Jaka akcyza od olejów smarowych

W rezultacie nie mają do nich zastosowania regulacje o ich kontroli i obrocie.

Tak orzekł NSA 22 marca 2011 (I GSK 132/10).

Rozpoznał skargę na wyrok WSA, który przychylił się do stanowiska podatnika, że oleje smarowe niewykorzystywane do celów opałowych lub napędowych oznaczone kodami CN 2710 19 71 – 2710 19 99 nie są opodatkowane zharmonizowanym podatkiem akcyzowym i nie mają do nich zastosowania przepisy dotyczące kontroli i obrotu.

Podatnik powoływał się na wyłączenie przedmiotowe z art. 2 ust. 4 dyrektywy energetycznej, podnosząc niedostosowanie polskich przepisów, w szczególności poz. 4 załącznika nr 2 do ustawy o akcyzie, do prawa unijnego. W związku z tym, zgodnie z zasadą bezpośredniej skuteczności, powołał się wprost na przepisy dyrektywy.

Organ uznał te oleje za wyroby zharmonizowane. Argumentował, że dyrektywa energetyczna przewiduje objęcie olejów smarowych wykorzystywanych do celów innych niż napędowe lub opałowe obowiązkami przewidzianymi w dyrektywie horyzontalnej (niezależnie od postanowień art. 20 ust. 1 dyrektywy energetycznej).

Brzmienie art. 2 ust. 4 dyrektywy energetycznej oznacza tylko, że w odniesieniu do olejów smarowych nie mają zastosowania zawarte w niej minimalne poziomy opodatkowania. Organ powołał się też na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (C-185/00), z którego wynika, że państwa członkowskie stosując zwolnienia z akcyzy, zobowiązane są do wprowadzenia regulacji uniemożliwiających podatnikom nabywającym wyroby, o które toczył się spór, nadużycie przyznanego zwolnienia.

NSA orzekł, że w świetle orzeczeń ETS C145/06 i 146/06 oleje smarowe nie są wyrobami akcyzowymi zharmonizowanymi, a opodatkowanie ich na mocy art. 3 ust. 3 dyrektywy horyzontalnej jest możliwe, pod warunkiem że nie jest to ujednolicony podatek akcyzowy.

Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Łukasz Janiga, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Krakowie):

Wyrok NSA jest kolejnym rozstrzygnięciem w sprawie, która jako jedna z pierwszych dotyczyła zgodności polskich regulacji akcyzowych w zakresie olejów smarowych z przepisami unijnymi.

W sprawie tej zapadł wcześniej wyrok NSA z 29 maja 2009 (I FSK 2057/08), w którym uchylając korzystny dla podatnika wyrok WSA w Szczecinie stwierdzono, że sąd I instancji nie uzasadnił w sposób dostateczny, na czym miałaby polegać niezgodność przepisów polskich z regulacjami dyrektyw.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy WSA w Szczecinie jeszcze raz przychylił się do poglądu podatnika i uzupełnił uzasadnienie swojego stanowiska zgodnie ze wskazaniem NSA. Rozpatrując kolejną skargę kasacyjną złożoną przez organy podatkowe, NSA wydał rozstrzygnięcie korzystne dla podatnika.

Mając na uwadze wyrok z 13 października 2010 (I GSK 1171/09), oznacza to, że jest to znowu korzystne dla podatników rozstrzygnięcie NSA w sprawie akcyzy od olejów smarowych.

Wyrok ten powinien mieć wpływ na dalsze rozstrzygnięcia sądów administracyjnych i ujednolicenie ich orzecznictwa w tej sprawie. Istotne wydaje się stwierdzenie przez NSA, że opodatkowanie olejów smarowych jest możliwe, pod warunkiem że nie jest to ujednolicony podatek akcyzowy.

Takie stwierdzenie może wskazywać, że w ocenie NSA krajowe regulacje dotyczące opodatkowania akcyzą olejów smarowych nie realizują wymogu wyrażonego w art. 3 ust. 3 dyrektywy horyzontalnej. Powodują bowiem zwiększenie formalności związanych z przekraczaniem granicy w handlu między państwami członkowskimi.

Na podstawie komentowanego wyroku NSA można postawić tezę, że dopóki oleje smarowe są traktowane w regulacjach krajowych tak samo jak wyroby objęte zharmonizowanym podatkiem akcyzowym, dopóty prowadzi to do nałożenia nadmiernych formalności związanych z przekraczaniem granicy w handlu między państwami UE.

Nawet jeżeli istnieje możliwość skorzystania ze zwolnień lub innych mechanizmów prowadzących do braku opodatkowania tych wyrobów, to konieczne do spełnienia rygorystyczne wymogi formalne przewidziane w krajowych regulacjach mogą być uznane za niezgodne z art. 3 ust. 3 dyrektywy horyzontalnej.

Tym samym można przyjąć, że oleje smarowe, z uwagi na ich przeznaczenie, nie mogą być objęte akcyzą w ramach zharmonizowanego systemu określonego w przepisach unijnych.

Należy zauważyć, że NSA zajmował również stanowisko przeciwne, np. w wyroku z 16 grudnia 2010 (I GSK 40/10) stwierdzając: „prawodawca krajowy mógł opodatkować czynności mające za przedmiot oleje smarowe, w sytuacji gdy są one przeznaczone, oferowane do sprzedaży lub wykorzystywane do innych celów niż jako paliwo silnikowe lub grzewcze”.

Wyroki negatywne dla podatników są też wydawane przez część wojewódzkich sądów administracyjnych. Wydaje się zatem, że sprawa ta powinna zostać ostatecznie rozstrzygnięta w uchwale NSA.

Czytaj też: