Aktualizacja: 26.07.2016 10:52 Publikacja: 26.07.2016 09:59
Foto: 123RF
W ostatnim czasie w „Rzeczy o Prawie" ukazały się artykuły krytyczne wobec dużej reformy procesu cywilnego: Bartłomieja Glapińskiego ( 11 maja 2016 r.)
„Nie warto robić z sądu drukarni"
, oraz Anety Łazarskiej (25 maja 2016 r.)
„Podwójny protokół w postępowaniu cywilnym"
). Reformę wprowadza uchwalona przez poprzedni Sejm ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2015 r. poz. 13
11
ze zm.), która ma wejść w życie 8 września 2016 r. Ta duża wrześniowa nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) sporo zmienia także w egzekucji. W niniejszym artykule przedstawiona zostanie ocena przełożenia wrześniowych zmian w egzekucji z ruchomości na grunt uproszczonej egzekucji z nieruchomości. Jest jeszcze bowiem trochę czasu na to, aby uzupełnić zmianę o rozwiązanie pozwalające uatrakcyjnić ten sposób egzekucji z nieruchomości.
Na początku zaznaczyć należy, że nie każda nieruchomość może być przedmiotem uproszczonej egzekucji. Ustawodawca zawęził możliwość skorzystania z jej rozwiązań do nieruchomości gruntowej, a także nieruchomości zabudowanej budynkiem, ale wyłącznie w określonych sytuacjach (por. art. 1013
1
§ 1 i § 2 k.p.c.). Celem nowej regulacji miało być „uproszczenie i usprawnienie postępowania egzekucyjnego". Jednocześnie w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej do kodeksu nowy dział VIa (art. 1013
1
–1013
6
k.p.c.) wyraźnie wskazano, że uproszczona egzekucja z nieruchomości jest nowym sposobem egzekucji. Z tego względu, gdy cechy nieruchomości dłużnika mającej być przedmiotem egzekucji pozwalają na zastosowanie obu sposobów egzekucji – uproszczonej lub zwykłej – wybór w tym zakresie należy do wierzyciela, który pierwszy kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji z tego konkretnego składnika majątku dłużnika (dalsi wierzyciele przyłączają się do egzekucji prowadzonej według sposobu wybranego przez pierwszego wierzyciela – arg. z art. 927 k.p.c. w zw. z art. 1013
1
§ 3 k.p.c.).
W ramach uproszczonej egzekucji z nieruchomości kodeks przewiduje dwa sposoby sprzedaży nieruchomości: sprzedaż z wolnej ręki (polega ona na złożeniu oferty potencjalnemu nabywcy wyłonionemu według trybu wskazanego przez strony, względnie przez sąd – por. art. 1013
3
–1013
5
k.p.c.) oraz sprzedaż licytacyjną – będącą przedmiotem niniejszego artykułu, do której dochodzi w sytuacji, gdy sprzedaż z wolnej ręki nie doszła do skutku (por. art. 1013
6
k.p.c.).
Unormowanie dotyczące sprzedaży licytacyjnej w toku uproszczonej egzekucji z nieruchomości zostało zawarte jedynie w jednym artykule – 1013
6
k.p.c. Zgodnie z § 1 do tej formy sprzedaży stosuje się przepisy o licytacji w egzekucji z ruchomości z wyraźnym odesłaniem tylko do jednego przepisu obowiązującego dla egzekucji z nieruchomości prowadzonej według reguł ogólnych, tj. art. 954 k.p.c. (przepis ten stanowi, komu doręcza się obwieszczenie o licytacji w toku zwykłej egzekucji z nieruchomości). Z kolei § 2 art. 1013
6
k.p.c. stanowi, iż to sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności (a więc tak samo jak przy zwykłej egzekucji z nieruchomości), a także wskazuje, że po uprawomocnieniu się tego postanowienia to komornik sporządza plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji (w egzekucji z nieruchomości prowadzonej według reguł ogólnych – to rozstrzygnięcie leży w kompetencji sądu).
Ustawodawca, odsyłając w zakresie regulacji przebiegu licytacji do grupy przepisów o licytacji w egzekucji z ruchomości (tj. art. 867–879 k.p.c.) niestety nie dostrzegł tak istotnej kwestii jak to, iż nabycie nieruchomości zazwyczaj wiąże się z obowiązkiem wyłożenia znacznej kwoty.
