Decyzja ZUS musi dotyczyć całego zarządu spółki

Inaczej taka decyzja może zostać podważona przez nich przed sądem.

Na takiej interpretacji przepisów dokonanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z 3 marca 2011 r. (sygn. II UK 307/10) skorzystała dwójka prezesów opolskiej spółki, która upadła jeszcze w 2002 r. Dzięki temu, że ZUS wydał oddzielne dla każdego z nich decyzje o wysokości zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, jakie powinni pokryć z własnej kieszeni, zaoszczędzą po kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Zaległości powstały jeszcze w 2001 r., gdy spółka prawie przez rok nie płaciła składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń. W połowie stycznia 2002 r. dwójka członków zarządu, prywatnie małżeństwo, zrezygnowała ze swoich funkcji we władzach spółki i sprzedała udziały. ZUS obciążył ich odpowiedzialnością za niezapłacone składki, gdyż zaległości powstały, gdy zarządzali tą spółką, i to na nich spoczywał obowiązek terminowego regulowania należności.

Małżeństwo odwołało się od decyzji ZUS i przed sądem starało się udowodnić, że ZUS nie przeprowadził postępowania egzekucyjnego z majątku spółki. Nie udało się bowiem skutecznie dostarczyć spółce tytułu egzekucyjnego (w tamtym czasie nie było w kodeksie postępowania administracyjnego domniemania doręczenia po podwójnym awizowaniu przesyłki).

– Skoro ZUS nie dostarczył dokumentu, nie można było wszcząć postępowania egzekucyjnego. Dopiero w razie bezskuteczności takiego postępowania ZUS ma prawo obciążyć członków zarządu spółki odpowiedzialnością za zaległe składki – tłumaczył podczas rozprawy przed SN pełnomocnik byłych prezesów.

– Spółka została zarejestrowana w jednej z wsi pod Rzeszowem – ripostował pełnomocnik ZUS. – Okazało się, że adresy jej siedziby podane m.in. w KRS były nieaktualne. Nie było możliwości wszczęcia postępowania.

Kolejnym argumentem za uchyleniem decyzji było to, że ZUS wystawił oddzielne decyzje dla każdego z członków zarządu. Pełnomocnik ZUS tłumaczył przed SN, że poszczególni członkowie zarządu pełnili swoje funkcje w różnych okresach, więc ich odpowiedzialność za zaległe składki także była różna. Stąd potrzeba wydania indywidualnych decyzji.

Wszyscy członkowie zarządu spółki ponoszą solidarną odpowiedzialność za jej długi, wszyscy powinni więc być wymienieni w decyzji ZUS. Inaczej nie wiadomo, czy pełną odpowiedzialność ponosi tylko jeden z prezesów, a jeśli nie, to od kogo i w jakim stopniu mógłby dochodzić zwrotu części opłaconych składek – argumentował pełnomocnik byłych prezesów. Ten argument okazał się kluczowy dla rozstrzygnięcia SN z 3 marca 2011 r.

– W tej sprawie doszło do naruszenia art. 116 ordynacji podatkowej i art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które określają zasady odpowiedzialności członków zarządu za zaległe składki – stwierdził w uzasadnieniu wyroku Krzysztof Staryk, sędzia sądu apelacyjnego delegowany do orzekania w SN. – Gdy odpowiada za nie kilku członków zarządu, ZUS powinien wydać jedną decyzję określającą odpowiedzialność poszczególnych osób.

Po orzeczeniu SN sąd okręgowy, który ponownie zajmie się tą sprawą, będzie musiał uwzględnić odwołanie prezesów i uchylić decyzję ZUS. Minął jednak pięcioletni okres przedawnienia orzekania przeciwko członkom zarządu, a i ZUS nie będzie mógł wydać decyzji w tej sprawie. Prezesi zachowają kilkadziesiąt tysięcy złotych, jakie mieli zapłacić tytułem zaległości.

Opinia: