W pierwszej kolejności należy wskazać, że pojawiające się interpretacje przepisów prawa w tym zakresie na portalu www.mojeppk.pl muszą czasami budzić nieukrywane zdziwienie. Otóż we wpisie z dnia 20 stycznia 2021 roku znajdujemy na tej stronie stwierdzenie wprost, że poseł lub senator zatrudniający pracowników w ramach swojej działalności poselskiej lub senatorskiej, jest zobowiązany utworzyć PPK. Jest to stwierdzenie niestety pomijające przepisy prawa oraz stanowisko doktryny.
Stanowisko prezentowane przez portal www.mojeppk.pl
Otóż na stronie portalu PPK znajdujemy stwierdzenie, którego nie sposób zanegować, że czy to poseł, czy senator, jeśli w ramach wykonywania swojej działalności poselskiej lub senatorskiej zatrudnia pracowników, to jest pracodawcą dla zatrudnionych przez niego do tej działalności pracowników. Nie sposób jednak zgodzić się z kolejnym sformułowaniem, jakie znalazło się w tym zakresie na przedmiotowej stronie. Znajdujemy tam, że „jeżeli poseł lub senator zatrudnia pracowników w ramach swojej działalności poselskiej lub senatorskiej, to jest zobowiązany utworzyć PPK". Stwierdzenie takie nie pozostaje w zgodności ze stanem prawnym. Niestety, wygląda na to, że autorzy przedmiotowego stwierdzenia doszli do swojego stanowiska pomijając część obowiązujących przepisów tak samej ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (art. 13 ust. 1 pkt. 2), jak też innych aktów prawnych, w tym ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (art. 34).
Wyłączenie stosowania przepisów ustawy o PPK
W tym miejscu należy wskazać, że przepis art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych stanowi jednoznacznie, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do podmiotu zatrudniającego będącego osobą fizyczną, który zatrudnia, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tego podmiotu osobę fizyczną. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie „nie stosuje się" oznacza, że brak jest podstaw prawnych do stosowania przepisów danej ustawy i nie ma możliwości np. zawarcia umowy, która jest umową uregulowaną w danej ustawie – jak przykładowo umowy o zarządzanie PPK. Dlatego też dla stwierdzenia, czy powyższy przepis znajduje zastosowanie do posłów czy senatorów niezbędnym jest określenie, czy poseł lub senator wykonując swój mandat prowadzi działalność gospodarczą i w ramach tej działalności zatrudnia pracowników. Dopiero bowiem pozytywna odpowiedź na tak sformułowane pytania będzie implikowała stwierdzenie, czy to o możliwości, czy to o braku możliwości, czy też być może o obowiązku utworzenia pracowniczego planu kapitałowego przez posła czy senatora.
Czy poseł lub senator prowadzą działalność gospodarczą
Odpowiedź na powyższą wątpliwość pytania znaleźć można w treści ustawy o wykonywaniu mandatu posła lub senatorów, a dokładnie w art. 34 ust. 1 tego aktu. Zgodnie z tym przepisem posłowie i senatorowie nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia państwowego lub komunalnego, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Czyli innymi słowy są oni objęci bezwzględnym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej. Oczywiście powyższe oznacza, że poseł czy senator mogą być pracodawcami, ale tylko dla osób w zakresie nie stanowiącym działalności gospodarczej, bo takiej działalności poseł czy senator prowadzić nie może.
Definicja prowadzenia działalności gospodarczej
W obowiązujących w Polsce przepisach znajdujemy kilka definicji prowadzenia działalności gospodarczej. Przykładowo w prawie Unii Europejskiej działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Natomiast na gruncie krajowym definicję taką znajdujemy w takich przepisach, jak prawo przedsiębiorców czy ustaw podatkowych (PIT, VAT), czy wreszcie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Bez względu na to, którą z definicji przyjmiemy, nie ulega wątpliwości, że nie obejmuje ona działalności prowadzonej przez posła lub senatora w postaci biura poselskiego czy senatorskiego.
Trzy dostępy do treści rp.pl w ramach jednej prenumeraty
Brak możliwości oferowania PPK przez posła lub senatora
Zestawienie wszystkich omówionych przepisów prowadzi więc do wniosku, że w sytuacji, gdy poseł czy senator nie może prowadzić działalności gospodarczej, a działalność biura poselskiego lub senatorskiego nie jest działalnością gospodarczą, to przepis ustawy o PPK stanowiący o braku jej stosowania jedynego możliwego zatrudnienia przez posła lub senatora pracownika – to jest nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powoduje, że poseł lub senator mieszczą się w zakresie stosowania dyspozycji art. 13 ust. 1 pkt. 2 ustawy o PPK. Oznacza to, że poseł lub senator nie mają żadnych podstaw do tworzenia PPK dla swoich pracowników. Posłowie i senatorowie nie mogą zatem, w świetle prawidłowo ustalonego stanu prawnego, oferować swoim pracownikom uczestnictwa w PPK. Takie prawo uchwalili. Być może nie wszystkim jest to w smak, ale przepisy ustawy o PPK wyłączają pracowników biur poselskich i senatorskich z możliwości uczestniczenia w PPK. Jeśli intencja była inna, to trzeba znowelizować przepisy.
dr Marcin Wojewódka, radca prawy w Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.