Przełożenie bez żadnych modyfikacji czy uzupełnień na grunt postępowania, którego przedmiotem jest przymusowa sprzedaż nieruchomości, rozwiązań dotyczących przebiegu licytacji w egzekucji z ruchomości skutkuje wieloma osobliwościami, które mogą zaskoczyć potencjalnego nabywcę.
Przede wszystkim licytant winien wiedzieć o tym, że będzie miał dwa niezwykle krótkie terminy do uiszczenia reszty ceny (rękojmię, zgodnie z art. 8671 § 1 k.p.c., uiszcza przed przystąpieniem do przetargu). Otóż zgodnie z art. 871 k.p.c. w zw. z art. 1013
6
§ 1 k.p.c. licytant w ramach uproszczonej egzekucji z nieruchomości obowiązany jest zapłacić jedną piątą ceny nabycia „natychmiast po udzieleniu mu przybicia", a resztę „do godziny dwunastej dnia następnego".
Ocena słuszności dwóch terminów zapłaty reszty ceny według specyficznych reguł z art. 871 k.p.c., w egzekucji mającej za przedmiot nieruchomość nie może być pozytywna. W zwykłej egzekucji z nieruchomości przepis art. 967 k.p.c. wyznacza jeden, a nie dwa terminy zapłaty reszty ceny, nadto jest to termin dłuższy dla nabywcy (dwa tygodnie od otrzymania wezwania), a także przepis ten wyraźnie wskazuje, iż resztę ceny „należy złożyć na rachunek depozytowy Ministra Finansów" (komornik w uproszczonej egzekucji z nieruchomości nie ma jasnej regulacji pozwalającej mu na wskazanie nabywcy chcącemu zapłacić resztę ceny przelewem bankowym, na jaki rachunek bankowy ma dokonać przelewu).
Obecny stan prawny jest wysoce niedoskonały. Można postawić tezę, że licytacje nieruchomości w ramach omawianego sposobu egzekucji nie odbywają się w piątki. Oczywiście twierdzenie to nie jest oparte na badaniach statystycznych, lecz wynika z pragmatycznych rozważań. Trudno bowiem przyjąć, aby komornicy, których kancelarie nie są czynne w soboty, wiedząc o tym, że terminy z art. 871 k.p.c. są ustawowe (a więc niepodlegające przedłużeniu przez organ egzekucyjny) oraz prekluzyjne – wyznaczali licytacje nieruchomości w toku uproszczonej egzekucji w piątki. Pomijanie piątków należałoby wiązać z chęcią uniknięcia możliwej postawy nabywcy chcącego zapłacić całą cenę gotówką. Pomimo powszechnej dostępności usług bankowych na wolę zapłaty gotówką wpływ może mieć dokonywana przez nabywcę literalna wykładnia art. 1003 § 2 k.p.c. Przepis ten, mający zastosowanie do uproszczonej egzekucji z nieruchomości poprzez art. 1013
1
§ 3 k.p.c., stanowi, iż „na podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności wykreśla się wszystkie hipoteki obciążające nieruchomość, jeżeli w postanowieniu stwierdzono zapłacenie przez nabywcę całej ceny nabycia gotówką". Jakkolwiek w odniesieniu do art. 1003 § 2 k.p.c. optować należy za wykładnią, iż przepis ten używa określenia „gotówka" dla odróżnienia zapłaty ceny środkami pieniężnymi (niezależnie od formy płatności) od jej uiszczenia przez zaliczenie na jej poczet wierzytelności – to jednak jego redakcja może mieć wpływ na zachowanie nabywcy.
Innym argumentem przeciwko wyznaczaniu licytacji na piątek, przy tak skonstruowanych terminach zapłaty ceny, jest dążenie do zmniejszenia ryzyka wnoszenia przez dłużnika zastrzeżeń dotyczących zachowania przez nabywcę terminu uiszczenia reszty ceny, która nie jest niska. Lepiej uniknąć zarzutów, że reszta ceny wpłynęła do komornika później niż następnego dnia – w tym miejscu zaznaczyć należy, iż w orzecznictwie na gruncie zwykłej egzekucji z nieruchomości przyjmuje się, że termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem nabywca licytacyjny złożył polecenie przelewu w banku, a wskazana w tym poleceniu kwota miała pokrycie na rachunku zleceniodawcy (tak na gruncie art. 967 zd. 2 k.p.c. uznał SN w uchwale z 30 stycznia 2014 r., sygn. akt III CZP 99/13, OSNC 2014, nr 11, poz. 109).
