Skupujący bankowe wierzytelności jest usługobiorcą

[b]Tak orzekł WSA w Warszawie 18 września 2009 r. (III SA/Wa 266/09).[/b]

Bank zawiera umowy ramowe przelewu wierzytelności wynikających z kontraktów handlowych. Następnie wierzytelności mają być sprzedawane osobom trzecim, na podstawie umów pośrednictwa finansowego. Celem sprzedaży nie jest jednak uwolnienie banku od trudności związanych ze ściąganiem wierzytelności z majątków dłużników, a jedynie wykonywanie określonych czynności bankowych.

W związku z tym bank wystąpił o wydanie interpretacji [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]przepisów o VAT[/link]. Wnioskował o potwierdzenie, że z tytułu opisanej transakcji będzie usługodawcą, a świadczona przez niego usługa będzie zwolniona z VAT. Organ podatkowy podzielił stanowisko banku jedynie częściowo. Uznał, że sprzedaż wierzytelności rzeczywiście nie będzie rodziła obowiązku podatkowego w VAT po stronie banku, jednak to nabywca wierzytelności będzie w tym wypadku świadczył usługi.

Bank zaskarżył to rozstrzygnięcie do WSA. Sąd uchylił zaskarżoną interpretację, stwierdzając, że nabywca wierzytelności banku jest w tej sytuacji usługobiorcą, ponieważ celem transakcji sprzedaży jest jedynie wykonywanie pewnych czynności bankowych. Nabywcę wierzytelności banku można by uznać za usługodawcę, gdyby ściągał on na rzecz banku zakupione wierzytelności, co nie jest jednak celem zawieranych umów sprzedaży.

[i]Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka]

[b]Komentuje Mateusz Majewski menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

O ile obrót wierzytelnościami to działalność, w której konstrukcja transakcji nie jest złożona z ekonomicznego punktu widzenia, o tyle sprawy podatkowe wydają się bardziej skomplikowane. Zasady opodatkowania obrotu wierzytelnościami nie zostały wprost wskazane w ustawach podatkowych, co prowadziło do rozbieżności w stanowiskach organów podatkowych.

Często taka działalność była mylona z usługami faktoringu lub ściągania długów.Wątpliwości dotyczyły przede wszystkim opodatkowania VAT sprzedaży wierzytelności.

Niektóre organy podatkowe stwierdzały, że w takiej sytuacji nie dochodzi do świadczenia usług i w konsekwencji zbycie wierzytelności własnej nie podlega VAT. Konsekwentnie konieczne było opodatkowanie transakcji podatkiem od czynności cywilnoprawnych, który w zasadzie nie powinien dotyczyć transakcji wykonywanych w sposób częstotliwy w ramach działalności gospodarczej. Podatnicy kwestionowali niekorzystne stanowisko i w rezultacie ukształtował się pogląd, że transakcja zbycia wierzytelności podlega VAT, a usługodawcą jest nabywca wierzytelności.

Nie oznaczało to końca wątpliwości w tym zakresie. Niektóre organy podatkowe wskazywały bowiem, że obrót wierzytelnościami to usługa zbliżona charakterem do faktoringu lub ściągania długów i powinna być opodatkowana stawką podstawową 22 proc.