Postanowieniem z 30 grudnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie XV C 458/18 zadał pięć pytań do Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczących prawnej oceny umów kredytowych indeksowanych do waluty obcej, zawieranych przez GE Money Bank SA (obecnie Bank BPH SA). Trudno oprzeć się wrażeniu, że odpowiedzi TSUE już udzielił.
Pytanie pierwsze dotyczy skuteczności aneksów do umowy, które eliminują nieuczciwe postanowienia umowne. Chodzi o ustalenie, czy konsument może wyrazić wolę rezygnacji z sankcji przewidzianej w prawie Unii, czyli zrezygnować z przysługującej mu ochrony. TSUE w wyroku C-471/12 Banif, teza 1, jasno wskazał, że konsument może tylko w jednym wypadku zrezygnować z przysługujących mu praw – po należytym pouczeniu przez sąd, który chce z urzędu zastosować przewidzianą sankcję. Sytuacja, w której konsument zawiera z przedsiębiorcą pozasądowe porozumienie zmieniające, nie jest objęta opisanym tu wyjątkiem. Przedsiębiorca ma dużo możliwości nacisku na konsumenta, by dopuścić formalistycznie rozumianą autonomię woli stron, będącą w istocie dyktatem silniejszego, który pozbawia tej autonomii stronę słabszą. Z takiego samego założenia wyszedł SN w uchwale siedmiu sędziów III CZP 29/17.
