Zaskarżenie prawomocnego wyroku dopuszczalne wyjątkowo

Skargę na niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia uzasadnia tylko jawna sprzeczność wyroku z prawem

Aktualizacja: 10.12.2010 03:50 Publikacja: 10.12.2010 02:00

Zaskarżenie prawomocnego wyroku dopuszczalne wyjątkowo

Foto: www.sxc.hu

Potwierdził to Sąd Najwyższy w [b]wyroku z 2 grudnia 2010 r. (I CNP 4/10)[/b], oddalającym taką skargę wniesioną przez Warszawską Fundację Filmową przeciwko Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS sygnatura.

Skarga na niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia to środek wyjątkowy. Pozwała ona stronie, która uważa, że błędny wyrok wyrządził jej szkodę, zwrócić się do Sądu Najwyższego o potwierdzenie tej niezgodności. Wyrok SN uwzględniający to żądanie nie prowadzi do uchylenia czy unieważnienia wyroku, ale otwiera drogę do uzyskania odszkodowania od Skarbu Państwa. Skargę można wnieść tylko wówczas, gdy zmiana lub uchylenie wyroku II instancji w drodze innych środków prawnych jest niemożliwe. W praktyce chodzi o sprawy, w których nie przysługuje skarga kasacyjna i nie ma podstaw do wznowienia postępowania.

Tak było w sprawie, której dotyczy wskazany wyrok SN. Ze względu na wartość przedmiotu sporu: należność w kwocie 20,6 tys. zł, skarga kasacyjna od wyroku sądu II instancji nie przysługiwała (por. art. 398[sup]2[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link]).

Chodzi o tantiemy dla współtwórców ok. 100 filmów, autorów tzw. dzieł wkładowych – utworów muzycznych, słowno-muzycznych, słownych. Były to filmy w 90 proc. zagraniczne wyświetlane na Warszawskim Festiwalu Filmowym w 2004 i 2005 r. Jego organizatorem jest Warszawska Fundacja Filmowa. Tantiemy to dodatkowe wynagrodzenie współtwórców, proporcjonalne do wpływów z wyświetlania filmu, przyznane bezpośrednio w prawie autorskim, niezależne od ustalonego w umowie z producentem filmu. W art. 70 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5ADFE71D9C8BC605F81B2E2F94AB3659?id=181883]prawa autorskiego[/link] zapisano, że wynagrodzenie dla współtwórców wypłaca się za pośrednictwem właściwej organizacji zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

ZAiKS, jako taka organizacja i uznając się za uprawnioną do reprezentowania interesów zagranicznych współtwórców filmów wyświetlanych na festiwalu, zażądał od fundacji zapłaty należnych im tantiem. Fundacja nie kwestionowała, że tantiemy współtwórcom się należą. Odmówiła zapłaty, twierdząc, że ZAiKS nie ma uprawnienia do ich reprezentowania, bo nie wykazał, by byli oni jego członkami.

ZAiKS pozwał fundację do sądu i wygrał w I i II instancji. Wskutek skargi fundacji na niezgodność z prawem prawomocnego orzeczenia sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.

Fundacja zarzucała m.in. naruszenie art. 228 k.p.c. Sąd II instancji miał się tego dopuścić wskutek błędnego uznania za fakt powszechnie znany, że ZAiKS ma umowy o reprezentowaniu tworów z wszystkimi organizacjami zbiorowego zarządzania na świecie. Sąd oddalił wniosek dowodowy fundacji o złożenie wszystkich umów o wzajemnej reprezentacji zawartych przez ZAiKS. Fundacja odwoływała się m.in. do art. 107 prawa autorskiego, wedle którego, jeśli na danym polu eksploatacji działa więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, właściwa jest ta, do której należy twórca, a w innych wypadkach wskazana przez Komisję Prawa Autorskiego.

Na polu eksploatacji, o które chodzi w tej sprawie, działa druga taka organizacja. Jest nią Stowarzyszenie Filmowców Polskich, które jednak oświadczyło, że nie reprezentuje współtwórców filmów prezentowanych na festiwalu i nie zamierza domagać się dla nich tantiem.

Sąd Najwyższy skargę fundacji oddalił. Sędzia Wojciech Katner zaznaczył, że art. 424[sup]1[/sup] k.p.c. określający przesłanki tej skargi interpretuje się w orzecznictwie wąsko. Sprawa dotyczy przepisów, które są różnie interpretowane, także w orzeczeniach SN – stwierdził sędzia. W art. 107 prawa autorskiego chodzi raczej o organizację faktycznie działającą na danym polu. Jeśli ta druga nie działa i nie będzie pobierać tantiem, to jaki jest cel tej skargi? – pytał sędzia. Chyba że strona pozwana nie zgadza się z prawem i uważa, że w ogóle płacić ich nie należy.

Gdy nie ma jawnej sprzeczności wyroku z prawem, nie można go zakwestionować tą skargą. Takiej sprzeczności pozwana nie wykazała – stwierdził sędzia.