Od 8 września 2016 r. (data wejścia w życie ustawy nowelizującej k.p.c.) omawiany przepis art. 871 k.p.c., przewidujący dwa terminy zapłaty reszty ceny, będzie stanowił:
„Nabywca jest obowiązany zapłacić cenę nabycia natychmiast po udzieleniu mu przybicia. Gdy jednak cena nabycia przewyższa pięćset złotych, obowiązek nabywcy ogranicza się do złożenia natychmiast jednej piątej ceny, nie mniej jednak niż pięćset złotych, przy czym resztę ceny, na którą zalicza się złożoną rękojmię, uiszcza się w dniu następnym w godzinach urzędowania kancelarii komorniczej lub na rachunek bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia następnego. Jeżeli ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, cenę uiszcza się w następnym dniu po dniu albo dniach wolnych od pracy".
Ustawodawca uzupełnił więc w dobrym kierunku treść art. 871 k.p.c., ale nadal z punktu widzenia uproszczonej egzekucji z nieruchomości niezasadnie pozostawił wymóg natychmiastowego złożenia przez nabywcę po udzieleniu mu przybicia jednej piątej ceny ponad już uiszczoną rękojmię. Celowość pozostawienia tego unormowania przy dużych kwotach, za jakie są sprzedawane nieruchomości, nie jest zasadna. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w kontekście regulacji tego pierwszego terminu bardzo ważny pozostaje dokładny zapis protokołu licytacji sporządzany przez komornika, umożliwiający sądowi prześledzenie zapłaty reszty ceny przez nabywcę celem podjęcia decyzji w przedmiocie przysądzenia własności (por. art. 1013
6
§ 2 zd. 1 k.p.c.).
Z aprobatą odnotować należy inną korzystną dla licytantów zmianę, jaka będzie obowiązywać od września 2016 r. W wyniku nowelizacji nastąpi uporządkowanie regulacji dotyczącej sankcji dla nierzetelnego nabywcy. Obecnie sytuacja licytanta w uproszczonej egzekucji z nieruchomości, który nie spełnił warunków licytacyjnych w zakreślonym terminie, jest gorsza niż w zwykłej egzekucji, w której licytant traci prawo przybicia, rękojmię oraz możliwość dalszego uczestniczenia w licytacji (art. 969 k.p.c.). Aktualnie, tj. do września 2016 r., przewidziana jest dodatkowa sankcja w postaci ściągnięcia przez komornika sumy odpowiadającej jednej dziesiątej części sumy nabycia, na którą będzie zaliczona kwota wpłacona przez nabywcę (art. 872 § 3 k.p.c. w zw. z art. 1013
6
§ 1 k.p.c.).
Zmiana art. 872 § 3 k.p.c., przy pozostawieniu art. 8671 § 3 k.p.c. (regulującego utratę rękojmi przez nabywcę, który nie wykonał w terminie warunków licytacji co do zapłaty ceny) zrównuje rygory wiążące się z niezapłaceniem ceny pomiędzy dwoma sposobami egzekucji z nieruchomości. W nowym brzmieniu art. 872 § 3 k.p.c. pozostawiona została sankcja w postaci „obciążenia sumą", ale zawężono ją wyłącznie do nabywcy zwolnionego z obowiązku wpłacenia rękojmi, który nie dopełnił obowiązku zapłaty ceny lub jej części w przepisanym terminie. Nowa treść art. 872 § 3 k.p.c. wiąże się w ten sposób z nowym § 4 art. 8671 k.p.c., który także będzie obowiązywał od września 2016 r. Dodany przepis będzie zwalniał w całości lub w części wierzyciela egzekwującego, który chce uczestniczyć w licytacji, od uiszczenia rękojmi, gdy będzie mu przysługiwało prawo zaliczenia wierzytelności na poczet ceny nabycia. Nadto podkreślić należy, że nowa redakcja art. 872 § 3 k.p.c. słusznie zawężać będzie sankcję obciążenia do jednej dziesiątej „sumy oszacowania", a nie jak dotychczas „sumy nabycia".
Autor jest sędzią Sądu Rejonowego w Sopocie
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita
W ostatnim czasie w „Rzeczy o Prawie" ukazały się artykuły krytyczne wobec dużej reformy procesu cywilnego: Bartłomieja Glapińskiego ( 11 maja 2016 r.)
Harmonizacja polskiego i unijnego prawa było olbrzymią operacją legislacyjną, która zakończyła się sukcesem. Dziś jesteśmy już w innym miejscu niż 20 lat temu, a połączone systemy okrzepły i stały się spójne.
