ETS rozstrzygnie spór o VAT od zakupów przed rejestracją

Sprawa ta ciągle budzi jednak wątpliwości. Dlatego jeden ze składów Naczelnego Sądu Administracyjnego zdecydował się na skierowanie pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości [b](postanowienie z 31 marca 2010 r., I FSK 408/09)[/b].

[srodtytul]Prawo do odliczenia[/srodtytul]

Z art. 88 ust. 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] wynika, że tylko zarejestrowani podatnicy VAT mogą skorzystać z odliczenia (z pewnymi wyjątkami).

Czy ten formalny wymóg musi być spełniony już w momencie zakupów?

Tak wynikało z decyzji urzędu skarbowego, który skontrolował spółkę jawną. Odliczyła ona VAT z faktury dokumentującej nabycie nieruchomości. Ale do transakcji doszło jeszcze przed zarejestrowaniem spółki (faktura została wystawiona na wspólników, którzy potem wnieśli aportem nieruchomość do spółki).

Spółka nie zgadzała się z tym rozstrzygnięciem, ale [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (wyrok z 23 października 2008 r., I SA/Po 1060/08)[/b] przyznał rację fiskusowi. Podkreślił, że inny podmiot nabył nieruchomość, a inny chciał odzyskać VAT. Jego zdaniem jest to niemożliwe.

Spółka złożyła kasację, a [b]NSA skierował do ETS następujące pytania:[/b]

1. Czy podmiot w osobach przyszłych wspólników, który dokonuje wydatków inwestycyjnych przed formalną rejestracją spółki jako podmiotu prawa handlowego oraz rejestracją dla potrzeb podatku od wartości dodanej, ma prawo po zarejestrowaniu spółki jako podmiotu prawa handlowego oraz zarejestrowaniu dla potrzeb podatku od wartości dodanej skorzystać w związku z art. 9 oraz art. 168 i 169 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE z 2006 r. L 347/1 ze zm.) z prawa do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z dokonanymi wydatkami inwestycyjnymi, które służą działalności opodatkowanej prowadzonej w ramach spółki?

2. Czy faktura dokumentująca poniesione wydatki inwestycyjne wystawiona na wspólników, a nie spółkę, stoi na przeszkodzie realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z dokonanymi wydatkami inwestycyjnymi, o którym mowa w pytaniu pierwszym?

[srodtytul]Wykaż w deklaracji[/srodtytul]

Jak wcześniej tego typu sprawy były rozstrzygane w polskim orzecznictwie? Przykładowo w [b]wyroku z 21 listopada 2008 r. (I FSK 1600/07) NSA[/b] podkreślił, że jeśli zakupy są związane z działalnością, mamy prawo do odliczenia.

Natomiast warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania z tego prawa. Jak czytamy w wyroku: „Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje zasadniczo w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć – najpóźniej przed skorzystaniem z prawa – wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, która umożliwia identyfikowanie go jako podatnika”.

[srodtytul]Status podatnika[/srodtytul]

Podobnie było w sprawie rozstrzygniętej przez [b]NSA w wyroku z 21 grudnia 2006 r. (I FSK 378/06).[/b] Fiskus argumentował, że nie można odliczyć VAT od zakupów w listopadzie, skoro podatnik zarejestrował się dopiero w grudniu. Sąd podkreślił jednak, że status podatnika na gruncie ustawy o VAT jest kategorią obiektywną i jest niezależny od rejestracji. Art. 86 ust. 1, który mówi o prawie do odliczenia, nie wprowadza warunku rejestracji.

Z kolei art. 88 ust. 4 nie rozstrzyga, czy zarejestrowanym podatnikiem VAT trzeba być w okresie nabycia prawa do odliczenia (tj. otrzymania faktury), czy też wystarczy uzyskanie tego statusu w momencie jego realizacji (składania deklaracji).

Wobec tego należy się odwołać do prawa wspólnotowego. A to mówi wyraźnie – [b]nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia poza przypadkami wynikającymi z dyrektywy.[/b] Tymczasem żaden z jej przepisów nie uzależnia tego prawa od wymogu formalnego, jakim jest rejestracja.

[ramka][b]Pozytywne interpretacje[/b]

[b]Korzystne dla podatników orzecznictwo wpłynęło na zmianę poglądów fiskusa.[/b] Spójrzmy na [b]interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 9 marca 2010 r. (IPPP1/443-21/10-4/ISz)[/b]. Wnioskodawca rozpoczął działalność gospodarczą pod koniec czerwca, czynnym podatnikiem VAT stał się 1 lipca.

Wcześniej rozpoczął budowę domu weselnego. Wydatki dokumentował fakturami wystawionymi na jego imię i nazwisko. Zapytał, czy może odliczyć podatek naliczony wynikający z tych faktur. Jego zdaniem jest to możliwe, gdyż wszystkie zakupy służą wykonywaniu opodatkowanej działalności.

Jak podkreśliła izba skarbowa, z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT nie wynika, aby do nabycia uprawnienia do odliczenia VAT konieczne było posiadanie statusu czynnego podatnika w momencie otrzymania faktury zakupu.

Status ten trzeba posiadać w momencie realizacji tego uprawnienia (kiedy składa się deklarację). Dalej w odpowiedzi czytamy: „ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile występują przesłanki, iż zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej lub przyszłej działalności opodatkowanej”.