma szansy na przekształcenie. Szerokie poprzednio potraktowanie możliwości przekształcenia spowodowało bowiem skargę trzech gmin do Trybunału Konstytucyjnego i w konsekwencji uchwalenie ustawy z 2005 r. Marek S. zdecydował się na drogę sądową.

– Kluczowe jest stwierdzenie, czy art. 8 jest zgodny z konstytucją. W naszej ocenie – nie, ze względu na brak przepisów przejściowych. Wątpliwości co do zgodności art. 8 z konstytucją sygnalizuje m.in. rzecznik praw obywatelskich – mówił podczas rozprawy w NSA radca prawny Jarosław Kulawik reprezentujący skarżącego.

Było to już na etapie skargi kasacyjnej od niekorzystnego dla Marka S. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. WSA potwierdził stanowisko kolegium, że przepis jest jasny i świadczy o woli ustawodawcy ograniczenia kręgu osób mogących korzystać z uprawnień do przekształcenia.

– Istotnie – mówi radca prawny Tomasz Podlejski, wiceprezes Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie – stolica czy miejscowości na zachodzie Polski, gdzie jest dużo gruntów w użytkowaniu wieczystym, mogłyby wiele stracić z tytułu opłat za użytkowanie.

[srodtytul]Prawo do przekształcenia[/srodtytul]

Uchylając wyrok sądu I instancji, NSA wytknął, że WSA nie zbadał, czy art. 8 spełnia normy konstytucyjne. Powinien to uczynić przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

– Jeżeli wniosek Marka S. został wniesiony w terminie i spełniał przesłanki z poprzedniej ustawy, powinien być, mimo literalnego brzmienia art. 8, rozpoznany w trybie ustawy z 1997 r., gdyż wtedy organ miał obowiązek dokonania przekształcenia. Możemy więc mówić o ekspektatywie (potencjalnym uprawnieniu) nabycia prawa własności, która musi być chroniona tak jak prawa słusznie nabyte – powiedziała sędzia Maria Wiśniewska, powołując się m.in. na tezę [b]wyroku NSA o sygn. I OSK 1341/07[/b]. – WSA powinien też zbadać, czy art. 8 spełnia normy konstytucyjne.