Unia wywarła decydujący wpływ na ochronę danych osobowych, nieodwracalnie zmieniając nasze życie.
Rząd Mateusza Morawieckiego upolitycznił temat składki zdrowotnej, by pod hasłem zabierania bogatym i oddawania biednym zbić na nim kapitał polityczny. Obecna ekipa niestety podjęła tę grę.
Nie można zgodzić się z tezą, iż wykładnię dokonaną przez TSUE należy uwzględniać jedynie wtedy, gdy jest to korzystne dla kredytobiorców, a pomijać, gdy stoi na przeszkodzie maksymalizacji ich już i tak wygórowanych korzyści finansowych - pisze Wojciech Wandzel, adwokat.
Tematem pracy Komisji Nadzwyczajnej ds. wyborów kopertowych jest wyjaśnienie zmarnowania prawie 100 mln zł pieniędzy obywateli. Jednak znaczenie ustaleń tej Komisji ma w rzeczywistości zupełnie inne cele. Obnażają one bowiem jak organy państwa lekceważą Konstytucję. Jak robią co chcą. Czyli jak niszczą państwo. Wybory kopertowe to jedynie wierzchołek góry lodowej.
Przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych możliwości finansowania swoich inwestycji ze środków UE. Aby to ułatwić, Bank Pekao S.A. przygotował instrument, który integruje finansowanie wkładu własnego oraz kredyt pomostowy.
Dane o inflacji w Polsce nie wpłynęły na notowania złotego. Analitycy wierzą w siłę naszej waluty w dłuższym terminie.
Dzięki nowym przepisom o planowaniu przestrzennym gminy zyskały formalne podstawy do głębszego zaangażowania inwestorów w sprawy lokalne.
Rada miejska może odstąpić od trybu przetargowego jedynie w odniesieniu do umów, względem których ten tryb powinien zostać zastosowany.
Ten 1 maja jest symboliczny. To data akcesji do Unii Europejskiej. Świętujemy już 20. rocznicę. Ale to niecała prawda o nas w Europie.
Nowe regulacje mogą spowodować spowolnienie lub wstrzymanie niektórych inwestycji, wzrost cen lokali, niepewność co do interpretacji prawa oraz wydłużenie procedury wydawania pozwoleń na budowę.
Większa podaż mieszkań przy malejącym popycie doprowadziła do wydłużenia czasu potrzebnego na transakcję. Ale ceny lokali wcale nie spadają – wynika z raportu Metrohouse i Credipass.
W I kwartale 2024 roku na sześciu głównych rynkach deweloperzy sprzedali 11 tys. mieszkań. To niemal o 23 proc. mniej niż kwartał wcześniej – podaje firma doradcza JLL. Ale ceny ciągle idą w górę.
Zaledwie pięć lat temu, w 2019 r., miała miejsce debata na temat Polski jako rozdartego państwa i społeczeństwa. Wzięli w niej udział m.in. świetni polscy socjolodzy, Henryk Domański i Jadwiga Staniszkis. Słucha się dzisiaj ich wystąpień jak głosu z odległej galaktyki, choć przedstawiona przez nich diagnoza nie straciła niczego na swej aktualności.
Nika Shakarami –16-latka zaginiona po proteście, który odbył się w Teheranie po śmierci Mashy Amini – została wykorzystana na tle seksualnym i zabita przez trzech mężczyzn pracujących dla irańskich sił bezpieczeństwa – wskazuje tajny dokument, do którego dotarła stacja BBC. „Użyto trzech pałek i trzech paralizatorów. Nie jest jasne, który z ciosów był śmiertelny” – czytamy. Władze Iranu twierdziły dotychczas, że nastolatka popełniła samobójstwo.
Kobiety nie będą mogły kupić bez recepty lekarskiej pigułki "dzień po" już od 1 maja, jak planowało Ministerstwo Zdrowia. Powód? Formalności, jakich muszą dopełnić farmaceuci.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W USA na 21 lat więzienia skazano byłego pracownika Agencji Bezpieczeństwa Narodowego, który próbował przekazać tajne informacje Rosji.
Kazachstan odniósł się do doniesień, jakoby USA kupiły 81 poradzieckich samolotów bojowych od tej byłej republiki ZSRR.
Michał Szczerba przekazał premierowi Donaldowi Tuskowi informacje na temat byłego prezesa Orlenu Daniela Obajtka. - Jeśli tylko Obajtek zostanie europosłem, jego immunitet zostanie natychmiast uchylony - zapowiada poseł Koalicji Obywatelskiej
Dane o inflacji w Polsce nie wpłynęły na notowania złotego. Analitycy wierzą w siłę naszej waluty w dłuższym terminie.
Największe polskie biuro podróży, Itaka, wypowiedziało umowę największemu agentowi turystycznemu, Wakacje.pl.
Według wstępnych danych inflacja konsumencka wyniosła 2,4 proc. w ujęciu rocznym w kwietniu 2024 r., - podał Główny Urząd Statystyczny (GUS). W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 1 proc., podał też GUS.
Imigrant z Laosu wygrał kumulację Powerball w wysokości 1,3 miliarda dolarów w Stanach Zjednoczonych. Cheng „Charlie” Saephan ma 46 lat i pochodzi z Portland. Od ośmiu lat walczy z nowotworem.
- Zaraz znajdą mu dorsza za 6,50 zł, żeby tylko go pognębić - ocenił Waldemar Buda z Prawa i Sprawiedliwości, komentując krytykę byłego prezesa PKN Orlen Daniela Obajtka ze strony polityków koalicji rządowej.
Grupa Pekao zarobiła w I kwartale 2024 r. ponad 1,51 mld zł. To wciąż dużo, a bankowi sprzyjają utrzymujące się na wysokim poziomie stopy procentowe NBP.
Sąd Apelacyjny w Warszawie rozstrzygnie, czy państwo zapłaci odszkodowania poszkodowanym w najgłośniejszej piramidzie finansowej ostatnich lat.
175 mld euro na czysto zyskała Polska dzięki obecności Polski w Unii Europejskiej. To pieniądze z funduszy spójności, Krajowego Planu Odbudowy i wspólnej polityki rolnej.
Naukowcy przekonują, że styczność z odrobiną brudu w trakcie prac w ogrodzie jest wskazana dla zdrowia. Jakie korzyści wynikają z ogrodnictwa, uprawy roślin i dbałości o glebę? Eksperci wyjaśniają.
Zgadzam się z Adamem Glapińskim z tym, że w tym momencie wchodzenie do strefy euro jest nieuzasadnione – powiedział na antenie TVN24 minister finansów Andrzej Domański.
Od początku wojny około 30 Ukraińców zginęło, próbując nielegalnie przekroczyć granicę Ukrainy z Polską, Rumunią czy Węgrami, uciekając przed udziałem w wojnie.
"Umówiliśmy się z Polakami na pracę w rządzie przez cztery lata nie przez cztery miesiące" - pisał 25 kwietnia w kontekście list wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego marszałek Sejmu, Szymon Hołownia. Wśród kandydatów Polski 2050 do PE są jednak wiceministrowie.
Szymon Hołownia i Władysław Kosiniak-Kamysz zaprezentowali listy Trzeciej Drogi na wybory do Parlamentu Europejskiego.
Premier powinien być poinformowany o tym jakie toczą się śledztwa. Tym razem rozmawialiśmy o największej firmie paliwowej - tak Tomasz Siemoniak w rozmowie z Radiem ZET odniósł się do spotkania u premiera Donalda Tuska ws. nieprawidłowości w Orlenie.
- Rolnicy do samego końca byli mocno sceptyczni, oni głosowali w najmniejszym stopniu za UE - mówił w rozmowie z Onetem były prezydent, Aleksander Kwaśniewski.
Robert Lewandowski trafił na okładki sportowych gazet w Hiszpanii po strzeleniu trzech goli Valencii (4:2). To pierwszy hat trick polskiego piłkarza w La Liga od 34 lat.
W ćwierćfinale WTA 1000 Mutua Madrid Open Iga Świątek zmierzy się z Beatriz Haddad Maią. Panie grały ze sobą tylko trzy razy, ale Brazylijka zdążyła mocno dać się we znaki polskiej tenisistce.
Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tysięcy złotych wejdzie w życie do końca kadencji – zdradził minister finansów Andrzej Domański w TVN24.
TUI Poland, Itaka i Rainbow to trzy największe w Polsce biura podróży, jeśli uszeregować je według wielkości przychodów. Jeśli zaś mierzyć rangę touroperatorów liczbą klientów, w pierwszej trójce znajdą się TUI Poland, Itaka i Coral Travel. Piąte miejsce przebojem zdobył w minionym roku nowy gracz – Anex Tour.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas